محمد ـ

هاشمیمحمد ـ هاشمی (345 ـ 428ه)

ابوعلی محمدبن احمد هاشمی بغدادی.

ابوعلی سال 345ه در بغداد به دنیا آمد و از محمدبن مظفر و ابوالحسین بن سمعون حدیث شنید. هاشمی از فقهای بزرگ حنبلی بود و در مسجد جامع بغداد به تدریس و فتوا اشتغال داشت. 1 قاضی ابویعلی ابن فرّا دروس فقه را نزد او آموخت و ابوبکر خطیب بغدادی از او روایت کرده است. 2 ابوعلی که ریاست مذهب حنابله را نیز برعهده داشت، در دستگاه القائم بامرالله و القادر با از خلفای عباسی قرب و منزلت خاصی به دست آورد و از سوی القادر قضاوت شهر کوفه و اطراف آن را برعهده گرفت. آثار او الارشاد و شرح کتاب الخرقی می باشد. 3 هاشمی سال 428ه در بغداد از دنیا رفت و در قبرستان باب حرب به خاک سپرده شد. 4

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 1 / 354. 2 ـ تاریخ الاسلام 29 / 240. 3 ـ طبقات الحنابله 2 / 182. 4 ـ تاریخ بغداد 1 / 354.

دیگر منابع: المنتظم 15 / 259؛ طبقات الفقهاء (شیرازی) 173؛ العبر 2 / 260؛ النجوم الزاهره 5 / 26؛ الاعلام 5 / 314؛ شذرات الذهب 3 / 238؛ البدایة و النهایه 12 / 41؛ معجم المؤلفین 9 / 13.

عبداللّه لعلی باقری

محمد ـ هراسی

محمد ـ هراسی (م425ه)

ابوعبداللّه محمدبن علی بن ابراهیم خوارزمی کاثی مشهور به هراسی (هراشی، هراس).

اهل کاث، از شهرهای بزرگ خوارزم، یکی از مفاخر ادب در خوارزم و فردی شاعر، نحوی و صرفی بود و کتابی در تصریف تألیفات نمود که قبل از آن چنین کتابی نوشته نشده بود. آثار دیگر او کتاب های التصریف، شرح دیوان المتنبی، الرسائل1 و البلاغة و البراعه2 می باشد. هراسی در روز عید فطر سال 425ه درگذشت. 3

پی نوشت ها

[1] ـ الوافی بالوفیات 4 / 121. 2 ـ بغیة الوعاة 1 / 172. 3 ـ الوافی بالوفیات 4 / 121.

دیگر منابع: روضات الجنات 1 / 222؛ تاریخ التراث العربی ج2 ق4 ص33؛ هدیة العارفین 2 / 65؛ کشف الظنون 1 / 811؛ لغت نامه دهخدا 14 / 20724؛ الذریعه 13 / 274؛ الاعلام 6 / 275؛ معجم المؤلفین 1 / 301.

محمود هیئتی

محمد ـ

هرویمحمد ـ هروی (م 414ه)

ابوالمظفر محمدبن آدم بن کمال هروی نیشابوری.

او در هرات متولد شد1 و از محضر استاد ابوبکر خوارزمی طبری کسب علم کرد. فقه را نزد قاضی ابوالهیثم و سپس نزد قاضی ابوالعلاء صاعد آموخت. او که از پیشوایان نحو، معانی و ادبیات و استادی کامل در استخراج معانی و شرح ابیات و امثال عرب بود، بر بزرگان عصر خود پیشی گرفته و صدرنشین مسند تدریس در زمینه های نحو، صرف، شرح دیوان ها و تفسیر بود. او احادیث بسیاری شنیده، ولی به دلیل اشتغال به فنون دیگر به نقل و روایت آنها نپرداخته است. 2 او که فردی نسب شنانس و از پیشوایان متکلمان در مذهب عدلیّه بود، اندکی شعر نیز سروده که ابوالقاسم مهدی بن احمد خوافی یک بیت آن را نقل کرده است. 3 کتاب های شرح اصلاح المنطق ابن سکیت، شرح الحماسه، شرح الامثال ابوعبید و شرح دیوان ابوطیّب المتنبی تألیفات اوست. هروی به طور ناگهانی در سال 414ه درگذشت. 4 برخی مرگ او را در سال 424 ذکر کرده اند. 5

پی نوشت ها

[1] ـ فرهنگ بزرگان 448. 2 ـ معجم الادباء 17 / 116. 3 ـ دمیة القصر 3 / 1498 و 1499. 4 ـ معجم الادباء 17 / 116. 5 ـ اعیان الشیعه 9 / 58.

دیگر منابع: تاریخ نیشابور (المنتخب من السیاق) 51؛ بغیة الوعاة 1 / 7؛ ریحانة الادب 7 / 267؛ کشف الظنون 1 / 108، 167، 691 و 811؛ الوافی بالوفیات 1 / 333؛ الذریعه 13 / 115؛ معجم المؤلفین 9 / 35؛ الاعلام 5 / 292؛ تاریخ التراث العربی ج8 ص423 و انباه الرواة 3 / 126.

محمود هیئتی

محمد ـ هروی

محمد ـ هروی (م 500ه)

ابوسعد محمدبن احمدبن ابی یوسف هروی.

وی از فقهای شافعی، قاضی همدان و از هرات بود. از استادان او ابوعاصم محمدبن احمدبن محمد هروی عبادی (م458ه) است. بین او و ابوالحسن بن ابوعاصم عبادی مناظره هاتی واقع شده و سبکی (م771 ه) بعضی از آرای فقهی او را نقل کرده است. سبکی معتقد است ابوسعد از ائمه فقه در حدود سال 500ه یا کمی قبل یا بعد از آن بوده و به احتمال قوی قبل از 500ه مرده است. 1 ابن هدایه ا مشهور به « مصنف » نیز، « ابوسعد » را از اعیان قرن پنجم به حساب آورده و گفته است ابوسعد با پسرش در مسجد جامع همدان در سال 488ه شهید