دیگر منابع: اعیان الشیعه 6 / 88؛ کنزالفوائد 1 / 182؛ الذریعه 22 / 225؛ روضات الجنات 1 / 49؛ مستدرکات علم رجال الحدیث 3 / 151؛ دایرة المعارف الشیعة العامه 8 / 241؛ ریحانة الادب 6 / 288.

رضا جعفری نوقاب

حسین ـ ونّی

حسین ـ ونّی (م450ه)

ابوعبداللّه حسین بن محمدبن عبداللّه لواحد ونّی بغدادی.

وی منسوب به ونّ از روستاهای قوهستان بود. 1 از اصحاب ابوعلی صفار، ابوجعفربن بختری و غیره حدیث شنید. همچنین بزرگانی مانند ابوحکیم خبری و یحیی بن علی خطیب تبریزی از وی بهره برده اند. ابوعبداللّه آشنا به علم میراث و از پیشگامان این علم بود و در این مورد تألیفات خوبی داشت2 که از جمله آنها کتاب الکافی فی الفرائض می باشد. 3 وی به علوم دیگر نیز آشنایی داشته و دارای استعداد خوبی بود. ونیّ از خواص درباریان خلیفه قائم بامرا بود و بیشتر اوقات خویش را نزد او می گذراند. منابع سنی او را از افراد مورد اعتماد4 و شافعی مذهب به شمار آورده اند. وی سرانجام در سال 450ه در قیام « بساسیری » در بغداد کشته شد. 5

پی نوشت ها

[1] ـ معجم البلدان 5 / 385. 2 ـ الانساب 5 / 618. 3 ـ طبقات الشافعیه (اسنوی) 2 / 306. 4 ـ المنتظم 16 / 38. 5 ـ البدایة و النهایه 12 / 98.

دیگر منابع: نکت الهمیان 145؛ معجم المؤلفین 4 / 54؛ تاریخ الاسلام 30 / 240؛ العبر 2 / 259؛ طبقات الشافعیه (ابن قاضی) 1 / 224؛ اللباب فی تهذیب الانساب 3 / 375؛ الاعلام بوفیات الاعلام 1 / 299؛ العبر 2 / 295؛ دول الاسلام 231؛ الوافی بالوفیات 13 / 32؛ طبقات الشافعیه (سبکی) 4 / 374؛ شذرات الذهب 3 / 283؛ تاج العروس 18 / 579؛ هدیة العارفین 1 / 310؛ الاعلام 2 / 254؛ لغت نامه دهخدا 6 / 7951؛ الاکمال (ابن ماکولا) 7 / 308؛ وفیات الاعیان 2 / 138؛ الکامل فی التاریخ 9 / 651.

پژوهشکده

حفید هاشم عبداللّه لله ـ قیسی

حماد ـ کلاعی

حماد ـ کلاعی (حیات در 447ه)

ابویوسف حمادبن ولید کلاعی اندلسی.

وی مالکی مذهب و از شاگردان ابومطرف در قُرطبه بود. در مسافرتش به شرق در اسکندریه به نقل حدیث پرداخت.
یحیی بن ابراهیم بن عثمان بن شبل در سال 447ه در اسکندریه شرح الاعتقاد، قمع الحرص و قصر الأمل و الحث علی العمل ابویوسف را از خود وی شنید و نیز ابومروان طبنی در آن شهر ابویوسف را ملاقات کرده و قسمتی از فوائد وی را از خودش شنیده است. 1

پی نوشت ها

[1] ـ نفح الطیب 2 / 511.

دیگر منابع: هدیة العارفین 1 / 334؛ ایضاح المکنون 2 / 241؛ معجم المؤلفین 4 / 73؛ لغت نامه دهخدا 6 / 8073.

سیدمهدی حسینی عربی

حمزه ـ برزهی

حمزه ـ برزهی (م488ه)

ابوالقاسم حمزه بن حسین برزهی بیهقی.

وی منسوب به برزه از نواحی بیهق می باشد. 1 او فردی ادیب، محدث و از مشاهیر فضلای ناحیه بیهق و از بزرگان آنجا و صاحب نثر و نظم بود. 2 برزهی دارای تألیفاتی در ادبیات بوده که کتاب های الفصول، محامد من یقال له محمد و کتاب محاسن من یقال له ابوالحسن را نام برده اند. حمزه در ربیع الاول سال 488ه درگذشت. 3

پی نوشت ها

1ـ معجم البلدان 1 / 382. 2 ـ تاریخ نیشابور (المنتخب) 319. 3ـ معجم البلدان 1 / 382.

دیگر منابع: دمیة القصر 2 / 1127؛ توضیح المشتبه 1 / 434؛ المشتبه فی الرجال 1 / 62؛ تاج العروس 9 / 379؛ هدیة العارفین 1 / 336.

محمود هیئتی

حمزه ـ درزی

حمزه ـ درزی (م 433ه)

حمزه بن علی بن احمد درزی حاکمی.

وی ایرانی الاصل از نواحی زوزن (بین نیشابور و هرات) بود و به ابریشم فروشی یا ساخت بارانی نمدین اشتغال داشت. پس از فراگیری ادبیات عرب در سال 405 به قاهره سفر کرد و به جمع دعوتگران به پرستش الحاکم فاطمی پیوست و گروه بسیاری از مردم به آنان پیوستند. وی از بزرگان اسماعیلیه و مؤسس مذهب درزی و از متکلمان آنان بود. حاکم فاطمی به وی لقب رسول ا داد و او را به سمت داعی الدعات (بزرگ داعیان) قرار داده بود. بعد از درگذشت حاکم با پیروانش به بلاد شام رفت و در منطقه ای در جبل حوران و