خود ابن شاذان خوانده و از آن روایت کرده است. 11 او فقیه شیعه ابوعلی مؤدب حسین بن احمدبن غالب حلبی (م473ه) را هم ملاقات کرده12 و با ابومحمد حسن بن عنبس بن مسعودبن سالم بن محمدبن شریک مرافقی (م485ه) دوستی داشته و می گوید گروه بسیاری از شیعیان از او عقاید امامیه را فرا می گرفتند. 13 کراجکی پس از سفرهای علمی و بهره گیری از دانش عالمان متعدد، جایگاه والایی در فقاهت و کلام امامیه به دست آورد و بسیاری از دانشمندان و علمای عصرش از او کسب علم کردند. 14 کتاب های فراوانش گویای چیره دستی و گستره دانش او در حوزه های فقه، کلام، حدیث و تاریخ است. وی اهل مناظره با مخالفان و نمایندگان دیگر فرق نیز بوده15 و بعضی مناظره های او موجود است. 16 قاضی ابن براج عبداللّه لعزیزبن نحریر طرابلسی (م481ه)، 17 حسن بن حسین بن بابویه جد منتجب الدین و سیدابوالفضل ظفربن داعی بن مهدی علوی استرآبادی از شاگردان و راویان کراجکی می باشند. 18 وی در نهایت پس از عمری تلاش علمی در دوم یا چهارم ربیع الآخر سال 449ه در شهر صور درگذشت. 19 برخی وفات او را در سال 440ه آورده اند20 که درست نیست؛ چون در سال 441 کتاب نوشته است.

21محمد ـ کراجکی

آثار و تألیفات کراجکی عبارت اند از: الابانة عن المماثلة فی الاستدلال بین طریق النبوة و الامامه؛ الاستطراف فی ذکر ما ورد من الفقه (فی زمن الغیبة) فی الانصاف، آن را برای قاضی ابوالفتح عبداللّه لحاکم نوشت، الاستنصار (الاستبصار / الانتصار) فی النص علی الائمة الاطهار، در این کتاب روایات شیعه و سنی در باب شمار امامان علیهم السلام را آورده است؛ شرح الاستنصار؛ الاعلام بحقیقة ایمان (اسلام) امیرالمؤمنین و اولاده الکرام علیهم السلام؛ البرهان علی صحة طول عمر الامام صاحب الزمان علیه السلام؛ البیان عن جمل اعتقاد اهل الایمان؛ التلقین لاولاد المؤمنین در طرابلس نوشت؛ تهذیب المسترشدین در باب عبادات شرعی که در طرابلس نوشت؛ شرح جمل العلم للمرتضی؛ القول البیّن فی وجوب المسح علی الرِجلین؛ کنز الفوائد، در حوزه های گوناگون علم که برای پسرعمویش نوشت؛ الکرب و الفرج (الکر و الفر) فی الامامه؛ معارضة الاضداد باتفاق الاعداد در باب امامت؛ النوادر؛ معدن الجواهر و ریاضة الخواطر در باب آداب و حکم روایت شده از پیامبر صلی الله علیه و آله؛ معونة الفارض فی استخراج سهام الفرائض در باب ارث که در طرابلس برای برخی شیعیان نوشت؛ المنهاج فی معرفة
مناسک الحاج، مناسک کامل حج می باشد که برای صارم الدوله نگاشت؛ 22 ما جاء علی عدد الاثنی عشر؛ موعظة العقل للنفس؛ المؤمن؛ المنازل؛ 23 اخبار الآحاد؛ مسألة فی کتابة النبی صلی الله علیه و آله؛ المزار؛ مختصر زیارة ابراهیم خلیل علیه السلام؛ الوزیری؛ جواب رسالة الاخوین در رد اشاعره و طعن آنان بر شیعه؛ 24 التعریف بحقوق الوالدین (بوجوب حق الوالدین) که برای فرزندش نوشت؛ التعجب من اغلاط العامة فی مسأله الامامه (الاغلاط مما یرویه الجمهور)؛ تفضیل امیرالمومنین علیه السلام؛ وجوب الامامه؛ 25 المعتمد فی الامامه؛ 26 الرسالة الناصریة فی عمل لیلة الجمعة و یومها که برای ناصرالدوله امیر دمشق نوشت و شامل واجب، مستحب و آداب بود؛ الکافی فی الاستدلال بصحة الرؤیا و دخول النقص؛ الکافی بصحة القول برؤیة الهلال گویا این دو کتاب یکی است و آن را در مصر تألیف کرد؛ مختصر البیان عن دلالة شهر رمضان در شهر رمله برای قاضی القضات نوشت؛ رسالة فی الرد علی المنجمین؛ النجوم؛ کتاب فی النجوم و فی صحة انها دلالة علی الحادثات؛ روضة العابدین و نزهة الزاهدین (مأنس الراغبین) در باب نماز در سه بخش واجبات نماز، مستحبات نماز و غیرمستحبات که برای فرزندش نوشت؛ التادیب که برای فرزندش نگاشت؛ 27 الفهرست؛ 28 رحلهای نیز داشته و در آن مناظره حسین بن بشر بن علی بن بشر طرابلسی را با خطیب بغدادی آورده بود؛ 29 المقنع در آداب حج و زیارت که به درخواست ابوالبقا فرزبن براک نوشت؛ المنسک العضبی؛ مناسک النسوان این دو را به درخواست صارم الدوله نوشت؛ نهج البیان فی مناسک النسوان به درخواشت شیخ ابوالکتائب احمدبن محمدبن عماد در طرابلس نوشت؛ اختصار دعائم الاسلام قاضی نعمان مغربی؛ الاختیار من الاخبار اختصار شرح الاخبار قاضی نعمان؛ ردع الجاهل و تنبیه الغافل در طرابلس و در رد ابوالمحاسن معری در باب مسح دو پا که بر سید مرتضی طعن وارد کرده بود نگاشت؛ البستان (المشجر) کتابی فقهی که ابواب مختلف فقه را به صورت درختی و ابتکاری آورده و برای قاضی ابوطالب عبداللّه لله بن محمدبن عمار نوشته است؛ نقض رسالة فردان المروزی؛ غایة الانصاف فی مسائل الخلاف که در دفاع از سید مرتضی، بعضی از آرای ابوالصلاح حلبی را نقض کرده است؛ حجة العالم فی هیئة العالم، او در این کتاب شکل آسمان ها و زمین را کروی آورده و سخن مخالفان این نظریه را باطل ساخته است؛ ذکر الاسباب الصادة عن