عبداللّه لواحد ـ

مقدسیعبداللّه لواحد ـ مقدسی (م 406ه)

ابوالفرج عبداللّه لواحدبن محمدبن علی مقدسی دمشقی حرّانی.

اصل و تبار وی از شیراز بود، ولی خود او در حرّان متولد شد. و ساکن دمشق بود. برای کسب علم و دانش به بغداد و بیت المقدس مسافرت کرد و در دمشق از ابوالحسن علی بن سمسار، عبداللّه لرزاق بن فضل کلاعی و ابوعثمان صابونی حدیث شنید. او سال های بسیاری در بغداد ماند1 و از ملازمان قاضی ابویعلی بوده و در جلسات او حاضر می شد و مطالبی در اصول و فروع از او آموخت. این عالم حنبلی دارای اصحاب و شاگردانی نیز بود و مناظراتی با اشاعره در مجالس سلاطین در شام داشت که بر آنها غالب شد. گویند مقدسی بعضی مسائل را پیشگوئی می کرد که از جمله آنها مسائلی بود که برای سلطان تُتُش پیش گویی کرد و مورد اکرام و احترام او واقع شد. او مصنفاتی در موضوعات فقه، اصول و وعظ دارد2 که عبارت است از: المبهج، الایضاح، التبصرة فی اصول الدین، الجواهر، مختصر فی الحدود، اصول الفقه، مسائل الامتحان، 3 المنتخب و البرهان فی اصول الدین. 4 سرانجام وی در سال 4065 یا 4866 در دمشق درگذشت7 و در مقبره باب الصغیر دفن شد. 8

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 33 / 179. 2 ـ طبقات الحنابله 2 / 248. 3 ـ الذیل علی طبقات الحنابله 3 / 71. 4 ـ معجم المؤلفین 6 / 212. 5 ـ طبقات الحنابله 2 / 248. 6 ـ الکامل فی التاریخ 10 / 228. 7 ـ طبقات الحنابله 2 / 248. 8 ـ تاریخ الاسلام 33 / 179.

دیگر منابع: الانس الجلیل 1 / 297؛ طبقات المفسرین (داوودی) 1 / 366؛ سیر اعلام النبلاء 19 / 51؛ شذرات الذهب 3 / 378؛ مرآة الجنان 3 / 108؛ هدیة العارفین 1 / 634؛ دول الاسلام 248؛ الاعلام بوفیات الاعلام 1 / 321؛ تذکرة الحفّاظ 3 / 1199.

محمود هیئتی

عبداللّه لواحد ـ ملیحی

عبداللّه لواحد ـ ملیحی (367 ـ 463ه)

ابوعمر عبداللّه لواحدبن احمدبن ابی القاسم ملیحی هروی.

وی در سال 367ه به دنیا آمد. 1 او اهل هرات بود2 و برای کسب علم و حدیث به نیشابور سفر کرد. 3 او از ابومنصور محمدبن محمد نیشابوری، ابوالحسین خفاف، ابومحمد مخلدی و ابوزکریا یحیی حیری بهره برد؛ همچنین صحیح بخاری را از ابوحامد تمیمی روایت
کرد. 4 او فردی فقیه، لغوی، 5 ادیب، به شمار می رفت. روایتگرانی مانند حسین بن مسعود فراء بغوی، ابوسعد محمدبن ربیع جبلی، ابوعبداللّه حسین بن عبداللّه لملک خلال و ابوالقاسم زاهربن طاهر شحامی از او روایت کرده اند. 6 او را از محدثان برجسته هرات و فردی مورد اعتماد و صالح توصیف کرده اند. 7 کتابهای الرد علی ابی عبید فی غریب القرآن، الروضه8 و غریب الحدیث تألیفات او می باشد. 9 سرانجام وی در جمادی الاخر سال 463ه درگذشت. 10

پی نوشت ها

1ـ تاریخ الاسلام 31 / 123 و 124. 2ـ الانساب 5 / 383. 3ـ العبر 2 / 315. 4 ـ الانساب 5 / 383. 5 ـ معجم المؤلفین 6 / 205. 6 ـ الانساب 5 / 383. 7 ـ تاریخ الاسلام 31 / 123 و 124. 8 ـ بغیة الوعاة 2 / 119. 9 ـ معجم المؤلفین 6 / 205. 10 ـ تاریخ الاسلام 31 / 123 و 124.

دیگر منابع: معجم البلدان 5 / 196؛ اللباب 3 / 256؛ مرآة الجنان 3 / 68؛ سیر اعلام النبلاء 18 / 255؛ تذکرة الحفّاظ 3 / 1131؛ الاعلام 4 / 174؛ الاعلام بوفیات الاعلام 1 / 307؛ توضیح المشتبه 8 / 260؛ شذرات الذهب 3 / 314؛ روضات الجنات 5 / 169؛ المعین فی طبقات المحدثین 137؛ کشف الظنون 1 / 931 و 2 / 1204.

محمود هیئتی

عبداللّه لوهاب ـ بغدادی

عبداللّه لوهاب ـ بغدادی (م 430ه)

ابواحمد عبداللّه لوهاب بن محمدبن عمر بغدادی مشهور به ابن رامین.

وی ساکن بصره و از شاگردان دارکی، ابوالحسن بن خیران1 و ابوالحسن علی بن عمر دارقطنی بود. 2 ابواحمد محدث، اصولی و از فقهای شافعی مذهب به شمار می رفت و در بصره کرسی تدریس داشت و ابواسحاق شیرازی3 و ابومسعود سلیمان بن ابراهیم اصفهانی از او بهره بردند. ابن رامین در هفتم رمضان سال 430ه درگذشت و در کنار قبر طلحه دفن شد. 4 کتاب های الاستغناء فی تفسیر القرآن، فصول فی الاصول5 و شرح کتاب الجدل جلاّبی از اوست. 6

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الفقهاء (شیرازی) 125. 2 ـ ذیل تاریخ بغداد 16 / 400. 3 ـ طبقات الفقهاء (شیرازی) 125. 4 ـ ذیل تاریخ بغداد 16 / 400. 5 ـ هدیة العارفین 1 / 637. 6 ـ طبقات الفقهاء (عبادی) 84.

دیگر منابع: طبقات الشافعیة الکبری 5 / 230؛ طبقات الشافعیه (ابن قاضی شهبه) 1 / 213؛ طبقات الشافعیه (اسنوی) 1 / 286؛ معجم المؤلفین 6 / 229.

محمود هیئتی