الجنان 3 / 42؛ سیر اعلام النبلاء 17 / 526؛ اللباب 2 / 147؛ معجم المؤلفین 4 / 11؛ کشف الظنون 2 / 1257؛ طبقات الشافعیه (ابن هدایه ا) 143؛ طبقات الشافعیه (اسنوی) 1 / 320.

اسماعیل اسماعیلی

حسن ـ شاموخی

حسن ـ شاموخی (م443ه)

ابوعلی حسن بن علی بن محمد شاموخی بصری.

وی از اهالی بصره و منسوب به شاموخ (از روستاهای آن دیار) است. 1 و امامت مسجد جامع این شهر را به عهده داشت. 2 از روایتگران و آگاهان علم قرائت3 و در شمار قاریان بصره محسوب می شد. 4 نزد استادان بزرگی چون ابوبکر اسقاطی و حسن بن علی قطان شاگردی نموده و علم قرائت را فرا گرفته است؛ 5 همچنین از احمدبن محمدبن عباس روایت دارد. شاموخی خود نیز دارای شاگردانی چون محمدبن حسن بن باکیر فارسی6 و عبداللّه لعزیزبن محمد نخشبی بوده که از وی بهره برده و از او روایت کرده اند. 7 وی دارای تألیفی است که مجموعه ای از احادیث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آلهرا که از استادان خویش شنیده در آن جمع کرده و تحت عنوان جزء از آن یاد شده است. 8 این اثر در سال 1417 ق با عنوان احادیث الشاموخی عن شیوخه، از طرف « دار ابن حزم » بیروت چاپ شده است. ابوعلی در سال 443 در بصره چشم از جهان فرو بست. 9

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 3 / 386. 2 ـ احادیث الشاموخی 21. 3 ـ المستدرک علی معجم المؤلفین 198. 4 ـ تاریخ الاسلام 30 / 77. 5 ـ الانساب 3 / 386. 6 ـ تاریخ الاسلام 30 / 77. 7 ـ الانساب 3 / 386. 8 ـ المستدرک علی معجم المؤلفین 198. 9 ـ العبر 2 / 282.

دیگر منابع: غایة النهایه 1 / 226؛ شذرات الذهب 3 / 270؛ مخطوطات الحدیث بالظاهریه 316؛ تاریخ التراث العربی 1 / 1 / 484.

پژوهشکده

حسن ـ شَجَری

حسن ـ شَجَری (م حدود 420ه)

ابوعبداللّه حسن بن اسماعیل بن زید شجری جُرجانی.

وی فردی متکلم و عالم به فقه بود و کتاب های الاعتبار و سلوة العارفین و الاحاطه فی علم الکلام را نوشت و در سال 420 از دنیا رفت. 1

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ التراث العربی ج1 ق3 / 314؛ معجم المؤلفین 3 / 207.

اسماعیل اسماعیلی

حسن ـ صیداوی

حسن ـ صیداوی (347 ـ 437ه)

ابومحمد حسن بن محمدبن احمد سکن غسّانی صیداوی.

او در سال 347ه به دنیا آمد. از بزرگانی همچون جدش احمد و نیز از ابوطاهر محمدبن سلیمان بن احمدبن ذکوان و عده ای دیگر حدیث نقل نمود و کتاب الموطّأ را مکرراً از جدش شنید. ابوالحسن علی بن بکاربن احمد صوری و ابوعلی اهوازی و دیگران از وی حدیث روایت کرده اند. 1 دو کتاب المعجم و الحدیث از آثار او می باشد. البانی تاریخ ولادت و وفات صیداوی را با اختلاف، یعنی 305 ـ 402ه ذکر کرده است؛ 2 درحالی که ابن عساکر و ذهبی وفات وی را در 437ه و در شهر صیدا آورده اند. 3

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 13 / 352 و 353. 2 ـ فهرست مخطوطات دارالکتب الظاهریه 36 و 37. 3 ـ سیر اعلام النبلاء 17 / 157.

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 29 / 445؛ المستدرک علی معجم المؤلفین 200؛ الانساب 3 / 572؛ معجم البلدان 3 / 437.

سیدمحمد علوی

حسن ـ طائی

حسن ـ طائی (412 ـ 498ه)

ابوبکر حسن بن علی بن محمد طائی مُرسی مشهور به فقیهِ شاعر.

وی در سال 412 زاده شد و اهل مُرسیه اندلس بود. 1 طائی از فقیهان نامدار مالکی بود2 و در علم نحو مهارت خاصی داشت. 3 از محدثانی چون ابوعبداللّه بن عتّاب، ابوعمربن قطّان و ابوالعباس عُذری روایت شنیده و نقل حدیث کرده است. ابوبکر طائی افزون بر علم فقه و نحو به بعضی از علوم و فنون دیگر از جمله شعر نیز آگاهی داشت؛ بدین علت به فقیه شاعر ملقب گشت. وی دارای کتابی در نحو با عنوان المقنع فی شرح کتاب ابن جنّی است. او در سال 498 درگذشت. 4

پی نوشت ها

[1] ـ کتاب الصله 1 / 138. 2 ـ ایضاح المکنون 2 / 548. 3 ـ انباه الرواة 1 / 317. 4 ـ کتاب الصله، همان.