عبداللّه لکریم بن احمدبن علی صوّاف، ابوالقاسم میمون بن حمزه حسینی، احمدبن عمربن خُرّشید و برخی دیگر بود. او را در نقل حدیث ثقه و مورد اعتماد دانسته اند. 1 ابراهیم بن محمدبن فتحون و عمربن عبداللّه لکریم سعدویه دهستانی در مصر، 2 عبداللّه لواحدبن احمدبن عمر سمرقندی و ابوعلی حسین بن سعد آمدی در دمشق، 3 خطیب بغدادی در صور4 و محمدبن احمدبن عبداللّه لباقی معروف به ابن خاضبه در بیت المقدس از او حدیث شنیدند. همچنین ابن ماکولا و ابوعبداللّه بن ابی الحدید5 و برخی دیگر چون طاهربن سهل بن بشر اسفراینی از او روایت کرده اند. 6 ازدی در سال 461ه در مصر از دنیا رفت. 7 اثر او الفوائد المنتقاة و الحکایات المنتخبه من حدیث ابی مسلم البغدادی الکاتب است که نسخه های خطی از آن در کتابخانه ظاهریه دمشق موجود است. 8

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 56 / 23 - 25. 2 ـ الصله 1 / 98؛ التدوین فی اخبار قزوین 3 / 450. 3 ـ ذیل تاریخ بغداد 16 / 203؛ الوافی بالوفیات 4 / 242. 4 ـ تاریخ بغداد 3 / 80. 5 ـ سیر اعلام النبلاء 18 / 253 و 19 / 109 و 110. 6 ـ مشیخة ابن النجاری 2 / 1057. 7 ـ تاریخ مدینة دمشق 56 / 24. 8 ـ فهرس مخطوطات دارالکتب الظاهریه 219 و 274.

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 31 / 53 و 54؛ العبر 2 / 312؛ تذکرة الحفّاظ 3 / 1158؛ الاعلام بوفیات الاعلام 1 / 305؛ حسن المحاضره 1 / 318؛ النجوم الزاهره 5 / 84؛ مرآة الجنان 3 / 65؛ المقفی الکبیر 7 / 291؛ الفقیه و المتفقه 2 / 349؛ المعین 133؛ شذرات الذهب 3 / 309.

سیدمحمدحسین میرعبداللّه للهی

محمد ـ اسبیجابی

محمد ـ اسبیجابی (حوالی 500ه)

ابوالازهر محمدبن احمدبن اسبیجابی خُجَجْنِدی (خجندی) بهاءالدین قاسمی.

از زندگی و احوال وی آگاهی چندانی در دست نیست، تنها حاجی خلیفه چند شرح مانند شرح الجامع الصغیر محمدبن حسن شیبانی (م189ه)، شرحی بر کتاب ادب القاضی علی مذهب ابی حنفیه از ابویوسف قاضی و شرحی بر مختصر الطحاوی از ابوجعفر طحاوی را به وی نسبت داده و او را از فقهای حنفی خوانده است. 1 فؤاد سزگین درگذشت ابوالازهر را در حوالی 500 ه دانسته و ادعا کرده نسخه ای از شرح وی شامل 243 ورقه به خط خودش موجود است. 2

پی نوشت ها

[1] ـ کشف الظنون 1 / 562 و 47 و 2 / 1627. 2 ـ تاریخ التراث العربی ج 1، ق 3 / 67.

دیگر منابع: ایضاح المکنون 1 / 391.

اسماعیل اسماعیلی

محمد ـ اسفرایینی

محمد ـ اسفرایینی (م 487ه)

ابوالحسن محمدبن حسین بن محمد اسفرایینی.

وی اهل اسفراین در خراسان بود و از دانشمندانی چون ابوالحسن سقا، ابوسعید صیرفی حدیث روایت نمود و از حمزه سهمی در جرجان حدیث شنید. افرادی همچون، سعدبن سعداله میهنی، سوربن معتز و دیگران از وی روایت کرده اند. او آگاه به علوم و دانش ادبی و از شعرا بود. دیوان شعر اثر اوست. نامبرده را از خوبان دورانش از جهت نسب و خانوادگی، دانش و شعر دانسته اند. وی اشعار و دیوان های زیادی را از برداشته و به وسیله آن با دیگران به گفتگو می پرداخت. او از اسفراین به نیشابور برای بیان و فراگیری علم سفر کرده است؛ اما در سال 487ه در اسفراین درگذشت. 1

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ نیشابور (المنتخب من السیاق) 64؛ تاریخ الاسلام 33 / 224.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 3 / 11؛ الاعلام 6 / 100؛ معجم المؤلفین 9 / 256.

ابراهیم اسفندیاری

محمّد ـ اسکاف

محمّد ـ اسکاف (م411ه)

ابوبکر محمّدبن یونس بن هاشم عین زَرْبَیْ دمشقی معروف به اسکاف.

او اهل عین زَرْبَیْ (از شهرهای سوریه) بود. از استادان عصر خود چون احمدبن عمرو بن معاذ دارانی محمدبن خلیل اخفش و دیگران حدیث آموخت. او فاضل، مورد اعتماد، راوی حدیث، آگاه به علم قرائت و مدرس به شمار می آمد. ابوعلی حسین بن مبشر کنانی، علی بن خضر سلمی و جمعی دیگر، از شاگردان وی بوده اند. مذهب او به دست نیامد. کتاب عددآی القرآن العظیم از وی می باشد. اسکاف در سال 411ه درگذشت و در باب شرقی دمشق به خاک سپرده شد. 1

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 56 / 342.