استاد شد و ابوذر هروی نزد او تعلیم دید و فقه را آموخت. 1 ابوالحسین محمدبن المهتدی بالله، قاضی عبدالوهاب، محمدبن عمروس و ابوذر هروی از او روایت کرده اند. رجال نویسان اهل سنّت، او را از علمای اصولی و فردی ثقه و از فقهای برجسته شمرده اند. ابن قصار افقه فقهای دوره خویش و قلیل الحدیث بود. دوره ای را نیز در امر قضاوت بغداد سپری کرد. 2 او در سال 397 هجری از دنیا رفت. 3 اثر او عیون الادلة وایضاح الملة فی الخلافیات (فی مسائل الخلاف بین الفقها) است. 4

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 27 / 345. 2 ـ تاریخ بغداد 12 / 41؛ سیر اعلام النبلاء 17 / 107. 3 ـ شذرات الذهب 3 / 149. 4 ـ الدیباج المذهب 296.

دیگر منابع: الکامل فی التاریخ 8 / 47؛ النجوم الزاهره 4 / 217؛ طبقات الفقها (شیرازی) 168؛ الوافی بالوفیات 21 / 350؛ مرآه الجنان 2 / 448؛ معجم المؤلفین 7 / 12؛ هدیه العارفین 1 / 684.

احسان آذرکمند

علی ـ بلخی

علی ـ بلخی (قرن 4ق)

ابوالقاسم علی بن احمد بلخی

چندان اطلاعی از او به دست نیامد و علت شهرت او به بلخی روشن نیست؛ اما احتمال دارد اهل بلخ بوده است. وی را از دانشمندان علم نجوم دانسته و دو اثر برای او برشمرده اند: شصت باب نجوم، سرالاسرار فی حقیقه التیسیر وکیفیه الاستمرار1 (سرالاسرار فی استخراج طوالع الموالید). 2 تاریخ درگذشت او نیز گزارش نشده؛ اما ازآنجاکه در کتاب سرالاسرار، ولادت یکی از حاکمان را که در شهر غزنین و در سال 335 هجری روی داده، آورده است، 3 می توان دریافت که در سده چهارم هجری می زیسته است.

پی نوشت ها

[1] ـ لغت نامه دهخدا 10 / 14267. 2 ـ الذریعه 12 / 165. 3 ـ الذریعه 12 / 165.

محمد غفوری

علی بن عباس

علی بن عباس (م. حدود 340ق)

ابوالحسن علی بن عباس بن ابراهیم بن علی

از وی جز اطلاعات اندکی که کحاله از جنداری نقل کرده، در
دست نیست. کحاله می نویسد ابوالحسن فقیه و اصولی بود و دو اثر از خود به جا گذاشت که عبارت اند از: اختلاف اهل البیت علیهم السلام و ما یجب أن یعلمه المجتهد. وی در حدود سال 340 هجری از دنیا رفت. 1

پی نوشت ها

[1] ـ معجم المؤلفین 7 / 114.

دیگر منابع: لغت نامه دهخدا 10 / 14222.

اسماعیل اسماعیلی

علی ـ تمیمی

علی ـ تمیمی (قرن 4ق)

ابوالحسن علی بن محمد تمیمی

الندیم با قراردادن وی را در شمار شاعرانی که نویسنده نبوده اند، می گوید اهل بغداد بود؛ ولی در موصل اقامت داشت. به گفته الندیم، او بین سال های 300 هجری و زمان نگارش الفهرست در سال 377 هجری می زیست و مجموعه شعرهایش بیش از پانصد ورقه می شد. 1

پی نوشت ها

[1] ـ لفهرست (الندیم) 196.

دیگر منابع: ذیل تاریخ بغداد (ابن نجار) 4 / 91.

محمد غفوری

علی ـ تنوخی

علی ـ تنوخی (278 ـ 342ق)

ابوالقاسم علی بن محمدبن ابی فهم داوود تنوخی انطاکی

وی سال 278 هجری در انطاکیه متولد شد و در اصل از شاهزادگان تنوخ و از قبیله قضاعه بود. 1 او بعدها به بغداد رفت و به آموختن فقه ابوحنیفه پرداخت. تنوخی پیرو مذهب اعتزال بود. مدتی منصب قضاوت اهواز را بر عهده داشت و پیش از آن، از سوی مطیعللّه قاضی ایذه و حمص بود، وی از بزرگانی چون ابوالقاسم بغوی، محمدبن محمد باغندی و حسن بن طیب شجاعی روایت کرد و چون در بغداد به نقل حدیث پرداخت، افرادی مانند ابوحفص بن آجری و ابوالقاسم بن ثلاّج از او روایت کردند. 2 ابوالقاسم از بزرگان فضل و ادب و از شعرا و علمای نامدار بود. در نحو، لغت، نجوم، هیئت، هندسه، فرایض، عروض، ادبیات و فنون شعر سرآمد دانشمندان روزگار خویش به شمار می رفت. او در نزد سیف الدوله حمدانی و