غرس الموحدین، الریاضة وادب النفس، غورالاُمور، المناهی، شرح الصلاة، المسائل المکنونه، الاکیاس والمغترین، بیان الفرق بین صدر والقلب والفؤاد واللب، رساله هایی در العقل و الهوی، العلل، 4 ختم الولایه و علل الشریعه را نگاشته است. 5

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 6 / 272. 2 ـ لسان المیزان 5 / 308. 3 ـ سیر اعلام النبلاء 13 / 439. 4 ـ الاعلام 6 / 272. 5 ـ سیر اعلام النبلاء 13 / 439.

دیگر منابع: تذکره الحفاظ 2 / 645؛ الثقات 9 / 110؛ طبقات الشافعیه الکبری 3 / 245؛ معجم المؤلفین 10 / 315؛ کشف الظنون 6 / 15.

رضا جعفری نوقاب

محمد ـ تستری

محمد ـ تستری (273 ـ 345ق)

ابوعبداللّه محمدبن احمدبن عمرو تستری

وی در سال 273 هجری به دنیا آمد. اهل بصره بود و در آن شهر به قضاوت می پرداخت و از نزدیکان سهل بن عبداللّه تستری، عابد نامی به شمار می رفت. 1 تستری فقه را نزد ابراهیم بن حماد فرا گرفت و از بزرگان فقه در عراق شد. وی مالکی مذهب بود و تألیفی در ده جزء در مناقب امام مالکی نوشت. او در نحو نیز مهارت داشت. ابوعبداللّه با معتزلی ها مناظره می کرد و آنها را آزار می داد. 2 وی در سال های پایانی عمر خویش به بغداد رفت و در آنجا به سال 345 هجری از دنیا رفت. کتاب فضائل اهل المدینه اثر دیگر اوست. 3

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 5 / 310. 2 ـ تاریخ الاسلام 25 / 332. 3 ـ الاعلام 5 / 310.

سیدمهدی حسینی عربی

محمد ـ تمیمی

محمد ـ تمیمی (255 ـ 305ق)

ابوبکیر محمدبن احمد بن عبداللّه بن بکیر تمیمی بغدادی

وی در سال 255 هجری به دنیا آمد. اهل بغداد بود1 و از فقیهان مالکی به شمار می رفت. 2 ابوبکیر فقه را نزد قاضی اسماعیل فرا گرفت و از او روایت کرد و راویانی چون ابن جهم، قشیری و ابوالفرج از او روایت کردند. تمیمی اهل جدل بود و مدتی نیز به قضاوت پرداخت. رجال نویسان اهل سنّت، وی را موثق دانسته اند. ابوبکیر سرانجام در سال 305 هجری در پنجاه سالگی از دنیا رفت. آثار وی عبارت اند از: احکام القرآن، الرضاع و مسائل الخلاف. 3

پی نوشت ها

[1] ـ معجم المفسرین 2 / 472. 2 ـ الوافی بالوفیات 2 / 59. 3 ـ الدیباج المذهب 341.

سیدمهدی حسینی عربی

محمد ـ تمیمی

محمد ـ تمیمی (283 ـ 347ق)

ابوعلی محمدبن قاسم بن معروف بن حبیب تمیمی دمشقی

وی در سال 283 هجری زاده شد. از محمدبن هارون حضرمی، احمد بن علی جوزجانی، حسین بن اسماعیل محاملی و اسحاق بن محمد زیات حدیث شنید. او از محدثان ثروتمند بود و اهل حدیث را دوست داشت و آنان را تکریم می کرد. روایتگرانی مانند ابوعلی بن مهنا دارانی، احمدبن ادریس رملی و عبیداللّه بن حسن وراق نیز از او روایت کرده اند. او سرانجام در سال 347 یا 349 هجری درگذشت. 1 کتاب های الفوائد، الاخبار والحکایات و جزئی حدیثی اثر اوست. 2

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 55 / 102. 2 ـ الاعلام 6 / 335.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 15 / 572؛ تاریخ الاسلام 25 / 389؛ الوافی بالوفیات 7 / 292؛ العبر 2 / 78؛ شذرات الذهب 2 / 376؛ میزان الاعتدال 4 / 14؛ مختصر تاریخ دمشق 23 / 173؛ لسان المیزان 5 / 347.

محمود هیئتی

محمد ـ تمیمی

محمد ـ تمیمی (قرن 4ق)

ابوعبداللّه محمدبن اُمیل بن عبداللّه تمیمی معروف به ابن اُمیل و حکیم صادق

وی از دانشمندان سده چهارم هجری و معاصر ابونصر فارابی (م. 339ق) بود. سزگین گوید: وی در کتاب الماء والورقی خویش آورده که من با ابوالقاسم عبدالرحمان (م. 308ق) و علی بن عبدالواحد عدوی، سه نفری به معبد معروف سدر بوصیر (واقع در جنوب قاهره و در نزدیکی اهرام سه گانه) رفتیم. او در این زمان بیست سال بیشتر نداشته است. 1 ابن امیل افزون بر صنعت کیمیا، شاعر نیز بوده و بسیاری از مطالب و رازهای کیمیا را به شعر بیان می کرد و زمانی که به صورت شعر ناممکن بود، به نثر متوسل می شد. برخی معتقدند هدف