آزاد نمود. او پس از آزادی به خدمت ابن هود درآمد و به وزارت رسید، 2 آن گاه رهسپار بلنسیه و قرطبه شد. او هنگامی که در حبس به سر می برد کتاب السجن و المسجون و الحزن و المحزون را نوشت و هزار بیت از اشعارش را به این کتاب افزود. السر المکنون فی عیون الاخبار و تسلیة المحزون دیگر اثر او می باشد. او در سال 454ه در غرناطه درگذشت. 3

پی نوشت ها

[1] ـ التکملة لکتاب الصله 3 / 69. 2 ـ نفح الطیب 3 / 364. 3 ـ التکملة لکتاب الصله 3 / 69.

دیگر منابع: بغیة الملتمس 515؛ الاعلام 4 / 161؛ جذوة المقتبس 378؛ لغت نامه دهخدا 6 / 8628؛ معجم المؤلفین 6 / 187.

محمدجعفر مرادی

عبداللّه لملک ـ قرطبی

عبداللّه لملک ـ قرطبی (358 ـ 406ه)

ابومروان عبداللّه لملک بن احمدبن محمد قرشی قرطبی ملقب به ابن مِش.

تبارش اهل قرطبه اندلس بود، ولی در اشبیلیه اندلس در سال 358ه به دنیا آمد و در همانجا می زیست. نزد قاضی بن زرب و ابن مفرّج درس خواند و از آنان روایت کرد. ابومروان مردی عالم، مورخ، تیزفهم و اهل خیر و نیکوکاری معرفی شده که پیوسته به درس و بحث مشغول بود. خولانی و ابن خزرج شاگردان ابومروان بودند و از او روایت کردند. ابن مِش تألیفاتی در عقاید، فقه، حدیث، مناسک حج و کتابی در اصول در نه جزء نوشته است. 1 برخی او را از فقهای مالکی دانسته اند. 2 عبداللّه لملک در سال 406ه در اشبیلیه از دنیا رفت، 3 برخی هم سال وفات او را 436ه دانسته اند. 4

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 29 / 429. 2 ـ الاعلام 4 / 156. 3 ـ کتاب الصله 2 / 360. 4 ـ تاریخ الاسلام 29 / 429.

دیگر منابع: الدیباج المذهب 257؛ معجم المؤلفین 6 / 179.

عبداللّه لعلی باقری

عبداللّه لملک ـ مقدسی

عبداللّه لملک ـ مقدسی (حدود 410 ـ 489ه)

ابوالفضل عبداللّه لملک بن ابراهیم بن احمد مقدسی فرضی همدانی.

وی در حدود سال 410ه متولد شد. 1 او اهل همدان بود، ولی تا
پایان عمر در بغداد ساکن بود. 2 مقدسی فقه را نزد قاضی ابوالحسن ماوردی آموخت3 و در شوشتر، 4 همدان، آمل و بصره از افرادی مانند ابونصر عبداللّه لواحد عجلی، ابومحمد عبداللّه لرحمن رویانی5 و ابوعلی حسن بن علی شاموخی حدیث شنید. فقیه، محدث، و ادیب بود. علوم شرعیه و علم فرائض (تقسیم ارث) و حساب را به خوبی می دانست6 و از پیشوایان این علم به شمار می رفت و مردم برای تقسیم ارثیه به او مراجعه می کردند و مورد اعتماد آنها بود. او در علم قرائت، نحو و لغت نیز دستی داشت. او بسیار کم روایت کرد7 و راویانی مانند عبداللّه لوهاب انماطی، 8 ابوالقاسم ابن سمرقندی و ابومنصوربن رزاز از او روایت کرده اند. او شافعی مذهب بود، برخی نیز نسبت اعتزال به او داده اند. 9 او فردی عفیف، زاهد و پارسا بود و هنگامی که سمت ریاست قضات به او داده شد، کهولت سن و ناتوانی را بهانه کرد و از آن امتناع ورزید. 10 کتاب های الفرائض11 و فرخ التوسط فی الفرائض آثار او می باشد. 12 وی در نوزدهم رمضان سال 489ه13 در بغداد درگذشت. 14

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 31. 2 ـ ذیل تاریخ بغداد 15 / 8. 3 ـ المنتظم 17 / 35. 4 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 31. 5 ـ ذیل تاریخ بغداد 15 / 8. 6 ـ المنتظم 17 / 35. 7 ـ ذیل تاریخ بغداد 15 / 8. 8 ـ المنتظم 17 / 35. 9 ـ ذیل تاریخ بغداد 15 / 8. 10 ـ المنتظم 17 / 35. 1
[1] ـ طبقات الشافعیه (ابن قاضی شهبه) 1 / 267. 12 ـ معجم المؤلفین 6 / 179. 13 ـ المنتظم 17 / 35. 14 ـ تاریخ الاسلام 33 / 305.

دیگر منابع: لسان المیزان 4 / 57؛ هدیة العارفین 1 / 626؛ کشف الظنون 2 / 1252؛ طبقات الشافعیه (اسنوی) 2 / 298؛ البدایة و النهایه 12 / 153؛ الکامل فی التاریخ 10 / 261؛ نکت الهمیان 54؛ طبقات الشافعیة الکبری 5 / 162.

محمود هیئتی

عبداللّه لملک ـ نهروانی

عبداللّه لملک ـ نهروانی (م 404ه)

ابوفرج عبداللّه لملک بن بکران بن عبداللّه نهروانی قطان.

وی اهل نهروان و از استادان بزرگ دانش قرائت در بغداد بود. نزد استادانی چون ابوبکر نقاش، ابن مقسم، علی بن طاهرابی هاشم علم قرائت را آموخت و از آنها روایت کرده است. احمدبن رضوان صیدلانی و جمعی دیگر از شاگردان او بوده و از وی روایت کرده اند. خطیب بغدادی او را ثقه دانسته و می گوید کتابی در موضوع قرائت