خود احمد. 5 اقلیدسی کتاب دیگری در حساب با عنوان الحجری فی الحساب نگاشته است. 6

پی نوشت ها

[1] ـ زندگی نامه ریاضی دانان دوره اسلامی 130. 2 ـ زندگی نامه علمی دانشوران 2 / 46. 3 ـ خلاصه زندگی نامه علمی دانشمندان 122. 4 ـ زندگی نامه ریاضی دانان دوره اسلامی 130. 5 ـ تاریخ الادب العربی 4 / 183. 6 ـ دایره المعارف بزرگ اسلامی 9 / 675.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 1 / 133؛ الاعلام 1 / 85.

سیدمهدی حسینی عربی

احمد ـ انباری

احمد ـ انباری (23
[1] ـ 318ق)

ابوجعفر احمدبن اسحاق بن بهلول بن حسان انباری تنوخی معروف به ابن بهلول

در سال 231 هجری در شهر انبار به دنیا آمد و از فقهای برجسته1 و ادیبی زبردست در عصر خویش بود. 2 علوم خویش را از استادان نامداری چون پدرش اسحاق بن بهلول، ابراهیم بن سعید جوهری و بسیاری دیگر فراگرفت. انباری افزون بر مهارت و آگاهی خاصی که در فقه و ادبیات عرب داشت در علوم و فنون دیگری همچون لغت، شعر، تفسیر، اخبار و حالت های گذشتگان و فن خطابه نیز تخصص داشت. در فقه، حنفی مذهب بود؛ گرچه با برخی مسائل ایشان نیز مخالفت می کرد. وی از علمای مورد اعتماد بود و افرادی چون ابوالحسن جراحی، ابوالحسن دارقطنی و جمعی دیگر از شاگردان او بوده و از او دانش آموخته اند. 3 انباری افزون بر مقام و جایگاه علمی، در مناصب سیاسی و اجتماعی نیز فردی سرشناس بود و بیست سال (296 ـ 316ق) 4 قضاوت شهرهایی چون انبار، هیت، طریق فرات و بغداد را بر عهده داشت و از جانب خلفای وقت از جمله موفق باللّه، معتضد، ناصرباللّه و مکتفی قضاوت می کرد. 5 انباری دارای آثار و تألیفاتی همچون ادب الندیم، کتاب الدعاء، 6 ناسخ الحدیث ومنسوخه، 7 کتابی در نحو8 و أدب القاضی9 بود. وی سرانجام به سال 318 هجری در بغداد از دنیا رفت. 10 در تاریخ درگذشت او اندکی اختلاف است. 11

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 4 / 30 ـ 31. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 14 / 498. 3 ـ تاریخ بغداد 4 / 30 ـ 31. 4 ـ معجم الادبا 2 / 139. 5 ـ المنتظم 13 / 292.
6 ـ هدیه العارفین 1 / 58. 7 ـ کشف الظنون 2 / 1920. 8 ـ نزهه الالباء 253. 9 ـ معجم المؤلفین 1 / 160. 10 ـ المنتظم 13 / 295. 1
[1] ـ الجواهر المضیئه 1 / 137.

دیگر منابع: الکامل 8 / 223؛ نشوارالمحاضره 1 / 47؛ مروج الذهب 2 / 665؛ تاریخ الاسلام 23 / 554؛ شذرات الذهب 2 / 276؛ العبر 1 / 476؛ البدایة والنهایه 11 / 165؛ الوافی بالوفیات 6 / 235؛ بغیه الوعاة 1 / 295.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ انباری

احمد ـ انباری (م. 324ق)

ابوبکر احمدبن محمدبن موسی بن یحیی انباری ملقب به ابن مُلحَمی (ملحی)

دانشمندی محدث و فقیه بود که به سال 324 هجری درگذشت. کتاب الامالی أثر اوست. 1 بیش از این اطلاعی از او در دست نیست.

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ التراث العربی 1 / 1 / 448؛ المستدرک علی معجم المؤلفین 105.

سیدمهدی حسینی عربی

احمد ـ اندلسی

احمد ـ اندلسی (246 ـ 328ق)

ابوعمر احمدبن محمدبن عبدربه بن حبیب قرطبی اندلسی، معروف به ابن عبدربه

وی در سال 246 هجری به دنیا آمد. 1 از موالی هشام بن عبدالرحمان داخل و اهل قرطبه بود. ابوعمر از بقیّ بن مخلّد، ابن وضّاح وخُشَّنی روایت کرد. 2 سعیدبن قزّاز و نیز ابوبکر یحیی بن مالک اندلسی اشعاری از او را روایت کرده اند. 3 برخی معتقدند اشعار ابن عبدربه بر تشیع وی دلالت دارد. 4 ابن عبدربّه اشعار بسیاری سرود که نام مجموعه آنها را ممحّصات نهاد. وی همچنین امیر محمد، امیر منذر و عبداللّه ناصر از امویان اندلس را مدح کرد. 5 منابع، او را فردی دیندار، راستگو و موثق دانسته اند. 6 وی در آغاز با ابومحمد یحیی قلفاط شاعر، رابطه دوستی داشت؛ ولی به خاطر جریانی که بین آن دو رخ داد، این دوستی به اختلاف انجامید و یکدیگر را هجو گفتند. ابوعمر در سال 328 هجری از دنیا رفت. 7 و در مقبره بنی العباس به خاک سپرده شد. البته برخی درگذشت وی را در سال 382 هجری دانسته اند. او در پایان عمر به فلج دچار شد. 8 آثار ابوعمر عبارت اند از: العقدالفرید در تاریخ و آداب که در 50 جزء