روایت کرده است. قاضی ابوالقاسم تنوخی و ابوالعلاء واسطی از او روایت کرده اند. واسطی گفته بود محمد خزاعی کتابی را در حروف جعل نموده و او را به ابوحنیفه نسبت داده است؛ سپس معلوم گردید موضوع جعل کتاب به دست خزاعی حقیقت نداشته است؛ ازاین رو این موضوع بر خزاعی بسیار سنگین آمد و از بغداد به جبل مهاجرت نمود. 7 برخی از ترجمه نویسان وی را ضعیف و غیرقابل اعتماد دانسته اند. 8 کتاب های الواضح فی التاریخ، تهذیب الاداء فی القرائات السبع، 9 الابانة فی الوقف و الابتداء10 و المنتهی فی القرائات العشر تألیفات خزاعی می باشد. 11 در سال 408ه در آمل درگذشت. 12 مرگ او را اندکی پیش از 400ه هم گفته اند. 13

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 28 / 180. 2 ـ معجم المؤلفین 9 / 153. 3 ـ تاریخ جرجان 458. 4 ـ مرآت الجنان 3 / 17. 5 ـ تاریخ جرجان 458. 6ـ غایة النهایه 2 / 109. 7ـ تاریخ بغداد 2 / 157 - 158. 8ـ تاریخ الاسلام 28 / 180. 9 ـ معجم المؤلفین 9 / 153. 10 ـ الاعلام 6 / 71. 1
[1] ـ کشف الظنون 2 / 1858. 12 ـ تاریخ جرجان 458. 13 ـ تاریخ جرجان 299.

دیگر منابع: العبر 2 / 216؛ شذرات الذهب 3 / 187؛ لسان المیزان 5 / 108؛ سیر اعلام النبلاء 17 / 221؛ الوافی بالوفیات 2 / 306؛ وفیات الاعیان 7 / 75.

محمدجعفر مرادی

محمد ـ خزیمی

محمد ـ خزیمی (حیات 500ه)

محمدبن محمدبن علی خزیمی.

درباره مؤلف جز اطلاعات اندکی که حاجی خلیفه ارائه داده، آگاهی دیگری در دست نیست. وی می نویسد: خزیمی تألیفی به نام طیب القلوب دارد که در آن به شرح و تفسیر چهل حدیث پرداخته و به زبان فارسی است و سال تألیف آن 500ه بوده است. 1

پی نوشت ها

[1] ـ کشف الظنون 2 / 1119.

پژوهشکده

محمّد ـ خواهرزاده

محمّد ـ خواهرزاده (م 483ه)

ابوبکر محمدبن حسین بن محمد خواهرزاده بخاری قدیدی.

او اهل بخارا بود. وی خواهرزاده ابوثابت محمدبن محمد بخاری بود، بدین علت به خواهرزاده ملقب گردید. از بزرگانی چون پدرش ابوعلی حسین بن محمد بخاری، ابونصر احمدبن علی حازمی و
دیگران حدیث شنید. او فاضل، ادیب، فقیه و پیشوا به شمار می آمد. وی مجموعه ای به نام طریقه نوشته بود، آن را از حفظ برای شاگردانش در بخارا املا می نمود. عثمان بن علی بن محمد بیکندی، عمربن لقمان نسفی و عده ای دیگر از شاگردان وی به شمار می آمدند. مذهب او حنفی بود. 1 او در سال 483ه در بخارا از دنیا رفت. 2 کتاب های المبسوط، التجنیس، شرح الجامع الکبیر شیبانی و شرح مختصر القدوری آثار اوست. 3

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 2 / 412 و 4 / 460 و 461؛ تاریخ الاسلام 33 / 106، 107، 116. 2 ـ تاج التراجم فی مَن صنّف من الحنیفیه 213. 3 ـ الاعلام 6 / 100؛ معجم المؤلفین 9 / 253.

دیگر منابع: اللباب 1 / 468؛ العبر 2 / 345؛ 346؛ سیر اعلام النبلاء 19 / 14، 15؛ دول الاسلام 246؛ الجواهر المضیئه 3 / 140 و 141؛ کشف الظنون 1 / 569؛ 2 / 1223؛ 1580؛ شذرات الذهب 3 / 367؛ معجم المؤلفین 9 / 253؛ الاعلام 6 / 100.

سیدمحمد علوی

محمد ـ خوشنام

محمد ـ خوشنام (حیات قرن 5ه)

خواجه محمد خوشنام نخجوانی.

وی اهل و زاده شده نخجوان و از مریدان اخوفرج زنجانی متوفی 457ه بود و در روستای خواجه خوشنام به خاک سپرده شد. نخجوانی دیوان شعری دارد. 1

پی نوشت ها

[1] ـ الذریعه 9 / 308.

پژوهشکده

محمد ـ خیّاط

محمد ـ خیّاط (40
[1] ـ 499ه)

ابومنصور محمدبن احمدبن علی خیاط بغدادی.

خیاط در سال 401ه به دنیا آمد. اصلش شیرازی و ساکن بغداد بود. علم فقه را در محضر قاضی ابویعلی، 1 علم حدیث را نزد ابوالقاسم بن بشران و قرائت را نزد ابونصربن مسرور فرا گرفت. ابومنصور از عالمان مشهور و از استادان بزرگ قرائت قرآن بود و به تعلیم قرآن اشتغال داشت. شاگردان بسیاری را پرورش داد که ابوطاهر سلفی و دو تن از نوادگانش به نام های ابومحمد عبداللّه بن علی و ابوعبداللّه حسین نزد او قرائت آموختند. 2 خیاط امام جماعت