عنوان امام یاد کرده و بر او رحمت فرستاده32 و حافظ گنجی شافعی (م658ه) و جوینی در تألیفات خود احادیث او را نقل کرده و بر او اعتماد نموده اند. 33 اثر دیگر او بستان الکرام است. ابن حمزه طوسی از اعلام سده ششم هجری دو حدیث از فضایل و معجزات امام حسین علیه السلامرا از جزء هشتاد و ششم این کتاب نقل کرده است34 که معلوم می شود این کتاب که در موضوع فضایل و مناقب اهل بیت علیهم السلاماست، کتاب بزرگی بوده است. 35 در منابع، روایاتی از ابن شاذان نیز در موضوعات مختلف غیر از فضایل و مناقب وارد شده است. 36 برخی نمازهای مستحب ایام هفته37 و روایاتی در مورد ایمان ابی طالب از آن جمله است. 38 ابن مساعد حائری نیز پس از آنکه به اشتباه، ابن شاذان را از علمای اهل سنت دانسته، کتابی در صحت خبر صعود علی علیه السلامبر دوش پیامبر صلی الله علیه و آلهبه او نسبت داده است، 39 همچنین ابن شهر آشوب اثری با عنوان رد الشمس علی امیرالمؤمنین برای او ذکر کرده است، 40 ولی احتمال دارد او به خطا، کتاب طُرق حدیث رد الشمس ابوالحسن بن شاذان فضلی (از اعلام قرن چهارم هجری) را که سیوطی هم از آن نقل می کند41 بدو نسبت داده باشد.

پی نوشت ها

[1] ـ امل الآمل 2 / 241. 2 ـ روضات الجنات 6 / 180. 3 ـ کنز الفوائد 37، 47، 128 و .... 4 ـ طبقات اعلام الشیعه 2 / 151. 5 ـ رجال نجاشی 1 / 222. 6 ـ مائة منقبه 71. 7 ـ الامالی (طوسی) 295. 8 ـ مائة منقبه 127؛ جمال الاسبوع 136 و 142. 9 ـ مائة منقبه 143، 18 و 161. 10 ـ مائة منقبه 54؛ الامالی (طوسی) 299. 1
[1] ـ مائة منقبه 46 و 160. 12 ـ الامالی (طوسی) 300. 13 ـ مائة منقبه 80، 73، 32 و 137. 14 ـ مائة منقبه 37، 69 و 76. 15 ـ مائة منقبه 49، 53، 82 و 86. 16 ـ مائة منقبه 64، 126، 136 و 161. 17 ـ مائة منقبه 10 ـ 14. 18 ـ رجال نجاشی 1 / 222 و 223. 19 ـ کنز الفوائد 37 و 47. 20 ـ کنز الفوائد 63، 80، 151 و 152، 196 و ...؛ الامالی (طوسی) 683، 687 و .... 2
[1] ـ معالم العلماء 117. 22 ـ بحار الانوار 1 / 18. 23 ـ الذریعه 2 / 494؛ 19 / 3. 24 ـ ریحانة الادب 8 / 42. 25 ـ مائة منقبه 18. 26 ـ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 4 / 54. 27 ـ خاتمه مستدرک الوسائل 3 / 500. 28 ـ الذریعه 22 / 316. 29 ـ الذریعه 2 / 494 و 495؛ 19 / 2 و 3. 30 ـ الذریعه 16 / 251. 3
[1] ـ میزان الاعتدال 3 / 466 و 467. 32 ـ المناقب (خوارزمی) 32، 7
[1] ـ 73 و 316. 33 ـ کفایة الطالب 251 و 252 و 321؛ فرائد السمطین 2 / 66 ـ 68. 34 ـ الثاقب فی المناقب 328. 35 ـ الذریعه 3 / 107. 36 ـ کنز الفوائد 37 و 47. 37 ـ جمال الاسبوع 136،
138، 142 و 145. 38 ـ بحارالانوار 3 / 109 ـ 111. 39 ـ ریاض العلماء 5 / 442 و 443. 40 ـ معالم العلماء 117. 4
[1] ـ اللآلی المصنوعه 1 / 338.

دیگر منابع: لسان المیزان 1 / 234 و 5 / 62؛ اسد الغابه 4 / 106؛ تنقیح المقال 2 / 73؛ تهذیب المقال 3 / 38؛ جامع الرواة 1 / 55؛ قاموس الرجال 9 / 72 و 73؛ معجم رجال الحدیث 15 / 14؛ الفوائد الرضویه 390 و 391؛ مستدرکات علم رجال الحدیث 1 / 373؛ فهرس التراث 1 / 467؛ کشف الحجب و الاستار 73 و 555؛ ریاض العلماء 5 / 26 و 27؛ روضات الجنات 4 / 26؛ اعیان الشیعه 2 / 327 و 9 / 101 و 102؛ طبقات اعلام الشیعه 2 / 166؛ موسوعة طبقات الفقهاء 5 / 267 و 268؛ الکنی و الالقاب 1 / 312؛ هدیة العارفین 2 / 63؛ کلیاتٌ فی علم الرجال 285؛ معجم المؤلفین 8 / 295.

سیدمحمد حسین میرعبداللّه للهی

محمد ـ قنانی

محمد ـ قنانی (قرن پنجم هجری)

ابوالفرج محمدبن علی بن یعقوب بن اسحاق بن ابی قره کاتب قنانی (قنائی / عیناثی).

نسب مذکور به نقل از نجاشی است، 1 اما به صورت محمدبن علی بن محمدبن محمدبن ابی قره نیز آمده است. 2 خود او نیز که پدرش را یکی استادان خود شمرده، جدش را محمد ذکر کرده نه یعقوب. 3 پس احتمال دارد یعقوب در مراتب بعدی نسب او باشد. همچنین احتمال داده شده از نسل ابوعلی بن ابی قره، منجم خلیفه فاطمی باشد. 4 ابوالفرج کاتب از دانشمندان موثق شیعه است که احادیث فراوانی آموخته و کتاب های زیادی نوشته بوده و آثار علمای شیعه را صحافی می کرده است. وی با ابوالعباس نجاشی در مجالس درس شرکت می کرد و اجازه نقل همه آثارش را به نجاشی داده بود. 5 هارون بن موسی تلعکبری (م385)، محمدبن وهبان بصری، علی بن هبه ا بن رائقه موصلی، ابوالمفضل محمدبن عبداللّه بن مطلب شیبانی (م387)، 6 احمدبن محمدبن موسی7 و محمدبن جعفربن حسین مخزومی8 برخی دیگر از استادان اویند و قنانی آثار و کتب برخی از نویسندگان شیعه را از طریق همین افراد گزارش کرده است؛ همچنین کتاب الغیبه نعمانی (م380) را از طریق ابوالحسین محمدبن علی کاتب بجلی روایت کرده است. 9 ابونصر محمدبن احمدبن حمدون واسطی هم از شاگردان او است. 10 آثار قنانی عبارت اند از: التهجد، معجم رجال ابی المفضل [شیبانی ]، عمل الشهور، عمل یوم الجمعه که نجاشی خود راوی آنها می باشد. 11 کتاب الدعاء نیز بدو منسوب شده12 که