ایران 1 / 624 و 623. 5 ـ جامع الحکمتین مقدمه 14 و 15؛ تاریخ ادبیات در ایران 1 / 624 و 623. 6 ـ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 6 / 409. 7 ـ جامع الحکمتین مقدمه 14 و 15. 8 ـ الذریعه 9 / 1 / 260؛ درة الاخبار و لمعة الانوار 78. 9 ـ الذریعه 9 / 1 / 260. 10 ـ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 6 / 409.

دیگر منابع: دایرة المعارف تشیع 1 / 448.

اسماعیل اسماعیلی

محمد ـ سَلْمی

محمد ـ سَلْمی (م حدود 470ه)

ابوخلف محمدبن عبداللّه لملک بن خلف سلمی طبری.

سَلْمی گویند چون منسوب است به جدش سلم1 یا به محله سلم2 و باب سلم، محله ای در شیراز و اصفهان بوده است. 3 فقه را نزد ابوبکر قفال و ابومنصور بغدادی فرا گرفت. او از پیشوایان شافعی و صوفی بود4 و ابوالفتح موفق بن عبداللّه لکریم هروی در غزنه از او حدیث آموخته است. کتاب های الکفایه5 (الکنایه)، سلوة العارفین و انس المشتاقین، 6 المعین، شرح المفتاح7 و النوع الفقهی من انواع المقصود تألیفات او می باشد. 8 وی حدود سال 470ه درگذشت. 9

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 3 / 278. 2 ـ الاعلام 6 / 248. 3 ـ تاج العروس 16 / 357. 4 ـ طبقات الشافعیة الکبری 4 / 179. 5 ـ الانساب 3 / 278. 6 ـ طبقات الشافعیة الکبری 4 / 179. 7 ـ طبقات الشافعیة (ابن قاضی شهبه) 1 / 258. 8 ـ هدیة العارفین 2 / 73. 9 ـ الانساب 3 / 278.

دیگر منابع: طبقات الشافعیه (اسنوی) 2 / 58؛ اللباب 2 / 128؛ کشف الظنون 2 / 1745؛ طبقات الشافعیه (ابن هدایه) 169؛ هدیة العارفین 2 / 73؛ ایضاح المکنون 2 / 689؛ معجم المؤلفین 10 / 256.

محمود هیئتی

محمد ـ سلّمی

محمد ـ سلّمی (330 ـ 412ه)

ابوعبداللّه لرحمان محمدبن حسین بن محمدبن موسی ازدی سلمی نیشابوری.

وی در سال 330 (و به نقلی 325ه) به دنیا آمد. در راه کسب حدیث به مناطقی چون مرو، عراق و حجاز سفر کرد. منابع او را محدث خراسان و بزرگ صوفیه توصیف کرده اند. ابوعبداللّه لرحمان کتابت حدیث را از سال 333ه آغاز کرد و از ابوبکر صبغی، ابوالعباس اصم و ابوعبداللّه بن اخرم حدیث نوشت. او بین خواص و عوام، موافق و
مخالف و سلطان و رعیت فردی مقبول بود. 1 وی توجه خاصی به تاریخ صوفیه داشت و در زمینه تاریخ و تفسیر و سنن تألیفاتی نمود. ابوالقاسم ازهری، قاضی ابوالعلاء واسطی و احمدبن عبداللّه لواحد وکیل در شمار شاگردان سلّمی بودند. وی در سال 412ه درگذشت. 2 او آثار بسیاری تصنیف کرد که عبارت اند از: آداب الصوفیه، ادب الصحبه، آداب التعازی، اربعین فی الحدیث، امثال القران، حقائق الحائق فی تفسیر القرآن، درجات المعاملات، زلل الفقر، سنن الصوفیه، طبقات الصوفیه، عیوب النفس، الانوار، الفتوه، مقامات الاولیاء، 3 منهاج العارفین، سلوک العارفین، مقدمة فی التصوف، آداب الفقر و شرائطه، رسالة الملامتیه، رسالة فی غلطات الصوفیه، السئوالات، الفرق بین الشریعة و الحقیقه. 4

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 17 / 247. 2 ـ تاریخ بغداد 2 / 248. 3 ـ هدیة العارفین 2 / 61. 4 ـ الاعلام 6 / 99.

دیگر منابع: المنتظم 2 / 150؛ البدایه و النهایه 12 / 12؛ مرآة الجنان 3 / 21؛ النجوم الزاهره 4 / 256؛ الوافی بالوفیات 2 / 380 و 381؛ تذکرة الحفّاظ 3 / 1046؛ تاریخ الاسلام 28 / 304؛ العبر 2 / 222؛ دول الاسلام 216؛ الانساب 3 / 279؛ اللباب فی تهذیب الانساب 2 / 129؛ طبقات الشافعیة الکبری 4 / 143؛ طبقات الحفّاظ 411؛ طبقات الصوفیه 18؛ طبقات المفسرین (سیوطی) 84؛ طبقات المفسرین (داوودی) 2 / 142؛ معجم المفسرین 2 / 519؛ لسان المیزان 5 / 140؛ میزان الاعتدال 3 / 523؛ شذرات الذهب 3 / 169؛ کشف الظنون 2 / 1006 و 1104؛ معجم المؤلفین 9 / 259.

سیدمهدی حسینی عربی

محمّد ـ سمرقندی

محمّد ـ سمرقندی (م بعد از 450ه)

ابوعلی محمّدبن ولید سمرقندی.

او معاصر ابوعبداللّه دامغانی بود و ادیب، فقیه و مفتی به شمار می آمد. درباره شاگردان وی اطلاعی در اختیار نیست. او حنفی مذهب و زاهد بود. الفتاوی و الجامع الاصغر آثار وی می باشد. 1 برخی وی را متوفای پس از سال 450ه دانسته اند. 2

پی نوشت ها

[1] ـ الجواهر المضیئه 3 / 390. 2 ـ هدیة العارفین 2 / 71.

دیگر منابع: تاج التراجم (ابن قطلوبغا) 240؛ کشف الظنون 2 / 1229؛ الفواید البهیّه 202.

سیدمحمد علوی