کتاب های الایجاز10 و الفرائض 11 تألیف اوست. وی در سال 402 درگذشت. 12 در تاریخ وفات او اختلاف است. 13

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 6 / 227. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 17 / 218. 3 ـ طبقات الفقهاء (شیرازی) 120. 4 ـ تاریخ بغداد 5 / 472. 5 ـ طبقات الشافعیه (عبادی) 100. 6 ـ مرآة الجنان 3 / 5. 7 ـ سیر اعلام النبلاء 17 / 218. 8 ـ الانساب 5 / 125. 9 ـ طبقات الشافعیة الکبری 4 / 154. 10 ـ طبقات الشافعیه (ابن قاضی شهبه) 1 / 193. 1
[1] ـ کشف الظنون 2 / 1245. 12 ـ تاریخ بغداد 5 / 472. 13 ـ طبقات الشافعیه (ابن هدایه ا) 120.

دیگر منابع: اللباب 3 / 126؛ العبر 2 / 203؛ الوافی الوفیات 3 / 319؛ تاریخ الاسلام 28 / 68؛ النجوم الزاهره 4 / 231؛ کشف الظنون 1 / 206؛ طبقات الشافعیه (اسنوی) 2 / 190.

اسماعیل اسماعیلی

محمد ـ فصیحی

محمد ـ فصیحی (حیات قرن 5ه)

محمد فصیحی گرگانی.

وی از شعرای دربار امیر عنصرالمعالی کیکاوس بن اسکندر داماد سلطان محمود غزنوی و یکی از آخرین امرای آل زیار که از سال 420 تا 475ه در قید حیات بود، می باشد. فصیحی حدود هفت سال در ملازمت او به سر برد و مثنوی وامق و عذرا را به نظم درآورد، ولی پس از فروپاشی این خاندان نظم آن را به پایان برد. وی این مثنوی را با اوزان گوناگون سروده است. 1 فصیحی دیوان شعری دارد که به دیوان فصیحی گرگانی معروف است. 2 از انتساب فصیحی به دربار امیر عنصرالمعالی می توان او را از اعلام قرن پنجم هجری شمرد.

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی 1 / 45، 46 و 65. 2 ـ الذریعه 9 / 834.

دیگر منابع: مجمع الفصحاء 2 / 946؛ لغت نامه دهخدا 10 / 15144.

سیدمهدی حسینی عربی

محمد ـ فقیه

محمد ـ فقیه (م قرن 5ه)

ابوالحسن محمدبن قاسم فقیه.

وی از استادان مفسر معروف نیشابوری، ثعلبی بوده است. او کتاب تفسیر الصحابه را به رشته تحریر درآورد و ثعلبی می گوید: من این کتاب را نزد ابوالحسن آموختم. 1 با توجه به سال وفات ثعلبی
(م427ه) می توان تاریخ وفات محمدبن قاسم را در قرن پنجم هجری تخمین زد.

پی نوشت ها

[1] ـ کشف الظنون 1 / 452.

دیگر منابع: لغت نامه دهخدا 12 / 18041.

رضا جعفری نوقاب

محمد ـ قبری

محمد ـ قبری (م406ه)

ابوبکر محمدبن موهب بن محمد قبری تجیبی قرطبی.

ابوبکر اهل قرطبه بود. در آنجا نزد استادانی مثل عبداللّه بن قاسم قاضی و ابومحمد باجی شاگردی کرد و فقه را در قیروان نزد فقیهانی چون ابومحمد عبداللّه بن ابی زید و ابوالحسن قابسی آموخت. او فقیه و آشنای به علم معانی1 و در علم کلام صاحب رأی و نظر بود. قبری در مذهب مالکی برتری یافت. و در زمینه فقه تألیفاتی نمود. 2 محدثانی همانند ابوبکربن غراف و اسماعیل بن حمزة بستی از شاگردان وی به شمار می روند. قبری در زمان عامریّه به اندلس بازگشت و قسمتی از آموخته های خود مانند مسئله نبوت زنان و دیگر مسائلی را که مردم با آن آشنایی نداشتند مطرح نمود. طرح این گونه مباحث موجب بروز اختلافات و در نتیجه رسوایی وی شد. مسلط نبودن او به زبان عربی از جمله ضعف های وی بود که به آموخته هایش آسیب وارد می کرد. از جمله آثار ابوبکر می توان به شرح رساله استادش با نام شرح رسالة ابی محمد ابن ابی زید اشاره نمود. او در شهر قرطبه و در سال 406ه درگذشت. 3

پی نوشت ها

[1] ـ کتاب الصله 2 / 497. 2 ـ تاریخ الاسلام 28 / 153. 3 ـ ترتیب المدارک 2 / 675 و 676.

دیگر منابع: بغیة الملتمس 119؛ جذوة المقتبس 85؛ الدیباج المذهب 366؛ معجم المؤلفین 12 / 75.

محمود هیئتی

محمّد ـ قرطبی

محمّد ـ قرطبی (م 419ه)

ابوعبداللّه محمدبن عمربن یوسف قرطبی، مشهور به ابن فخار.

او اهل قرطبه (از شهرهای اندلس) بود. از استادان عصر خود چون ابومحمد باجی، ابومحمد اصیلی و دیگران علم فقه و حدیث