جمادی الاول سال 439ه درگذشت و در مقبره باب حرب بغداد مدفون گردید. 6

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 7 / 425. 2 ـ غایة النهایه 1 / 231. 3 ـ سیر اعلام النبلاء 17 / 593. 4 ـ هدیة العارفین 1 / 275. 5 ـ ربع قرن مع العلامة امینی 135. 6 ـ تاریخ بغداد 7 / 425.

دیگر منابع: طبقات الحفّاظ 425؛ المنتظم 15 / 309؛ مرآة الجنان 3 / 47؛ العبر 2 / 274؛ الکامل فی التاریخ 9 / 544؛ شذرات الذهب 3 / 262؛ تاریخ التراث العربی 1 / 1 / 480؛ اللباب 1 / 473؛ دول الاسلام 226؛ تاریخ الاسلام 29 / 472؛ تذکرة الحفّاظ 3 / 1109؛ معجم المؤلفین 3 / 280؛ کشف الظنون 1 / 26؛ الاعلام بوفیات الاعلام 1 / 182.

اسماعیل اسماعیلی

حسن ـ دقاق

حسن ـ دقاق (م405ه)

ابوعلی حسن بن علی بن محمدبن اسحاق دقاق صوفی نیشابوری.

نیاکان وی اهل نیشابور بودند. 1 دقاق شافعی مذهب2 و شاگرد ابوبکر قفّال مروزی بود و فقه شافعی را از وی فرا گرفت. 3 زمانی نیز به مرو مسافرت کرد و در فقه نزد علی خضری شاگردی کرد و حدیث را از کسانی چون ابوعلی شبوی و ابوهیثم کشمیهنی استماع کرد. پس از طی مراتب علمی و مهارت وی در علوم گوناگونی از قبیل ادبیات عرب، علم اصول و لغت، به آموختن مسلک تصوف روی آورده و طریقت را از ابوالقاسم نصرآبادی فرا گرفت4 و سرانجام از بزرگان صوفیه گردید. شاگردانی چون ابوالقاسم قشیری5 و زین الاسلام از وی بهره ها برده و حدیث شنیده اند. 6 او دارای کتاب الضحایا بوده است. 7 سرانجام در سال 405 درگذشت. 8 در سال وفات او اختلاف است. 9

پی نوشت ها

[1] ـ المنتخب من السیاق 268. 2 ـ طبقات الشافعیة الکبری 4 / 329. 3 ـ شذرات الذهب 3 / 180. 4 ـ المنتخب من السیاق 268. 5 ـ تاریخ الاسلام 28 / 140. 6 ـ المنتخب من السیاق 268. 7 ـ کشف الظنون 2 / 1434. 8 ـ المنتخب من السیاق 268. 9 ـ الکامل فی التاریخ 9 / 326؛ طبقات الشافعیه (ابن قاضی شهبه) 1 / 178.

دیگر منابع: البدایة و النهایه 12 / 13؛ تبیین کذب المفتری 225؛ العبر 2 / 212؛ تذکرة الحفّاظ 3 / 1064؛ النجوم الزاهره 4 / 256؛ مرآة الجنان 3 / 14؛ تاریخ الخمیس 2 / 357.

اسماعیل اسماعیلی

حسن ـ

دمشقیحسن ـ دمشقی (م475ه)

حسن بن وهب بن محمد شامی دمشقی.

وی فردی ادیب و شاعر بوده و کتاب های بهجة الزمان و زمام الصبا از اوست. ابن وهب در سال 475ه درگذشت. 1

پی نوشت ها

[1] ـ هدیة العارفین 1 / 276.

دیگر منابع: ایضاح المکنون 1 / 201؛ معجم المؤلفین 3 / 302؛ لغت نامه دهخدا 6 / 7897.

محمود هیئتی

حسن ـ زَبِیدی

حسن ـ زَبِیدی (م پس از 480ه)

ابومحمد حسن بن محمدبن ابی عُقامه زبیدی یمنی تغلبی مشهور به ابن ابی عُقامه.

ابومحمد منسوب به زَبِید نام شهری در یمن است که در زمان مأمون ساخته شد. 1 از سرگذشت وی اطلاع چندانی نداریم جز اینکه پدرش از دانشمندان و ادیبان بزرگ زبید، 2 خود قاضی یمن در زمان ابوالحسن علی بن محمدبن علی صلیحی حاکم یمن در قرن پنجم پیش از جیّاش3 و از خواص جیّاش حبشی (از حاکمان یمن و متوفای 498) 4 بوده و پس از سال 480 به دست جیاش کشته شد. اینان خاندانی مشهور به قضاوت و ریاست در زبید بودند5 و برخی از آنان همانند برادرزاده اش ابوالفتوح که او نیز ابن ابی عقامه شهرت دارد، پیرو مذهب شافعی بودند؛ 6 بنابراین احتمال می رود ابن ابی عقامه نیز شافعی مذهب باشد. دو کتاب الملطّف فی المساحه (فی المساجد) و جواهر الاخبار را برای وی برشمرده اند7 که نشان از حوزه های مطالعاتی او دارد.

پی نوشت ها

[1] ـ معجم البلدان 3 / 131. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 20 / 594. 3 ـ سیر اعلام النبلاء 18 / 359. 4 ـ برای اطلاع بیشتر ر. ک: همین کتاب جیاش ـ حبشی. 5 ـ الاکمال 4 / 220. 6 ـ معجم المؤلفین 6 / 133. 7 ـ کشف الظنون 1 / 612 و 2 / 1820.

دیگر منابع: هدیة العارفین 1 / 277؛ معجم المؤلفین 3 / 286؛ لغت نامه دهخدا 6 / 7887.

محمد غفوری