399؛ تاریخ الاسلام 26 / 664؛ النجوم الزاهره 4 / 158؛ فرهنگ زندگی نامه ها 1 / 747؛ معجم المؤلفین 9 / 19؛ بغیه الملتمس 49.

محمد غفوری

محمد ـ قرطبی

محمد ـ قرطبی (252 ـ 330ق)

ابوعبداللّه محمدبن عبدالملک بن ایمن فرج قرطبی اندلسی

وی اهل قرطبه از شهرهای اندلس1 و متولد سال 252 هجری بود. از محمدبن وضاح، احمدبن ابی خیثمه، محمدبن اسماعیل صابغ، یحیی بن هلال و محمدبن جهم سمری حدیث آموخت و روایت کرد. عباس بن اصبغ حجاری و احمدبن محمد از وی روایت کرده اند. او با قاسم بن اصبغ برای آموختن حدیث به مصر، مکه و عراق سفر کرد. 2 رجال نویسان اهل سنّت، او را فقیه، محدثی حافظ، ثقه، آشنا به روش های مربوط به حدیث، صاحب فتوا و مالکی مذهب و مصنف کتابی طبق سنن ابی داود معرفی کرده و گفته اند او یکی از مشاوران و بزرگان اندلس در زمان خودش بود. سال 330 هجری از دنیا رفت. 3 اثر او السنن است که احادیثی را در بردارد که در بسیاری از کتاب های دیگر نیست. 4

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ العلماء والرواة للعلم بالاندلس 2 / 52. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 15 / 241. 3 ـ الوافی بالوفیات 4 / 37. 4 ـ شذرات الذهب 2 / 327.

دیگر منابع: بغیه الملتمس 102؛ تذکره الحفّاظ 3 / 836؛ الاعلام 6 / 248؛ جذوه المقتبس 63.

احسان آذرکمند

محمد ـ قرطبی

محمد ـ قرطبی (م. 304ق)

ابوالقاسم محمدبن عبد السلام بن قلمون قرطبی

از شاعران، ادیبان و نویسندگان قرطبه بود و از محمدبن وضّاح و دیگران بهره گرفت. او را شاعری خوش طبع و روان گوی و فردی فصیح گزارش کرده اند. دیوان ترسیل اثر اوست. وی در ربیع الاول سال 304 هجری از دنیا رفت. 1

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ العلماء والرواة للعلم بالاندلس 2 / 31.

دیگر منابع: هدیه العارفین 2 / 25؛ معجم المؤلفین 10 / 170.

محمود هیئتی

محمد ـ

قریصمحمد ـ قریص (م. 324ق)

محمدبن ابراهیم قریص جرّاحی

وی از یاران ابوعبداللّه محمدبن داوود جرّاح و از طبقه جحظه (م. 324ق) بود. قریص فردی آوازخوان و عالم به آن فن بود که در سال 324 هجری همزمان با سال درگذشت جحظه از دنیا رفت. صناعه الغناء واخبارالمغنیین وذکرالاصوات التی غنی فیها علی الحروف اثر اوست که نتوانست آن را به پایان برساند. 1

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (الندیم) 173.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 8 / 131.

سیدمهدی حسینی عربی

محمد ـ قشیری

محمد ـ قشیری (م. 334ق)

ابوعلی محمدبن سعید بن عبدالرحمان بن ابراهیم قشیری حرّانی

او در رقه سکونت داشت و از سلیمان بن سیف حرانی و محمدبن علی بن میمون عطار روایت می کرد. ابواحمد محمدبن عبداللّه بن جامع دهان و محمدبن جعفر غندر بغدادی از او روایت می کردند. او یکی از محدثان و مورخان رقه بود1 و کتاب تاریخ الرقه ومن نزلها من اصحاب رسول اللّه صلی الله علیه و آلهوالتابعین والفقهاء والمحدثین از اوست. 2 او سرانجام در سال 334 هجری درگذشت. 3

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 15 / 335. 2 ـ الاعلام 6 / 138. 3 ـ الوافی بالوفیات 3 / 96.

دیگر منابع: شذرات الذهب 2 / 337؛ تاریخ الاسلام 25 / 110؛ العبر 2 / 49؛ الوافی بالوفیات 3 / 95.

عبدالرحمان انصاری

محمد ـ قصاب

محمد ـ قصاب (م. حدود 360ق)

ابواحمد محمدبن علی بن محمد قصاب کرجی غازی

وی از پدر خود و راویانی دیگر مانند محمدبن عباس اخرم، محمدبن ابراهیم طیالسی، عبدالرحمان بن محمد مسلم، جعفربن احمدبن فارس، حسن بن یزید دقاق و برخی دیگر روایت نقل کرد. فرزندان وی، علی و ابوالفرج عمار و نیز ابومنصور مظفربن محمدبن حسین بروجردی و برخی دیگر از او روایت نقل