عبداللّه ـ جرجانیعبداللّه ـ جرجانی (277 ـ 365ق)

ابواحمد عبداللّه بن عدی بن عبداللّه جرجانی، معروف به ابن قطان و ابن عدی

در سال 277 هجری1 در گرگان به دنیا آمد2 و در همان شهر بزرگ شد. 3 در سال 290 هجری برای آموختن علم حدیث در محضر نخستین استاد خود، احمدبن حفص سعدی حاضر شد و حدیث نوشت. 4 وی را بعدها در شهرش به نام « ابن قطان » می شناختند و در بین علمای حدیث به ابن عدی مشهور بود. 5 وی از استادانی همچون ابوعبدالرحمان نسائی، 6 بهلول بن اسحاق انباری7 و حسن بن سفیان حدیث شنیده و بهره علمی برده است. 8 کسانی مانند ابوالعباس بن عقده که استاد او نیز بوده، ابوسعد مالینی و حمزه بن یوسف سهمی از وی روایت نقل کرده اند. گفتنی است وی دو یا در سال های 297 و 305 برای تحصیل به دمشق، مصر و عراق و به شهرهای حمص، صور، کوفه، بصره، عسکر، بغداد و بعلبک سفر کرد، 9 و از بیش از هزار استاد کسب فیض نموده است. 10 ابن عدی را پیشوایی مشهور، 11 جهانگرد، نویسنده، 12 حافظی بی مانند در عصر خودش13 و محدث معرفی کرده اند. 14 وی سرانجام در اول جمادی الثانی سال 365 هجری در گرگان از دنیا رفت15 و ابوبکر اسماعیلی بر او نماز گزارد و در مسجد کرزبن وبره به خاک سپرده شد. 16 کتاب های الکامل فی ضعفاءالرجال، الانتصار و علل الحدیث از او است. 17

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ جرجان 266. 2 ـ الانساب 2 / 41. 3 ـ الکامل فی ضعفاءالرجال، ج1، مقدمه حروف « ی ». 4 ـ تاریخ جرجان 267. 5 ـ الاعلام 4 / 103. 6 ـ تاریخ جرجان 267. 7 ـ تذکره الحفاظ 3 / 941. 8 ـ تاریخ الاسلام 26 / 340. 9 ـ معجم البلدان 2 / 12
[1] ـ 122. 10 ـ الکامل فی ضعفاءالرجال، ج1، مقدمه حرف « ی ». 1
[1] ـ الکامل فی التاریخ 8 / 668. 12 ـ معجم البلدان 2 / 12
[1] ـ 122. 13 ـ تاریخ جرجان 267. 14 ـ معجم المؤلفین 311. 15 ـ الانساب 2 / 41. 16 ـ تاریخ جرجان 266. 17 ـ هدیه العارفین 1 / 447.

دیگر منابع: تهذیب التهذیب 2 / 104؛ تهذیب الکمال 1 / 258؛ البدایة والنهایة 11 / 283؛ اللباب فی تهذیب الانساب 1 / 270؛ دایره المعارف بزرگ اسلامی 4 / 215 ـ 216.

حسن جعفری پور

عبداللّه ـ

جرجانیعبداللّه ـ جرجانی (277 ـ 365ق)

ابواحمد عبداللّه بن عدی بن عبداللّه جرجانی ملقب به ابن قطان و مشهور به ابن عدی

در سال 277 هجری به دنیا آمد. 1 اهل گرگان و از عالمان بزرگ عصر خود بود. برای آموختن حدیث و کسب معارف به سرزمین های میان اسکندریه و سمرقند سفر کرد و از عبدالرحمان نسایی، علی بن سعید رازی و بهلول تنوخی حدیث شنید و روایت کرد. ابوالعباس ابن عقده، ابوسعد مالینی و حسن بن رامین از او روایت کرده اند. 2 در سفرهای خود دو مرحله به شام و مصر رفت و از بزرگان آنجا در زمینه حدیث بهره برد. 3 رجال نویسان اهل سنّت، او را ثقه و مؤلف کتاب های حدیثی معرفی کرده اند و بعضی او را به دلیل اجتهادش در رجال، منصف دانسته اند؛ 4 ولی او در ارزیابی رجال شیعه و راویان فضایل اهل بیت علیهم السلام متعصبانه رفتار کرده است. ابن عدی در سال 365 هجری از دنیا رفت و ابوبکر اسماعیلی بر او نماز گزارد. 5 آثار او عبارت اند از: الکامل فی معرفة ضعفاءالمحدثین و علل الاحادیث، الانتصار علی مختصرالمزنی فی فروع الفقه، 6 مسند ابوحنیفه، 7 اسماءالصحابه، اسامی من روی عنهم البخاری. 8

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 26 / 339. 2 ـ الانساب 2 / 40. 3 ـ الوافی بالوفیات 17 / 318. 4 ـ سیر اعلام النبلاء 16 / 154. 5 ـ الکامل فی التاریخ 8 / 668. 6 ـ سیر اعلام النبلاء 16 / 154. 7 ـ کشف الظنون 2 / 1681. 8 ـ الاعلام 4 / 103.

دیگر منابع: طبقات الشافعیه الکبری 3 / 315؛ النجوم الزاهره 4 / 111؛ طبقات الحفاظ 380؛ تاریخ جرجان 287؛ العبر 2 / 121؛ البدایة والنهایه 11 / 283؛ شذرات الذهب 3 / 51؛ تذکره الحفاظ 3 / 940؛ هدیه العارفین 1 / 447؛ اللباب 1 / 270؛ مرآه الجنان 2 / 381؛ معجم المؤلفین 6 / 83.

احسان آذرکمند

عبداللّه ـ جزار

عبداللّه ـ جزار (م. 325ق)

ابوالحسین (ابوالحسن) عبداللّه بن محمدبن سفیان جزار (خراز)

وی از شاگردان ابوالعباس ثعلب و ابوالعباس مبرد بود. کتاب سیبویه را نزد مبرد آموخت1 و از آن دو روایت کرد. رجال نویسان اهل سنّت، وی را موثق دانسته اند. ابوالحسین در علوم قرآن تألیفاتی داشت. 2 وی در خانه ابوالحسن علی بن عیسی (وزیر) به کار معلمی