پی نوشت ها

[1] ـ یتیمة الدهر 4 / 452 ـ 454. 2 ـ الوافی بالوفیات 16 / 22. 3 ـ الاعلام 3 / 143.

دیگر منابع: الاعجاز و الایجاز 247؛ دمیة القصر 2 / 964؛ معجم المؤلفین 4 / 286؛ تاریخ التراث العربی 8 / 2 / 443.

پژوهشکده

سیدابوشجاع

سیدابوشجاع (قرن 5ه)

حاجی خلیفه فردی با این شناسه را نویسنده کتابی با عنوان المبسوط و درگذشت او را پیش از 500ه آورده است. 1 گذشته از ایرادات فراوانی که در اطلاع رسانی حاجی خلیفه وجود دارد و احتمال اشتباه یا کم و زیاد و جابه جاشدن اطلاعات افراد می رود، در عین حال عنوان سیدابوشجاع دست کم به سه فرد اطلاق شده است که یکی از آنان سنی حنفی و دو نفر شیعه هستند. از این دو، یکی سیدابوشجاع علی بن عبداللّه (عبیداللّه) بن عقیل حسینی سلیقی و دیگری نوه اش سیدابوشجاع محمدبن شمس الشرف بن ابی شجاع علی بن عبداللّه حسینی سلیقی است2 که پدرش ابومحمد شمس الشرف بن علی، استاد شیخ منتجب الدین (م پس از 600ه) بوده است3 و منتجب الدین اینان را دانشمند، محدث، واعظ و زاهد توصیف نموده؛ 4 ولی در منابع شیعه برای هیچ کدام اثر و تألیفی ثبت نشده است. فرد دیگر، سیدابوشجاع محمدبن احمدبن حمزه علوی، استاد صالح بن حبان صغانی (460 ـ 532) و شاگرد ابونصر حسین بن عبداللّه لواحد شیرازی (زنده در نیمه نخست سده پنجم) می باشد5 و حاجی خلیفه کتابی با عنوان الاعتقاد را هم بنا بر قولی از آن او می داند6 و پسرش سیدمحمدبن ابی شجاع علوی سمرقندی از عالمان ماوراءالنهر بوده و کتابی به نام غریب الروایه در فروع فقه حنفی داشته که ابوحفص سفکردی آن را به اختصار درآورده است. 7 گویا کتاب مبسوط تألیف این عالم حنفی بوده باشد که ابن نجیم مصری در البحر الرائق و ابن عابدین در حاشیة رد المختار از آن بهره برده و اسناد داده اند. 8 با توجه به این داده ها، سیدابوشجاع علوی حنفی در نیمه دوم قرن پنجم می زیسته و ممکن است اوایل سده ششم را هم درک کرده باشد.

پی نوشت ها

[1] ـ کشف الظنون 2 / 1580. 2ـ جامع الرواة 2 / 131؛ امل الآمل 2 / 132 و 276.
3 ـ الاربعون حدیثا (منتجب الدین) 30. 4 ـ الفهرست 70 و 104. 5 ـ الانساب 3 / 493 و 543. 6 ـ کشف الظنون 2 / 1393. 7 ـ الانساب 3 / 517؛ کشف الظنون 2 / 1207. 8 ـ البحر الرائق 1 / 253 و 4 / 520؛ حاشیة رد المختار 1 / 248 و 4 / 60 و 6 / 514.

محمد غفوری

سید رضی محمد ـ رضی

سید مرتضی علی ـ علم الهدی

شاعر هاشمی مسعود ـ بیاضی

شبیب ـ بستیغی شبیب ـ بستیغی

شبیب ـ بستیغی (393 ـ حدود 470ه)

ابوسعد شبیب بن احمد بن محمدبن خشنام بستیغی، نیشابوری ملقب به ابن خشنام.

بستیغی، منسوب به بستیغ از نواحی نیشابور در سال 393ه به دنیا آمد. کرامیّ مذهب بود1 و با ابوعبداللّه بن کرّام مصاحبت داشت. 2 ابوسعد از ابونعیم ازهری و ابوالحسن علوی روایت کرد و افرادی چون محمدبن فضل فراوی، زاهر شحامی و اسماعیل بن مؤذن از او روایت نمودند. بستیغی در حدود سال 470ه وفات یافت. 3 او اثری تحت عنوان الشواهد داشت. 4

پی نوشت ها

[1] ـ معجم البلدان 1 / 419. 2 ـ الانساب 1 / 348. 3 ـ سیر اعلام النبلاء 18 / 406. 4 ـ الفهرست (ابن ندیم) 197.

دیگر منابع: اللباب فی تهذیب الانساب 1 / 151؛ تبصیر المنتبه 2 / 126؛ لسان المیزان 3 / 137.

سیدمهدی حسینی عربی

شمسی

شمسی (قرن پنجم ه)

در اندک منابعی که از او یاد شده اطلاعات چندانی دیده نمی شود. آقا بزرگ تهرانی او را شاعر شمس الدوله طغان شاه که در زمان آلب ارسلان (حکومت 465 ـ 455ه) حکومت خراسان را به عهده داشت و مرکز حکومتش هرات بود، دانسته و اثر او را کتاب یوسف و زلیخا ذکر کرده است. 1 نفیسی نیز می نویسد: از آثار منظوم قرن پنجم، یوسف و زلیخا است که به خطا، به فردوسی نسبت داده اند و در یک نسخه، تخلص سراینده آن شمسی آمده است و این داستان را از روی