پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادباء 17 / 89. 2 ـ تاریخ مدینة دمشق 57 / 92. 3 ـ معجم الادباء 17 / 89.

دیگر منابع: الاعلام 5 / 286؛ مختصر تاریخ دمشق 24 / 110؛ دایرة المعارف الشیعیة العامه 16 / 136؛ لغت نامه دهخدا 12 / 17996؛ معجم المؤلفین 8 / 182؛ فرهنگ زندگی نامه ها 1 / 182.

ابراهیم اسفندیاری

محمد ـ ابن ابی صفره

محمد ـ ابن ابی صفره (م پیش از 420ه)

محمدبن احمدبن اسید، ملقب به ابن ابی صفره.

محمد از محدثان مالکی مذهب و از بزرگان اصحاب ابومحمد اصیلی بود و از ابومحمد اصیلی حدیث آموخت. از برادرش مهلب بن ابی صفره روایت کرده است. 1 از آثار به جای مانده از وی شرح اختصار ملخص القابس تألیف اوست. ابن ابی صفره پیش از سال 420ه درگذشته است. 2

پی نوشت ها

[1] ـ الدیباج المذهب 362. 2 ـ همان.

دیگر منابع: ترتیب المدارک 2 / 648؛ معجم المؤلفین 8 / 234.

محمدجعفر مرادی

محمد ـ اردستانی

محمد ـ اردستانی (وفات بعد از 430ه)

ابوالحسن محمدبن عبداللّه لواحدبن عبیداللّه اردستانی اصفهانی.

او محدث و فقیه بود. از افرادی مانند عبداللّه (عبیداللّه) بن یعقوب بن اسحاق، حسن بن علی بغدادی، احمدبن ابراهیم عبقسی، ابوطاهر ابراهیم ذهنی و محمدبن احمدبن فضل بهره برد. 1 روایت گرانی همچون حافظ ابومسعود سلیمان بن ابراهیم اصفهانی و ابوعلی حدّاد از شاگردان وی به حساب می آیند. کتاب الدلائل السمعیة علی المسائل الشرعیه تألیف وی می باشد. در این کتاب با ابوحنیفه و مالک مخالفت نموده و مذهب شافعی را یاری کرده است. زمان دقیق فوت وی مشخص نیست، ولی تا سال 430ه زنده بوده است. 2

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الشافعیة الکبری 4 / 180. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 17 / 530 و 531؛ تاریخ الاسلام 28 / 509.

دیگر منابع: طبقات الشافعیه (ابن قاضی شهبه) 1 / 217؛ کشف الظنون 1 / 760؛
موسوعة طبقات الفقهاء 5 / 311؛ هدیة العارفین 2 / 61؛ معجم المؤلفین 10 / 265.

محمود هیئتی

محمد ـ ازدی

محمد ـ ازدی (حیات نیمه اول قرن پنجم)

ابودلف محمدبن مظفر ازدی بغدادی.

وی در نیمه اول قرن پنجم هجری می زیست1 و احتمالاً نجاشی (م450ه) او را دیده و بر طبق آنچه خود دیده مطالبی را از او نقل کرده است. 2 شیخ طوسی گوید که ما ابودلف را فردی ملحد می دانستیم؛ سپس اظهار غلو نمود و پس از آن مجنون گشت. به هر مجلسی وارد می شد مردم او را تحقیر کرده و از او روی برمی گرداندند؛ همچنین مدتی ادعای نیابت حضرت ولی عصر علیه السلام را پس از سَمُری کرد. 3 بنابر بعضی منابع، ازدی در آغاز از شاگردان علمای کرخ بوده و مذهب مخمسه داشت و در اینکه عالمان کرخ قایل به الوهیت اصحاب کساء (پنج تن) بودند شکی نیست و خود ازدی به این امر اعتراف کرده و گفته است شیخ صالح مرا از مذهب ابوجعفر کرخی به مذهب صحیح یعنی، مذهب ابوبکر محمدبن احمدبن عثمان بغدادی راهنمایی کرد. 4 ابوبکر بغدادی از جمله کسانی بود که در زمان غیبت ادعای بابیّت داشت. 5 ابودلف کتابی تحت عنوان اخبار الشعراء تألیف کرد. 6

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ التراث العربی 2 / 1 / 156. 2 ـ الذریعه 1 / 336. 3 ـ الغیبه (طوسی) 412 و 413. 4 ـ بحارالانوار 51 / 379 و پاورقی. 5 ـ معجم رجال الحدیث 17 / 264. 6 ـ رجال نجاشی 2 / 321.

دیگر منابع: رجال ابن داود 510؛ خلاصة الاقوال 163؛ نقد الرجال 334؛ مجمع الرجال 6 / 55؛ قاموس الرجال 9 / 590؛ جامع الرواة 2 / 202؛ تنقیح المقال 3 / 188؛ منهج المقال 323؛ اعیان الشیعه 2 / 349؛ دایرة المعارف الشیعه العامه 16 / 611؛ ایضاح المکنون 3 / 43.

سیدمهدی حسینی عربی

محمد ـ ازدی

محمد ـ ازدی (384 ـ 461ه)

ابوالحسین محمدبن مکی بن عثمان ازدی مصری.

حافظ و محدث که در سال 384ه در مصر به دنیا آمد و در آنجا از محضر جد مادری اش احمدبن عبداللّه بن رُزیق، ابومسلم محمدبن احمدبن علی کاتب بغدادی مصری (م399ه) و برخی دیگر بهره مند شد. وی همچنین راوی از محمدبن احمدبن عباس اخمیمی،