پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 10 / 143. 2 ـ معجم المؤلفین 6 / 130. 3 ـ کشف الظنون 1 / 127. 4 ـ هدیة العارفین 1 / 452.

اسماعیل اسماعیلی

عبداللّه ـ بغدادی

عبداللّه ـ بغدادی (م 410ه)

عبداللّه بن سلامه بن نصر بغدادی.

وی از علمای قرن چهارم و اوائل قرن پنجم هجری است. او در علوم قرآنی تبحر داشت و به ناسخ و منسوخ از آیات آگاهی داشت و در این زمینه اثری تحت عنوان الناسخ و المنسوخ نوشت و سال 410ه از دنیا رفت. 1

پی نوشت ها

[1] ـ المستدرک علی معجم المؤلفین 418.

رضا جعفری نوقاب

عبداللّه ـ بکری

عبداللّه ـ بکری (432 ـ 487ه)

ابوعبید عبداللّه بن عبداللّه لعزیزبن محمد بکری اندلسی.

وی در سال 432ه در قرطبه متولد شد. 1 از ابومروان بن حیان، ابوبکر مصحفی و ابوالعباس عذری در مریّه حدیث شنید؛ همچنین از ابوعمربن عبداللّه لبر اجازه روایت گرفت. 2 علی بن بسام در الذخیره او را ستوده و فردی فقیه و شاعر توصیف کرده است. 3 ابوعبید فردی محدث، 4 نحوی، 5 ادیب، 6 لغوی، نسب شناس، مورخ و آشنا به معانی اشعار بود. 7 او اولین جغرافی دان اندلسی بود؛ 8 همچنین در شناخت ادویه و منافع و اوصاف آنها تبحر داشت و کتابی در این زمینه تألیف کرد. 9 محمدبن مَعْمر مالقی و محمدبن عبداللّه لعزیز لخمی و دیگران از او روایت کرده اند. 10 ابوعبید از امیرزادگان و رؤسای بزرگ اندلس به شمار می رفت که به شراب خواری حرص می ورزید. او مدتی امارت لَبْلَه11 روستایی کوچک در اندلس12 و جزیره شلطیش را به عهده داشت و پس از حلمه ابن عباد به آنجا، به قرطبه گریخت13 و از آنجا به قصد محمدبن معن حاکم مریه به آن شهر رفت و مورد احترام او واقع شد. 14 او به عنوان سفیر حاکم مریّه همراه معتمدبن معتضد امیر اشبیلیه برای یاری یوسف بن تاشفین به مراکش رفت و سپس به قرطبه مراجعت کرد. علاقه بسیاری به کتاب داشت و آن را به خوبی نگهداری می کرد. سرانجام وی در شوال سال 487ه در قرطبه
درگذشت و در مقبره ام سلمه دفن شد. 15 تاریخ فوت او را مختلف ذکر کرده اند. 16 آثار وی عبارت اند از: اعیان النبات و الشجریات الاندلسیه، 17 معجم مااستعجم من البلدان الاماکن، چاپ شده، اشتقاق الاسماء، 18 شرح الامثال السائره، المسالک و الممالک، التنبیه علی اغلاط ابی علی فی امالیه، 19 اعلام النبوه، شرح النوادر لابی القالی، شفاء علیل العربیه، اللآلی علی کتاب الامالی، 20 المغرب فی ذکر افریقیا و المغرب، الاحصاء لطبقات الشعراء، الرسائل. 21

پی نوشت ها

1ـ تاریخ الفکر الاندلسی 309. 2 ـ کتاب الصله 1 / 287 و 288. 3ـ الذخیرة فی محاسن اهل الجزیره 2 / 1 / 232. 4 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 35. 5 ـ روضات الجنات 5 / 117. 6 ـ قلائد العقیان 3 / 615. 7 ـ کتاب الصله 1 / 287 و 288. 8 ـ تاریخ الفکر الاندلسی 309. 9 ـ عیون الانباء 500. 10 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 35. 1
[1] ـ الوافی بالوفیات 17 / 291. 12 ـ معجم البلدان 5 / 10. 13 ـ الوافی بالوفیات 17 / 291. 14ـ الحلة السیراء 2 / 180. 15 ـ کتاب الصله 1 / 287 و 288. 16 ـ الحلة السیراء 2 / 186؛ بغیة الملتمس 346. 17 ـ عیون الانباء 500. 18 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 35. 19 ـ معجم المؤلفین 6 / 75. 20 ـ هدیة العارفین 1 / 453. 2
[1] ـ الاعلام 4 / 98.

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 33 / 208؛ بغیة الوعاة 2 / 49؛ فهرست ابن خیر 326 و 343؛ مسالک الابصار 100 و 149؛ المغرب فی حلی المغرب 1 / 347؛ نفح الطیب 3 / 184؛ معجم المؤلفین 6 / 75؛ کشف الظنون 1 / 167.

محمود هیئتی

عبداللّه بن حامد

عبداللّه بن حامد (م قرن 5ه)

از زندگانی وی جز آنچه حاجی خلیفه نقل کرده اطلاعاتی در دست نیست. وی می نویسد عبداللّه دارای تفسیر قرآن بود. همو می افزاید ثعلبی (م 427ه) مفسر نامدار اهل سنت و مؤلف تفسیر الکشف و البیان شاگرد عبداللّه بن حامد بود و تفسیر عبداللّه را از محضر خودش فرا گرفته است. 1

پی نوشت ها

[1] ـ کشف الظنون 1 / 452.

اسماعیل اسماعیلی

عبداللّه ـ بندار

عبداللّه ـ بندار (410 ـ 485ه)

ابوالقاسم عبداللّه (عبداللّه لباقی) بن محمدبن حسین بندار حریمی ملقب به ابن ناقیا.

بندار در سال 410ه در محله حریم طاهری بغداد زاده شد. 1