ریاضی دان و ستاره شناس است که خود بیشتر به علم ریاضی تمایل داشت. 1 صیدنانی معاصر بوزجانی، ریاضی دان مشهور بود. 2 او کتاب هایی در راستای تخصص خود تألیف کرد که عبارت اند از: کتابی در اقسام ضرب و تقسیم، شرح کتاب محمدبن موسی خوارزمی در موضوع جبر، همچنین شرح کتاب خوارزمی در موضوع جمع و تفریق. 3 زمان دقیق درگذشت او معلوم نیست؛ ولی ازآنجاکه وی معاصر بوزجانی (م. 376ق) بوده، از رجال سده چهارم قمری به شمار می آید.

پی نوشت ها

1ـ تاریخ الحکما 221. 2ـ موسوعة علماءالریاضیات 188. 3ـ الفهرست (الندیم) 338

دیگر منابع: هدیه العارفین 1 / 449؛ لغت نامه دهخدا 9 / 13864.

محمود هیئتی

عبداللّه ـ طائی

عبداللّه ـ طائی (م. 324ق)

ابوالقاسم (ابوالفضل) عبد الله بن احمدبن عامر طائی بغدادی

اهل کوفه1 و از نوادگان حسان بن شریح از شهیدان صفین و وهب بن عامر از شهیدان کربلا بود. 2 شرح حال طائی در منابع امامیه و اهل سنّت آمده است. نجاشی وی را در زمره علمای شیعه برشمرده و می نویسد: وی به واسطه پدرش احمدبن عامر از امام رضا علیه السلام نسخه ای حدیثی را روایت کرده است. 3 او محدث بود و افرادی چون ابوبکربن شاذان، ابوحفص بن شاهین، حسن بن علی زهری و احمدبن محمدبن موسی جندی (م. 396ق) از شاگردان وی بوده و از وی روایاتی را نقل کرده اند. 4 ابن حجر به نقل از زهری، وی را فردی امّی (گویا به عنوان بی سواد) خوانده و او را مورد رضایت ندانسته است. 5 به هرحال وی در چهاردهم ربیع الآخر 324 هجری از دنیا رفت. 6 برخی سال درگذشت او را حدود 245 هجری نوشته اند7 که صحیح به نظر نمی رسد. کتاب القضایا والاحکام یا قضایا امیرالمؤمنین علیه السلام اثر دیگر اوست که احمد جندی راوی آن است. 8

پی نوشت ها

1ـ رجال (ابن داوود) 198. 2ـ رجال (النجاشی) 2 / 35. 3ـ رجال (النجاشی) 2 / 35. 4 ـ تاریخ الاسلام 24 / 149. 5 ـ لسان المیزان 3 / 252. 6 ـ تاریخ بغداد 9 / 386. 7 ـ هدیه العارفین 1 / 439. 8 ـ الفهرست (الطوسی) 103؛ رجال (النجاشی) 2 / 35.

دیگر منابع: الفهرست (الندیم) 279؛ معالم العلماء 74؛ ایضاح الاشتباه 243؛ حاوی الاقوال 4 / 72؛ منتهی المقال 4 / 156؛ مجمع الرجال 3 / 264؛ نقدالرجال 194؛ جامع الرواة 1 / 471؛ معجم رجال الحدیث 10 / 105؛ میزان الاعتدال 2 / 390؛ معجم المؤلفین 6 / 25؛ هدیه العارفین 1 / 449.

اسماعیل اسماعیلی

عبداللّه ـ طوطالقی

عبداللّه ـ طوطالقی (حدود 315ـ386ق)

ابومحمد عبداللّه بن فرج بن مروان طوطالقی قرطبی نحوی

کنیه اش را ابوهارون نیز گفته اند. ابومحمد منسوب به طوطالقه، شهری در اندلس از اقلیم باجه که گویا در این شهر زاده شده و برای تحصیل در قرطبه سکنا گزیده است؛ چراکه از اهل قرطبه شمرده شده است. در قرطبه نزد دانشمندانی چون ابن قوطیه، ابوعلی قالی و ابوعبداللّه ریاحی دانش آموخت. طوطالقی از دانشوران ادب و علم نحو و لغت به شمار می رفت و کتاب اختصارالمدونه را نوشت. 1 این عالم مالکی مذهب، 2 پس از هفتاد سال عمر3 در نیمه رجب سال 386 هجری از دنیا رفت. 4 بنابراین حدود 315 هجری به دنیا آمده است. در برخی منابع، نام او به اشتباه، عبیداللّه و ولادتش در سال 324 آمده است. 5

پی نوشت ها

[1] ـ معجم البلدان 4 / 50. 2 ـ هدیه العارفین 1 / 447. 3 ـ تاریخ الاسلام 27 / 122. 4 ـ معجم البلدان 4 / 50. 5 ـ معجم المؤلفین 6 / 242.

مصطفی صادقی

عبداللّه ـ ظاهری

عبداللّه ـ ظاهری (م. 324ق)

ابوالحسن عبداللّه بن احمد بن محمدبن مغلس ظاهری داوودی بغدادی اندلسی

او از فقها و پیشگامان مذهب ظاهریه بود و نزد محمدبن داوود ظاهری به کسب دانش و علوم پرداخت و در سرزمین های گوناگون به ترویج و نشر عقاید مذهب خود همت گماشت. عبداللّه بن محمد ابن اخت قاضی مصر و علی بن خالد بصری نزد او فقه آموختند. از جعفربن محمدبن شاکر، ابوقلابه رقاشی، اسماعیل قاضی و جدش روایت کرد. ابوالفضل شیبانی نزد او دانش آموخت و از وی روایت کرد. 1 رجال نویسان اهل سنّت، او را پیشوایی ثقه، دارای علم فراوان و برخوردار از جایگاه ممتاز معرفی کرده و گفته اند شاگردش