التهذیب که تلخیص التهذیب بغوی است، 3 اسرار الفقه. 4 سرانجام او در ماه محرم سال 462ه در مرورود ـ شهری در خراسان قدیم ـ از دنیا رفت. 5

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 18 / 260. 2 ـ وفیات الاعیان 2 / 134. 3 ـ هدیة العارفین 1 / 310. 4 ـ معجم المؤلفین 4 / 45. 5 ـ تاریخ الاسلام 31 / 62.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 13 / 36؛ العبر 2 / 312؛ دول الاسلام 235؛ طبقات الشافعیه (اسنوی) 1 / 244؛ طبقات الشافعیة الکبری 4 / 356؛ طبقات الشافعیه (ابن هدایه ا) 163؛ الایضاح المکنون 2 / 188؛ الاعلام 2 / 254؛ معجم المؤلفین 4 / 45؛ لغت نامه دهخدا 1 / 584؛ شذرات الذهب 3 / 310؛ کشف الظنون 1 / 517.

رضا جعفری نوقاب

حسین ـ قرطبی

حسین ـ قرطبی (م قرن 5ه)

ابوعلی حسین بن محمد قرطبی معروف به ابن فراء.

نام و کنیه او حسن و ابوولید نیز آمده است. ابن فراء از ادیبان بزرگ عصر خویش و نویسنده بود و از ابوعمربن دراج و ابوعامربن شهید اشجعی (382 ـ 426ه) روایت کرده است. 1 ابوعبداللّه حمیدی (م488ه) مطالبی را از ابن فراء نقل کرده و می گوید: او را بارها پای درس ابن حزم اندلسی (م456ه) دیده، درحالی که پیرمردی کهنسال بوده است؛ 2 بنابراین او در قرن پنجم هجری می زیسته و به احتمال قریب به یقین در همین قرن درگذشته است و گفته کسانی که او را از دانشمندان سده سوم می شمارند3 باطل است. تألیف ابن فراء کتاب رسل الملوک و من یصلح للرسالة و السفاره می باشد که تا کنون دوبار به چاپ رسیده است. کحاله به اعتبار این کتاب او را شخصیتی ماهر در تمثیل سیاسی توصیف می کند. 4

پی نوشت ها

[1] ـ اکمال الکمال 7 / 46. 2 ـ جذوة المقتبس 180. 3 ـ رسل الملوک و من یصلح للرسالة و السفاره، مقدمه. 4 ـ معجم المؤلفین 4 / 56.

دیگر منابع: الانساب 4 / 351؛ بغیة الملتمس 264؛ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 4 / 94.

محمد غفوری

حسین ـ قطان

حسین ـ قطان (م حدود 420ه)

ابوعبداللّه حسین بن محمد قطان.

وی از علمای بزرگ و از چهره های سرشناس مذهب شافعی، 1
معروف به قطان2 و صاحب کتاب المُطارحات بود3 که فقها در جلسات خود برای امتحان یکدیگر از آن استفاده می کردند. 4 او سرانجام در حدود سال 420 درگذشت. 5

پی نوشت ها

[1] ـ تهذیب الاسماء و اللغه 1 / 2 / 256. 2 ـ طبقات الشافعیه (اسنوی) 2 / 206. 3 ـ طبقات الشافعیه (ابن هدایه ا) 153 و 154. 4 ـ طبقات الشافعیه (ابن قاضی شهبه) 1 / 225. 5 ـ هدیة العارفین 1 / 308.

دیگر منابع: طبقات الشافعیة الکبری 4 / 375؛ کشف الظنون 2 / 1713.

ابراهیم اسفندیاری

حسین ـ کاشغری

حسین ـ کاشغری (پس از 484 ه)

ابوعبداللّه حسین بن علی بن خلف بن جبریل ألمعی کاشغری معروف به فضل.

وی منسوب به کاشغر، شهری در ماوراءالنهر است و به گفته ابن اثیر، شیخی فاضل و واعظ بود؛ اما بیشتر احادیث او غیرقابل قبول و مردود است. حدیث را از افرادی چون ابوعبداللّه محمدبن علی صوری و ابوطالب بن غیلان فرا گرفته و روایت کرده است و اشخاصی مانند ابونصر محمدبن محمود سره مرد شجاعی از او روایت کرده اند. همو می نویسد: کاشغری دارای تصانیف بسیاری بالغ بر 120 کتاب درباره حدیث است. با وجود اینکه ابن اثیر بیشتر احادیث او را غیرقابل قبول شمرده؛ 1 افندی معتقد است کاشغری از علمای بزرگ امامیه بود و از منصوربن بهرام روایت کرده است و ابن طاوس در رساله المواسعة فی قضاء الصلوات بعضی از روایات و اخبار خود را از کاشغری نقل کرده و سپس استظهار کرده از این نمونه روایات استفاده می شود وی امامی مذهب بوده است. 2 تنها تألیفی که از وی نام برده شده کتابی به نام زاد العابدین یا زین العابدین است. 3 تاریخ دقیق وفات وی مشخص نیست. ابن اثیر آن را پس از 484ه4 و آقابزرگ تهرانی وی را در ردیف درگذشتگان قرن ششم آورده است. 5

پی نوشت ها

[1] ـ اللباب 3 / 76. 2 ـ ریاض العلماء 2 / 7 و 45. 3 ـ اعیان الشیعه 5 / 478. 4 ـ اللباب 3 / 76. 5 ـ طبقات اعلام الشیعه 3 / 71.

دیگر منابع: الذریعه 12 / 4؛ اعیان الشیعه 5 / 415؛ مجمع الدعوات 355؛ مرآت الکتب 1 / 403 و 404؛ بحار الأنوار 63 / 476؛ کتابخانه ابن طاووس 602.

اسماعیل اسماعیلی