پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 5 / 289. 2 ـ معجم البلدان 2 / 141. 3 ـ تاریخ بیهق 212. 4 ـ تاریخ نیشابور 692. 5 ـ تاریخ بیهق 212. 6 ـ اسماء الکتب 138. 7 ـ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 4 / 515. 8 ـ معالم العلماء 93. 9ـ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 4 / 515. 10 ـ معجم المؤلفین 8 / 187.

دیگر منابع: تاریخ نیشابور (المنتخب) 692؛ مؤلفات الزیدیه 1 / 121 و 156؛ الحاکم الجشمی و منهجه فی تفسیرالقرآن؛ کشف الظنون 1 / 517؛ الذریعه 5 / 122.

احسان آذرکمند

محسن ـ خزاعی

محسن ـ خزاعی (قرن پنجم هجری)

ابوالفتح محسن بن حسین بن احمد خزاعی رازی نیشابوری.

واعظ، فقیه، حافظ، محدث و در نقل روایت موثق و مورد اعتماد بود. وی عموی ابومحمد عبداللّه لرحمان رازی نیشابوری و برادرش ابوسعید محمد، جد ابوالفتوح رازی می باشد. برادرش احمد نیز از فقها و محدثان بنام امامیه در ری بود. 1 به گفته خوانساری وی از شاگردان سید رضی (م406ه) بوده2 که در این صورت، باید دست کم در اواخر قرن چهارم ه به دنیا آمده باشد. سید مرتضی و شیخ طوسی3 و ابوالحسن عبداللّه لجباربن احمدبن ابی مطیع از دیگر مشایخ او هستند. 4 پسر برادرش ابوسعید در کتاب الاربعین عن الاربعین از او روایت کرده است؛ 5 همچنین جد شیخ منتجب الدین حسن بن حسین بن بابویه معروف به حسکا که راوی از شیخ طوسی بوده، از وی نیز روایت کرده است؛ بنابراین وی در طبقه شیخ طوسی و معاصر وی خواهد بود. 6 با این وجود شیخ در فهرست از او یاد نکرده است. آثار او عبارت اند از: الأمالی در حدیث، السیَر، اعجاز القرآن و کتاب بیان مَن کنتُ مولاه که ابوالفتوح رازی به واسطه پدرش علی و جدش ابوسعید این کتاب ها را از او گزارش کرده است. 7

پی نوشت ها

[1] ـ فهرست منتجب الدین 7 و 156 و 157. 2 ـ روضات الجنات 6 / 78. 3 ـ روضات الجنات 6 / 78. 4 ـ خاتمة المستدرک 3 / 76؛ طبقات اعلام الشیعه 2 / 101 و 147. 5 ـ طبقات اعلام الشیعه 2 / 149. 6 ـ الذریعه 2 / 312. 7 ـ فهرست منتجب الدین 156 و 157.

دیگر منابع: امل الآمل 2 / 228؛ جامع الرواة 2 / 42؛ تنقیح المقال 2 / 54؛ اعیان الشیعه 6 / 125 و 9 / 47؛ کشف الحجب و الاستار 52 و 428؛ الذریعه 2 / 232، 3 / 184 و 13 / 209؛ ریاض العلماء 5 / 9؛ دایرة المعارف الشیعیة العامه 16 / 135؛
بحار الأنوار 102 / 266؛ معجم رجال الحدیث 15 / 203؛ معجم المؤلفین 13 / 416.

سیدمحمد حسین میرعبداللّه للهی

محسن ـ رسی

محسن ـ رسی (حیات قرن 5ه)

ابوالحسین محسن بن محمدبن ناصر رسّی شریف حسینی.

آقابزرگ گوید: محمدبن منصور بن احمدبن ادریس حلی (م598ه) در کتاب مضایقهاش رسّی را بسیار ستوده و او را عالمی دقیق و فقیهی متبحر دانسته که در مباحثات و مجادلات با دلیل و برهان سخن می گفت. او می افزاید: محسن دو کتاب به نام های الاسئلة الرسیّة الاولی و الاسئلة الرسیّة الثانی نگاشته که نسخه ای از این دو اثر را دارد. کتاب اول شامل 28 مسئله است که از سید مرتضی (م436ه) پرسیده و پاسخ آنها را دریافت کرده است. پایان کتابت آن در 429 می باشد. کتاب دوم هم حاوی پنج سؤال و جواب از سید مرتضی است1 که قطعاً نگارش این هم پیش از 436 سال مرگ سید مرتضی بوده است.

پی نوشت ها

[1] ـ الذریعه 2 / 82.

دیگر منابع: طبقات اعلام الشیعه 2 / 147؛ اعیان الشیعه 9 / 56.

محمد غفوری

محسن ـ عبسی

محسن ـ عبسی (م416ه)

ابوعبداللّه محسن بن علی بن کُوجُک ورّاق عبسی، معروف به ابن کُوجُک.

بعضی منابع کنیه اش را ابوالقاسم ذکر کرده اند. عبسی در صیداء لبنان می زیست و در آنجا جلسه درس املا داشت. از ابومسلم محمدبن احمدبن حنزابه حدیث شنید. شاعر، آگاه به علوم ادب، نسخه نویس کتاب ها و دارای خط نیکو بود و به آثار ابن خالویه می پرداخت. 1 میان او و کاتب معروف ابومنتصر مبارک، پس از دوستی دیرینه، دشمنی رخ داد؛ ازاین رو در اشعارش وی را بسیار هجو کرد و همه آنها را در دفتری گرد آورد. برادرش ابونصر حسین بن علی بن کوجک شاگرد وی بوده است. 2 عبسی دارای دیوان شعر است. وی در سال 416ه درگذشت. 3