(عبادی) 104. 8 ـ طبقات الشافعیة الکبری 4 / 256. 9 ـ موسوعة طبقات الفقهاء 5 / 10. 10 ـ الاعلام 1 / 61. 1
[1] ـ هدیة العارفین 1 / 8. 12 ـ اهل البیت فی المکتبة العربیه 655. 13 ـ الانساب 1 / 144. 14 ـ طبقات الفقهاء (شیرازی) 127.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 6 / 105؛ اللباب فی تهذیب الانساب 1 / 55؛ المختصر فی اخبار البشر 2 / 156؛ تذکرة الحفّاظ 3 / 1084؛ وفیات الاعیان 1 / 28؛ البدایة و النهایه 12 / 24؛ مرآة الجنان 3 / 25؛ طبقات الشافعیه (ابن قاضی شهبه) 1 / 170؛ تاریخ ابن الوردی 1 / 327؛ النجوم الزاهره 4 / 267؛ طبقات الفقهاء (عبادی) 104؛ روضات الجنات 1 / 166.

اسماعیل اسماعیلی

ابراهیم ـ بدیل

ابراهیم ـ بدیل (قرن 5ه)

ابواسحاق ابراهیم بن محمد بدیل صالحی.

نام وی تنها در فهرست منزوی آمده و ذیل عنوان ترجمه تنبیه الغافلین چنین گفته شده است که متن تنبیه الغافلین از ابولیث نصر سمرقندی (م375ه) است و ابواسحاق ابراهیم بدیل فرزند محمد صالحی آن را در 93 فصل و در سده پنجم ترجمه کرده است. 1

پی نوشت ها

[1] ـ فهرست نسخه های خطی فارسی 2 / 1570.

مصطفی صادقی

ابراهیم ـ تونی

ابراهیم ـ تونی (م 459ه)

ابواسحاق ابراهیم بن اسحاق بن محمد تونی قاینی.

او اهل تون، شهری در نزدیکی قاین که به آن تون قهستان می گفتند، بود. در اصفهان نزد عبداللّه للّه بن ابی الرجاء فقه آموخت. 1 سمعانی در نیشابور از وی حدیث شنید. 2 احمدبن عباس تونی از او روایت کرده است. 3 علمای اهل سنت، او را فقیه، مدرس و اهل بحث و مناظره توصیف کرده اند. کتاب التعلیقة علی ناصر المروزی اثر او می باشد. وی پس از بازگشت به خراسان، در هرات سکونت اختیار نمود و سرانجام در ماه رجب سال 459 در همان شهر از دنیا رفت. 4

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 1 / 494. 2 ـ معجم المؤلفین 1 / 90. 3 ـ معجم البلدان 2 / 62. 4 ـ الانساب 1 / 494.

دیگر منابع: اللباب 1 / 230.

ابراهیم ـ

حبّالسیدمحمد علوی

ابراهیم ـ حبّال (39
[1] ـ 482ه)

ابواسحاق ابراهیم بن سعیدبن عبداللّه للّه حبّال نعمانی مصری.

محدث و از حفاظ حدیث اهل سنت بود که برخی رجالیون سنی او را توثیق کرده اند. لقب نعمانی اش از آن روست که جدش از موالی قاضی نعمان مغربی (م363ق) بوده است. در سال 391ه در مصر زاده شد. از سنین کودکی یا نوجوانی به فراگیری حدیث پرداخت. از استادانی مانند عبداللّه لغنی بن سعید (در سال 407)، احمدبن عبداللّه لعزیزبن ثرثال که پیرترین استادش بود، منیربن احمد خشاب، خصیب بن عبداللّه للّه، ابوسعد مالینی، محمدبن محمد نیشابوری و محمدبن احمدبن شاکر قطان کسب علم کرد. شمار استادانش را بیش از سیصد تن گفته اند. ابوعبداللّه للّه حمیدی، ابراهیم بن حسن علوی نقیب، عبداللّه لکریم بن سوار تَکَکی، یوسف بن محمد اردبیلی، محمدبن بنان انباری و محمدبن عبداللّه لباقی قاضی مارستان از شاگردان او بودند. ابوعلی ابن سکره و محمدبن ناصر نیز اجازه نقل روایت داشتند. ابراهیم حبال در اواخر عمر از سوی دولت فاطمیان، از نقل حدیث منع شده بود، به همین دلیل زمانی که ابوعلی صدفی درخواست ملاقات با او را داشت، اجازه نداد مگر با این شرط که درخواست بیان حدیث و اجازه نقل روایت نکند، و از ترس آنکه مبادا ابوعلی جاسوس حکومت باشد، پاسخ سؤال او را پرت و پلا گفت تا آنکه ابوعلی خود را اهل اندلس معرفی کرد که قصد حج گزاری دارد؛ ازاین رو به صورت شفاهی اجازه گرفت نه کتبی. ماجرای منع از حدیث، پس از سال 476ه، یعنی در پنج سال آخر عمرش بوده است. با این حساب ذهبی این ماجرا را عامل کم بودن شمار احادیث حبال می شمارد. برخی گویند ابونصر سجزی، احادیث حبال را در صد جزء گرد آورده بود؛ اما ذهبی حجم آن را بیست جزء می داند. ابراهیم حبال علاوه بر محدث بودن، به تجارت کتاب اشتغال داشت، به همین دلیل کتابخانه ای عظیم بالغ بر پانصد قنطار کتاب گرد آورده بود و بیشتر کتب آن، بیش از یک نسخه داشتند. زمانی مرشدبن یحیی مدینی بیست قنطار از کتب او را به مبلغ صد دینار خریداری کرده بود. همچنین بخشی از کتاب های او بر اثر بارندگی نابود شده بود. خود او قیمت این کتاب ها را پانصد دینار تخمین زده بود. 1 گویا به سبب تجارت کتاب، سفرهایی به مناطق دیگر داشته است. 2 کتاب وفیات الشیوخ اثر وی می باشد. 3 شریف عزالدین شرح حال او را در کتابی