المسائل المعسکریات، النقض علی ارسطالیس فی الکون والفساد، الطبایع والنقض علی القائلین بها و کتاب الاجتهاد. 5

پی نوشت ها

[1] ـ وفیات الاعیان 3 / 183. 2 ـ ریحانه الادب 1 / 392. 3 ـ الملل والنحل (شهرستانی) 1 / 84 ـ 78. 4 ـ نشوارالمحاضرة 2 / 209. 5 ـ الفهرست (الندیم) 222.

دیگر منابع: المنتظم 3 / 329؛ تاریخ بغداد 11 / 55؛ الانساب 2 / 17؛ سیر اعلام النبلاء 15 / 63؛ لسان المیزان 4 / 16؛ المختصر فی اخبار البشر 2 / 79؛ الفرق بین الفرق 319؛ معجم المؤلفین 15 / 230؛ لغت نامه دهخدا 1 / 792؛ هدیه العارفین 1 / 569.

رضا جعفری نوقاب

عبدالصمد ـ حمصی

عبدالصمد ـ حمصی (م. 324ق)

ابوالقاسم عبدالصمدبن سعیدبن عبداللّه حمصی کندی

وی اهل حمص بود که برای آموختن حدیث به دمشق مسافرت کرد و در آنجا نزد کسانی چون یزیدبن عبدالصمد، محمدبن عوف، سلیمان بن عبدالمجید و عمران بن بکار علم حدیث را فرا گرفت. 1 ابوالقاسم حافظ حدیث و قاضی حمص بود. افراد بسیاری از او روایت شنیده و علم حدیث را نزد او فراگرفته اند که کسانی چون محمدبن موسی سمسار، ابوبکر ابهری، ابوبکر مقری و قاضی علی بن محمد حلبی در خور ذکرند. وی کتابی با عنوان من نزل حمص من الصحابه نوشته است که انس بن سلم و ابن جَوصا آن را روایت کرده اند. حمصی در سال 324 هجری از دنیا رفت. 2

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 36 / 229. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 15 / 266.

دیگر منابع: العبر 2 / 22؛ الوافی بالوفیات 8 / 445؛ مختصر تاریخ دمشق 15 / 120؛ الاعلام 4 / 10؛ شذرات الذهب 2 / 302؛ کشف الظنون 1 / 292؛ هدیه العارفین 1 / 574؛ معجم المؤلفین 5 / 235.

رضا جعفری نوقاب

عبدالصمد ـ طستی

عبدالصمد ـ طستی (266 ـ 346ق)

ابوالحسین عبدالصمدبن علی بن محمدبن مکرم طستی وکیل بغدادی

در سال 266 هجری در بغداد به دنیا آمد و از کسانی چون احمدبن عبیداللّه نرسی، مسلم بن عیسی صفار، حارث ابی اسامة و
ابراهیم حربی حدیث شنید. علمای رجال، او را وکیل، محدثی ثقه و مشهور دانسته و از او تعریف و تمجید کرده اند. ابن رزقویه، ابوالحسین علی بن محمد بن عبداللّه بن بشران، علی بن داوود رزّار و دیگران از او روایت کرده اند. او در یک روز دوشنبه از ماه شعبان سال 346 هجری در هشتادسالگی از دنیا رفت. 1 همچنین وی از شاگردان ابوسعید عبیدبن کثیربن محمد عامری کلابی وحیدی (م. 294ق) بوده است. به گفته نجاشی، عبید عامری کتابی به نام التخریج فی بنی الشیصبان داشت که بیشتر مطالب آن دروغ و جعلی بود. طستی آن را از عبید نقل کرده و ابوعبداللّه بن عیاش نیز راوی این کتاب از طریق عبدالصمد طستی است. 2 طستی دارای اثری به نام جزء فی الحدیث بوده است. 3

پی نوشت ها

1ـ تاریخ بغداد 11 / 41. 2ـ رجال (النجاشی) 2 / 44. 3 ـ معجم المؤلفین 5 / 236.

دیگر منابع: الانساب 4 / 66؛ الاکمال 5 / 268؛ العبر 2 / 73؛ سیر اعلام النبلاء 15 / 556؛ تاریخ الاسلام 25 / 353؛ شذرات الذهب 2 / 373؛ الوافی بالوفیات 18 / 448؛ النجوم الزاهره 3 / 318؛ تذکره الحفاظ 3 / 163؛ شذرات الذهب 2 / 373؛ المنتظم 14 / 111.

رضا جعفری نوقاب

عبد العزیز ـ بغدادی

عبد العزیز ـ بغدادی (282 ـ 363ق)

ابوبکر عبد العزیز بن جعفر بن احمد بن یزداد بغدادی معروف به غلام خلال

از فقهای حنبلی مذهب و شاگرد و همدم ابوبکر خلال احمدبن محمدبن هارون حنبلی (م. 311ق) بود؛ ازاین رو به غلام خلال شهرت یافت. 1 وی از کسانی چون محمدبن عثمان بن ابی شیبه، جعفر فریابی، محمدبن محمد باغندی و ابوالقاسم بغوی حدیث فرا گرفت و بشربن عبدالله فاتنی، ابوالحسن تمیمی، ابوحفص برمکی و احمدبن علی خطبی از او روایت آموخته و نقل کرده اند. 2 او که در سال 282 هجری زاده شده بود، در شوال سال 363 هجری از دنیا رفت3 و آثار ذیل را به جا گذاشت: الشافی حدود هشتاد جزء، المقنع حدود صد جزء، تفسیرالقرآن، الخلاف مع الشافعی، القولین، زادالمسافر، التنبیه، 4 مختصرالسنة5 و الکافی. 6

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الفقها (شیرازی) 172. 2 ـ طبقات الحنابله 2 / 119. 3 ـ تاریخ