پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الفقها (شیرازی) 112. 2 ـ معجم الادبا 14 / 14. 3 ـ یتیمة الدهر 4 / 3. 4 ـ وفیات الاعیان 3 / 281. 5 ـ المنتظم 15 / 34. 6 ـ هدیة العارفین 2 / 684.

دیگر منابع: طبقات الفقهاءالشافعیه (عبادی) 111؛ معجم المؤلفین 7 / 123؛ تذکره الحفاظ 3 / 1025؛ طبقات الشافعیه الکبری 3 / 459؛ سیر اعلام النبلاء 17 / 19؛ النجوم الزاهره 4 / 205؛ مرآه الجنان 2 / 290؛ تاریخ جرجان 318؛ طبقات المفسرین (داوودی) 1 / 414؛ شذرات الذهب 3 / 56؛ الوافی بالوفیات 21 / 239؛ البدایة والنهایه 11 / 331؛ تاریخ نیشابور 171؛ تاریخ الاسلام 27 / 271.

محمود هیئتی

علی ـ جوانی

علی ـ جوانی (م. قرن 4ق)

ابوالحسن علی بن ابراهیم محمدبن حسن جوانی

وی از نسل امام زین العابدین علیه السلام به شمار می رفت. 1 جوانی از مشایخ ابوالفرج علی بن حسین اصفهانی (م. 356ق) و ثقه الاسلام کلینی بوده است. 2 علمای رجال شیعه، او را محدثی ثقه و صحیح الحدیث دانسته اند. او دارای کتبی چون اخبار صاحب فخّ و اخبار یحیی بن عبداللّه بن حسن بوده که ابوالفرج اصفهانی از آنها روایت کرده است. 3

پی نوشت ها

[1] ـ جامع الرواة 1 / 169 و 545. 2 ـ طبقات اعلام الشیعه 1 / 167. 3 ـ رجال (النجاشی) 2 / 92.

دیگر منابع: رجال (ابن داوود) 237؛ معجم رجال الحدیث 11 / 191 و 213؛ الذریعه 1 / 337.

رضا جعفری نوقاب

علی ـ حداد

علی ـ حداد (قرن 4ق)

ابوالحسن علی بن محمد بن جعفربن عنبسه حداد عسکری ملقب به ابن رویده

آگاهی اندک ما درباره شخصیت او به گزارش های پراکنده محدود است. حداد از محدثان شیعه بوده و نجاشی او را مضطرب الحدیث دانسته است. 1 شیخ طوسی فردی با عنوان ابوالحسن علی بن محمد حداد را در شمار کسانی که روایتی از امامان علیهم السلام ندارند آورده و می گوید حدادی صاحب کتاب فضل بن شاذان (م. 260ق) است. هارون بن موسی تلعکبری
(م. 385ق) از او اجازه روایت داشته است. 2 که به گمان قوی همین فرد است. همچنین علی بن زیدویه (ریدویه) که ابن شهرآشوب او را ابن رویده آورده، 3 اهل نهاوند بوده و احمد برقی (م. 274ق) راوی اوست. 4 به نظر می رسد وی نیز علی حداد باشد. به هرروی علی و پدرش از دانشمندان شیعه بودند و هر دو ابن رویده خوانده می شدند. 5 موفق خوارزمی از فردی به نام عنبسه بن رویده نام برده6 که گویا جد بزرگ علی است و شهرت این خاندان به ابن رویده از این روست. عنبسه از موالی هارون الرشید بوده است. 7 حداد عسکری به جز فضل بن شاذان، نزد پدرش، بکربن احمدبن زیاد اشج (راوی امام جواد علیه السلام) 8 و دارم بن قبیصه بن نهشل در سامرا دانش آموخته است. 9 ابن زریق محمدبن احمدبن حسین بغدادی10 استاد صدوق (م. 381ق)، یحیی بن عیسی بن یحیی بن حسین بن زید علوی11 و ابوعبداللّه احمدبن محمدبن عیاش جوهری (م. 401ق) از شاگردان حداد هستند. 12 با توجه به این داده ها، ابن رویده از دانشمندان سده سوم و چهارم به شمار می رود.

برای ابوالحسن عسکری دو کتاب من روی من نساء من آل ابی طالب و الکامل را نام برده اند که ابوعلی حسین بن احمد بن محمدبن منصور صائغ راوی آنهاست. 13 نجاشی در ذیل شرح حال دارم بن قبیصه، راوی حداد را ابوعلی حسین بن ابراهیم بن میسور صائغ آورده14 که ظاهرا هر دو یکی است و تصحیف روی داده است. آغابزرگ طهرانی کتاب نخست ابن رویده را کتابی رجالی می داند و دومی را با توضیحی که نجاشی داده و آن را همانند کتاب های حسین بن سعید اهوازی دانسته، آغابزرگ می گوید مراد نجاشی این است که الکامل ابن رویده همانند کتاب های اهوازی، سی جلد در ابواب فقهی است که الکامل نامیده شده است؛ ولی برداشت دیگری را نیز از اعرجی کاظمی می آورد که گفته نجاشی حاکی از صحت و اعتبار این کتاب و قرارگرفتن آن در شمار اصول چهارصدگانه است. 15

پی نوشت ها

[1] ـ رجال (النجاشی) 2 / 91. 2 ـ رجال (الطوسی) 483. 3 ـ معالم العلما 101 شماره 443. 4 ـ الفهرست (الطوسی) شماره 396. 5 ـ جامع الرواة 2 / 433. 6 ـ المناقب 73. 7 ـ الخصال (صدوق) 387. 8 ـ رجال (النجاشی) 1 / 271 و 2 / 290. 9 ـ عیون اخبارالرضا

علیه السلام

1 / 74. 10 ـ عیون اخبارالرضا

علیه السلام

1 / 74. 1
[1] ـ دلائل الامامه 148. 12 ـ طبقات اعلام الشیعه