اشخاصی چون ابوالحسن عبسی، ابومحمدبن یربوع و شریح بن محمد از وی روایاتی را نقل کرده اند4 وی دارای آثار و تألیفاتی مانند التاریخ، 5 مختصر رسالة ابن ابی زید قیروانی و دو شرح بر المدونه6 بوده است. او در سال 497 در اشبیلیه درگذشت. 7 مرگ وی را در سال 478ه هم آورده اند. 8

پی نوشت ها

[1] ـ الصله 1 / 284. 2 ـ سیراعلام النبلاء 18 / 489. 3 ـ تاریخ الاسلام 32 / 224. 4 ـ الصله 1 / 284 و 285. 5 ـ سیر اعلام النبلاء 18 / 488. 6 ـ هدیة العارفین 1 / 453. 7 ـ الصله 1 / 285. 8 ـ هدیة العارفین 1 / 453.

اسماعیل اسماعیلی

عبداللّه ـ اصفهانی

عبداللّه ـ اصفهانی (م 446ه)

ابومحمد عبداللّه بن محمد بن عبداللّه لرحمن بن احمد تیمی اصفهانی مشهور به ابن لبّان.

زمان و محل ولادت وی دانسته نیست. او اهل اصفهان بود و مدتی در بغداد می زیست. 1 ابن لبّان از فقهای برجسته شافعی2 و فردی مورد اعتماد بود. علوم خویش را از استادان بسیاری در بلاد گوناگون فرا گرفت. حدیث را در اصفهان از ابوبکرابن مقرئی در بغداد از ابوطاهر مخلص و در مکه از احمدبن ابراهیم بن فراس فرا گرفت، فقه را از ابوحامد اسفراینی و اصول فقه را از قاضی ابوبکر اشعری3 و کلام را از ابوبکر باقلانی آموخت. 4 ابن لبّان حافظ قرآن بود و قرآن را بسیار زیبا تلاوت می نمود. پس از کسب درجات و مراتب علمی بر کرسی تدریس نشست و در بغداد حدیث می کرد و در فن مناظره نیز مهارت داشت. 5 اشخاصی چون ابویعلی بن فرّاء و ابومحمد تمیمی که خود از شیوخ حنابله بودند به صورت مخفیانه اصول را از وی فرا گرفتند6 و خطیب بغدادی از او روایت کرده است. ابن لبّان علاوه بر شهرت و فعالیت علمی در مناصب اجتماعی نیز فعال بوده است؛ لذا زمانی قاضی إیْذَج (ایذه) بود7 و مدتی در کَرْخ بغداد قضاوت می کرد. 8 وی دارای آثاری چون روضة الاخبار، 9 تهذیب ادب القضاء، درر الغواص فی علوم الخواص10 بوده است. وی در سال 446 در اصفهان درگذشت. 11 در تاریخ وفات او اندکی اختلاف است. 12

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 5 / 126. 2 ـ طبقات الشافیة الکبری 5 / 72. 3 ـ الانساب
5 / 126. 4 ـ اللباب 3 / 127. 5 ـ تاریخ بغداد 10 / 144. 6 ـ تبیین کذب المفتری 257. 7 ـ تاریخ بغداد 10 / 144؛ الانساب 5 / 126. 8 ـ طبقات الشافعیه (اسنوی) 1 / 54. 9 ـ هدیة العارفین 1 / 451. 10 ـ معجم المؤلفین 6 / 125. 1
[1] ـ تاریخ بغداد 10 / 145. 12 ـ النجوم الزاهره 5 / 38.

دیگر منابع: المنتظم 15 / 346؛ العبر 2 / 289؛ شذرات 3 / 274؛ کشف الظنون 1 / 931؛ غایة النهایه 1 / 449؛ الوافی بالوفیات 17 / 503؛ الکامل فی التاریخ9 / 604؛ سیر اعلام النبلاء 17 / 654؛ تاریخ الاسلام 30 / 133؛ البدایة و النهایه 12 / 66.

اسماعیل اسماعیلی

عبداللّه ـ انصاری

عبداللّه ـ انصاری (360 ـ 435ه)

ابومحمد عبداللّه بن محمدبن زیاد انصاری قرطبی.

وی اهل قرطبه اندلس و از کاتبان عصر خود بود و در علم بلاغت نیز تبحر داشت. گویند او فردی شایسته و اهل عبادت و زهد بوده است و در اواخر دست از کتابت کشید و در فن ترسیل اثری از خود برجای گذاشت که آن را البغیه نامید. این اثر در نوع خود نیکوست. انصاری در نهایت در سال 435ه درگذشت و در عصر جمعه بیست و ششم ماه رمضان در مقبره ام سلمه قرطبه به خاک سپرده شد. 1

پی نوشت ها

[1] ـ کتاب الصله 1 / 270 ـ 271.

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 29 / 417؛ هدیة العارفین 1 / 450؛ معجم المؤلفین 6 / 119.

پژوهشکده

عبداللّه ـ بسطامی

عبداللّه ـ بسطامی (م 452ه)

ابومحمد عبداللّه بن محمد بن عبداللّه بن نصر جلال الدین بسطامی.

از زمان و محل ولادت، چگونگی رشد و تحصیلات، استادان و شاگردان وی اطلاعی در دست نیست. خطیب بغدادی آورده است که بسطامی در بلخ می زیست و از فقها شافعی بود. در سال 442 به بغداد وارد شد از شخصی به نام احمدبن محمدبن عباس روایت کرد و کتاب الغنیة عن الکلام را که از ابوالخطاب می باشد را از او شنید. وی فردی مورد اعتماد بود1 و دارای کتاب های الاحسان فی فضیلة اعلام شعب الایمان، 2 الاعلام فی رویة النبی صلی الله علیه و آله فی المنام3 و التبصیر می باشد. وی سرانجام در سال 452 درگذشت. 4