داشت، 1 دعلجی لقب گرفته است. گویا کفاش هم بوده که حذاء نامیده شده است. از تحصیلات و استادان وی آگاهی در دست نیست. ابوعلی احمدبن علی رقی انصاری2 و ابوالحسین حمزه بن محمد بن حسن بن شبیب، 3 تنها کسانی هستند که دعلجی از آنان روایت کرده است. ابوعلی حسن بن اشناس معروف به ابن حمامی بزاز (م 439ه) 4 و ابوالعباس نجاشی (م450ه) راوی او هستند و نجاشی علم میراث را نزد وی فرا گرفته است؛ 5 همچنین کتاب های ابن دؤل قمی (م350ه) و علی بن علی بن رزین خزاعی را از طریق وی گزارش کرده است. 6 ابومحمد حذاء دو پسر داشته است: یکی ابوالحسن که غسال بوده و نیکوسیرت توصیف شده و دیگری شارب خمر و بد کردار بوده است. دعلجی زمانی مبلغی پول دریافت می کند تا به نیابت از امام زمان علیه السلامحج گزارد. او بخشی از این پول را به پسر فاسد خود داد و به همین دلیل توبیخ شد. 7 گویا همین مسئله موجب تضعیف وی از سوی برخی رجالیون متأخر شده است؛ 8 ولی نجاشی که شاگردش بوده، او را ستوده9 و ابن داود و علامه حلی نیز دعلجی را در شمار موثقین قرار داده اند. 10 تاریخ درگذشت وی در دست نیست؛ اما به اعتبار وفات شاگردانش، از درگذشتگان نیمه نخست سده پنجم هجری به شمار می آید. کتاب الحج اثر علمی اوست. 11 گفتنی است برای ابراهیم مذاری کتابی به نام مناسک الحج نام برده اند که بنابر قولی همین کتاب دعلجی است. 12

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2 / 36. 2 ـ رجال النجاشی 2 / 114. 3 ـ المزار (مشهدی) 585. 4 ـ همان. 5 ـ رجال النجاشی 2 / 36. 6 ـ رجال النجاشی 1 / 233 و 2 / 114. 7 ـ الخرائج و الجرائح 1 / 480 و 481؛ فرج المهموم 256. 8 ـ حاوی الاقوال 4 / 96. 9 ـ رجال النجاشی 2 / 36. 10 ـ رجال ابن داود 123؛ خلاصة الاقوال 202. 1
[1] ـ رجال النجاشی 2 / 36. 12 ـ الفهرست (طوسی) شماره 11.

دیگر منابع: اعیان الشیعه 8 / 69؛ تنقیح المقال 2 / 213؛ قاموس الرجال 6 / 587؛ جامع الرواة 3 / 139؛ معجم رجال الحدیث 10 / 308؛ الذریعه 6 / 251.

محمد غفوری

عبداللّه ـ سجزی

عبداللّه ـ سجزی (م 469ه)

ابونصر عبداللّه بن سعیدبن حاتم سجزی وائلی.

وی اهل روستای وائل ـ در سه فرسخی سیستان ـ بود. ابونصر
برای فراگیری علم و دانش به شهرهای خراسان، مکه، عراق و مصر مسافرت کرد و از محضر شیوخ و اکابر آنجا بهره برد و علم حدیث را فرا گرفت. استادان او در سیستان ابوسلیمان محمدبن محمدبن داود و در نیشابور ابوعبداللّه محمدبن عبداللّه حافظ و در مکه ابوالحسن احمدبن ابراهیم فراس بوده اند. علمای رجال اهل سنت، ابونصر را عالم، محدثی حافظ، ثقه و متقن دانسته اند. کسانی چون ابومحمد عبداللّه لعزیزبن محمد نخشبی، ابوالفضل جعفربن یحیی حکّاک از او روایت کرده اند. 1 کتاب الابانة فی الاصول و الفروع و الابانة فی الرّد علی الرافعین از اوست. ابونصر در سال 469ه درگذشت. 2

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 5 / 570. 2 ـ المنتظم 16 / 187.

دیگر منابع: البدایة و النهایه 12 / 143؛ اللباب فی تهذیب الأنساب 3 / 352؛ معجم المؤلفین 6 / 58.

رضا جعفری نوقاب

عبداللّه ـ سرقسطی

عبداللّه ـ سرقسطی (م 448ه)

عبداللّه بن احمد سرقسطی.

سرقسطی دانشمندی صاحب نظر در علوم گوناگون مانند حساب، هندسه و ستاره شناسی به شمار می آمد. او رساله ای در علم هندسه نوشته است که در آن نظریه سند هند درباره حرکات ستارگان و تعدیل آنها را ابطال کرده است. علیّ بن احمدبن داود مهندس از شاگردان وی بوده است. او گوید: من در علم هندسه و استفاده از آن و تسلط بر اصول و قواعد آن بهتر از عبداللّه بن احمد کسی را ندیدم. سرانجام وی در سال 448ه در شهر بلنسیه اندلس درگذشت. 1

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الأُمم 94.

دیگر منابع: نفح الطیب 3 / 376؛ معجم المؤلفین 6 / 24؛ موسوعة علماء الریاضیات 187.

پژوهشکده

عبداللّه ـ سوسی

عبداللّه ـ سوسی (حدود 333 ـ 403ه)

ابومحمد عبداللّه بن محمد ثقفی سوسی.

وی در حدود سال 333ه به دنیا آمد، در علم پزشکی از نوادر روزگار خویش بود و به فنون درمان آگاهی کاملی داشت. کتاب