عیسی ـ

لخمیعیسی ـ لخمی (333 ـ 420ه)

ابوالاصبع عیسی بن محمد بن احمدبن مهدّب لخمی اشبیلی اندلسی.

او اهل اشبیلیه بود که در سال 333ه به دنیا آمد و سپس به فراگیری علم حدیث پرداخت. از استادان او در حدیث ابوبکر محمدبن معاویه قرشی، ابوبکربن قوطیّه و ابوحامد باجی بودند. علمای رجال ابوالاصبغ را عالم، شاعر، محدثی حافظ، فاضل و صاحب فنون دانسته اند. خولانی از او روایت کرده است. ابوالاصبع در پایان عمرش بینایی خویش را از دست داد و در چهارشنبه ماه شوال سال 420ه از دنیا رفت. ابوالقاسم بن حجاج بر او نماز گزارد و در قبرستان فخّارین به خاک سپرده شد. 1 کتاب عنوان الاخبار اثر اوست. 2 در بعضی منابع، نام او ابومحمد عیسی بن احمدبن علی و کتابش عیون الاخبار آمده است. 3

پی نوشت ها

1ـ الصله 2 / 434. 2ـ هدیة العارفین 1 / 807. 3 ـ کشف الظنون 2 / 1184.

دیگر منابع: لغت نامه دهخدا 1 / 701؛ معجم المؤلفین 8 / 18.

رضا جعفری نوقاب

عیسی ـ منطقی

عیسی ـ منطقی (33
[1] ـ 408ه)

ابوعلی عیسی بن اسحاق بن زرعه بن مرقس بن یوحنا منطقی، ملقب به ابن زرعه بغدادی.

وی در ذیحجّه سال 331ه (و به نقلی در 371ه) در بغداد به دنیا آمد و در همان جا رشد و نمو یافت. او مذهب نصرانی داشت و یکی از پیشکسوتان در علم منطق، فلسفه و در ترجمه یونانی و سریانی به عربی به شمار می آمد. 1 ابن زرعه علاوه بر آن علوم، در پزشکی نیز تبحر داشت و آثاری را در این زمینه ها به رشته تحریر درآورد یا ترجمه کرد که عبارت اند از: اختصار کتاب ارسطوطالیس فی معمور من الارض، اغراض کتب ارسطوطالیس المنطقیه، مقالة فی معانی کتاب ایساغوجی، مقالة فی العقل، قطعه ای از مقاله سوم از کتاب سماء، رسالة فی علة استنارة الکواکب مع انها و الکرات الحاملة لها من جوهر واحد، 2 النمیمه، مقالة فی کتاب حیوان ارسطو، منافع اعضاء الحیوان به تفسیر یحیی نحوی، مقاله ای در اخلاق، پنج مقاله از کتاب نیقولاوس در فلسفه ارسطو می باشد. منطقی در روز جمعه ماه شعبان سال 408 (و به نقلی در 398ه) از دنیا رفت. 3

پی نوشت ها

1ـ تاریخ الحکماء 245. 2ـ عیون الانباء 318. 3ـ تاریخ الحکماء 245.

دیگر منابع: تاریخ مختصر الدول 181؛ هدیة العارفین 1 / 7؛ معجم المؤلفین 8 / 20؛ لغت نامه دهخدا 1 / 280.

رضا جعفری نوقاب

غازی ـ سامانی غازی ـ سامانی

غازی ـ سامانی (متوفای قرن پنجم هجری)

غازی بن احمدبن ابی منصور سامانی.

غازی از دانشمندان و فقهای شیعه در قرن پنجم هجری و شاگرد شیخ طوسی (م 460ه) بوده است. وی را فردی زاهد، پرهیزکار و فاضل توصیف کرده اند. کتاب های النور، المفاتیح و النیات تألیف اوست. سامانی در کوفه درگذشت. 1

پی نوشت ها

[1] ـ فهرست منتجب الدین 142؛ جامع الرواة 1 / 657.

دیگر منابع: معجم رجال الحدیث 13 / 219؛ الذریعه 24 / 355 و 3 / 171؛ طبقات اعلام الشیعه 2 / 134؛ تنقیح المقال 2 / 365؛ دهخدا 36 / 43؛ ریحانة الادب 2 / 415.

اسماعیل اسماعیلی

غرس النعمه محمد ـ صابی

غضائری حسین ـ غضائری

فارس ـ حمصّی فارس ـ حمصّی

فارس ـ حمصّی (333 ـ 401ه)

ابوالفتح فارس بن احمدبن موسی حِمّصّی.

وی در سال 333ه در حِمّص ـ مصر ـ متولد شد و در آنجا ساکن بود. علم قرائت را نزد عبداللّه لباقی بن سقّا، عبداللّه بن حسین سامری، محمدبن حسن انطاکی و ابوالفرج شنبوذی آموخت. او از جمله کسانی بود که در علم قرائت مهارت داشت. افرادی مانند فرزندش عبداللّه لباقی، اسماعیل بن رجاء عسقلانی و ابوعمرو دانی نزد او علم قرائت آموختند. 1 برخی رجال نویسان وی را از افراد مورد اعتماد دانسته اند. او نابینا بود. 2 کتاب المنشّاء فی القراءات الثمان از وی می باشد. فارس در 68سالگی و در سال 401 یا 402ه در مصر درگذشت. 3

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 28 / 49. 2 ـ غایة النهایه 2 / 5. 3 ـ تاریخ الاسلام 28 / 49؛ العبر 2 / 202.