سرور ـ

طبرانیسرور ـ طبرانی (358 ـ 426ه)

ابوسعید سروربن قاسم طبرانی معروف به میمون.

وی در سال 358ق در طَبَریّة
[1] ـ از شهرهای ساحلی دریاچه ای در شمال فلسطین معروف به دریاچه طبریّه ـ2 به دنیا آمد و از رهبران بزرگ حرکت موسوم به « طریقة جنبلانیّه » است که بعدها به نام « علوییّن » شهرت یافت که آرا و عقایدشان تقریباً همانند شیعه اثناعشری است. ابوسعید از هفت سالگی به فراگیری علوم دینی از جمله حفظ قرآن روی آورد و در همین ایام کل قرآن را حفظ کرد. سالیانی بعد در سال 376، طبریه را به قصد حلب ترک کرد و در حلب به محضر محمدبن علی حلبی از سران علویین حلب رسید و مدتی از دانش وی بهره برد و کتاب های بسیاری را در مدت اقامت خود در حلب تألیف کرد. پس از آنکه حلبی درگذشت، مرکزیت علویین در حلب به یکی دیگر از شهرهای ساحلی شام به نام لاذقیّه منتقل شد3 و در همین زمان بود که ابوسعید نیز از طریق انطاکیه به لاذقیه رفت و رهبری علویین در لاذقیه را به عهده گرفت. ابوسعید از مجاهدان دینی علویین بود و روحیه مجاهدت و ارشاد او مایه تقویت روحی علویین و برگشت آنها به استقلال و عظمت خویش شد. در زمان ابوسعید حکومت قوی و منسجمی در منطقه لاذقیه نبود و حکومت به صورت قبیله ای اداره می شد و بین مردم اختلاف مذهبی وجود نداشت؛ ازاین رو ابوسعید تنها مرجع دینی همگان در آنجا بود. وی فردی زاهد و کم بضاعت بود و محبوبیت بسیاری نزد مردم داشت. 4 ابوسعید در بسیاری از آثار خویش با مذهب اسحاقیه ـ پیروان اسحاق احمر که عقایدی را به مذهب علویین افزوده بودند و در لاذقیه رواج داشت ـ مخالفت کرده است. کتاب مجموع الاعیاد و الدلالات که در موضوع اعیاد فرقه نصیریّه است5 و با نام مجموع الاعیاد و الدلالات و الاخبار المبهرات نیز آمده، ازاوست. 6 طبرانی سرانجام در سال 426ق در لاذقیه درگذشت و در همانجا در داخل مسجد شعرانی به خاک سپرده شد. 7

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ العلویین (غالب الطویل) 259 ـ 265. 2 ـ معجم البلدان 4 / 17. 3 ـ تاریخ العلویین 259 ـ 265. 4ـ تاریخ العلویین 259 ـ 265. 5 ـ تاریخ الادب العربی (بروکلمان) 3 / 358. 6 ـ معجم المؤلفین 13 / 65. 7 ـ تاریخ العلویین 259 ـ 265.

دیگر منابع: الاعلام 3 / 81؛ معجم المؤلفین 4 / 208؛ الحرکات الباطنیه فی الاسلام (مصطفی غالب) 273.

اسماعیل اسماعیلی

سعید ـ ثعلبی

سعید ـ ثعلبی (م462ه)

ابوالقاسم سعیدبن احمدبن عبداللّه لرحمان ثعلبی قرطبی.

سعید از دانشمندان مورخ و ادیب اندلس بود و کتاب التعریف بطبقات الامم را نگاشته و در سال 462ه درگذشته است. 1 بیش از این آگاهی از او نداریم.

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 3 / 91.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 4 / 219.

محمد غفوری

سعید ـ طلیطلی

سعید ـ طلیطلی (369 ـ 444ه)

ابوعثمان سعیدبن محمدبن بغونش طُلَیْطلی اندلسی ملقب به ابن بغونش.

در سال 369ه در طُلَیْطله به دنیا آمد. برای کسب دانش به قُرْطُبَه رفت و انواع علوم مانند پزشکی، حساب، هندسه، منطق، فلسفه و حکمت را از بزرگان آنجا همچون مسلمه بن احمد مجریطی، محمدبن عبدون جلیلی، سلیمان بن جُلْجُل و استادان دیگر فرا گرفت. او در عصر خود مردی فاضل، پزشکی ماهر، ریاضیدان، مهندس، فیلسوف و حکیم به شمار می آمد؛ سپس وی به طلیطله برگشت و به خدمت حاکم آنجا امیرظافر اسماعیل بن عبداللّه لرحمان درآمد و از دولتمردان حکومت وی گردید و تا احراز مقام صدارت پیش رفت. او در اواخر عمر خویش از کارهای سیاسی و مطالعات علمی کناره گیری نمود و به تلاوت قرآن مشغول گشت. او در جمع آوری کتاب های جالینوس و تصحیح آنها و تألیف کتاب های گرانبهای دیگر درباره فلسفه و حکمت نیز همت گماشت. ابن بغونش در سال 444 از دنیا رفت. 1 کتاب های الافعال و تصریفها و المقنع و التیسیر در موضوع قرائت و رساله هایی در فلسفه آثار او می باشد. 2

پی نوشت ها

[1] ـ عیون الانباء 495؛ تاریخ الاسلام 30 / 92. 2 ـ هدیة العارفین 1 / 390.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 15 / 254؛ ریحانة الادب 7 / 417؛ لغت نامه دهخدا 1 / 263، 264.

سیدمحمد علوی