ابراهیم ـ

علویابراهیم ـ علوی (443 ـ 466ه)

ابوعلی ابراهیم بن محمدبن محمد علوی زیدی کوفی.

وی از اعقاب امیرالمؤمنین علی علیه السلام است و در سال 443 در کوفه به دنیا آمد. وی در شهر خود از بزرگانی مانند شریف ابوالقاسم زیدبن ابی هاشم جعفر علوی کوفی و دیگران حدیث شنید؛ سپس برای کسب دانش بیشتر به مناطق گوناگون مانند شام و مصر سفر کرد و پس از مدتی اقامت در آنجا به وطنش بازگشت و تا پایان عمر در آنجا ساکن گردید. 1 یاقوت حموی وی را مردی ادیب، آگاه به نحو و لغت، شاعری زبردست، توانا و کم نظیر توصیف کرده است. فرزندش ابوالبرکات عمر و ابوراشد احمد بن محمدبن هوّاشه از شاگردان وی بوده اند. کتاب شرح اللّمع از اوست. وی در ماه شوّال 466ه در کوفه از دنیا رفت و در مسجد سهله دفن گردید. 2

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 7 / 213. 2 ـ معجم الادباء 2 / 10.

دیگر منابع: المنتظم 16 / 158؛ انباه الرواة 1 / 185 و 186؛ تاریخ الاسلام 31 / 194؛ الوافی بالوفیات 6 / 119؛ بغیة الوعاة 1 / 430

سیدمحمد علوی

ابراهیم ـ مطهری

ابراهیم ـ مطهری (حدود 360 ـ 458ه)

ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن موسی بن هارون سَرَوی مطهری.

وی در سال 360 در شهر ساری تولد یافت. 1 برخی نیز وی را منسوب به مطهر از توابع مازندران می دانند. او فقه را در شهر خویش نزد ابومحمدبن ابی یحیی و در بغداد از ابوحامد اسفراینی و فرایض را از ابوالحسن لبّان فرا گرفت. حدیث را نیز از ابوطاهر مخلصی و ابوحفص کتانی شنید و به این منظور به بلاد گوناگونی چون بغداد، مکه و جرجان مسافرت کرد و سپس به ساری بازگشت. پس از آن کرسی تدریس و فتوا به او واگذار شد و مدت هفده سال عهده دار مقام قضاوت گردید و در این زمینه آثار بسیاری در مذهب شافعی و اختلاف آن با مذاهب دیگر، و تألیفاتی در اصول و فرائض دارد. 2 افرادی چون مالک بن سنان از وی روایت کرده اند. 3 وی از فقهای شافعیه4 و از پیشوایان فاضل و زاهد این فرقه به شمار می رفت و سرانجام در ماه صفر سال 458 درگذشت. 5

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 18 / 147. 2 ـ الانساب 5 / 328. 3 ـ سیر اعلام النبلاء 18 / 148. 4 ـ معجم البلدان 15 / 151. 5 ـ الانساب 5 / 328.

دیگر منابع: طبقات الشافعیه (اسنوی) 1 / 329؛ طبقات الشافعیه (سبکی) 4 / 263؛ کتاب الوافی بالوفیات 6 / 122؛ الاعلام 1 / 62؛ معجم المؤلفین 1 / 108

اسماعیل اسماعیلی

ابراهیم ـ معافری

ابراهیم ـ معافری (م 443ه)

ابواسحاق ابراهیم بن حسن بن اسحاق (یحیی) معافری تونسی قیروانی.

وی اهل آفریقا بود1 و از فقها و محدثان مالکی شمرده می شد و در قیروان می زیست. 2 فقه را از استادانی چون ابوبکربن عبداللّه لرحمن و ابوعمران فاسی آموخت و علم کلام را از حسین بن عبداللّه للّه أزدی فرا گرفت. کسانی چون عبداللّه لحمیدبن سعدون و عبداللّه لحمید صائغ از شاگردان ابواسحاق بوده و فقه را از وی فرا گرفتند. 3 تذکره نویسان وی را از فقیهان بزرگوار عالم و فاضل و پیشوای دیگران دانسته اند. 4 گویند به دلیل امتحان او، پرسش هایی از وی کردند و او در جواب راجع به برتری حضرت علی علیه السلامبر دیگر اصحاب و سبّ دیگر صحابه، فتوایی صادر کرد و مورد مؤاخذه علما، فقها و امیر معزّبن بادیس قرار گرفت و سرانجام وادار شد فتوایش را پس بگیرد. 5 ابواسحاق که در این ماجرا به شهر سوسه، یکی از شهرهای کوچک در نواحی قیروان، 6 تبعید شده بود، سرانجام به قیروان بازگشت و در همانجا7 در سال 443ه. ق8 در آغاز فتنه مالکیه و اسماعیلیه درگذشت. برخی وی را تا سال 488 زنده دانسته اند. 9 ابوعلی ابن ریشق در مرگ او مرثیه ای سرود. 10 آثار او دو کتاب التعلیقة علی المدّونه نوشته عبداللّه لرحمان بن قاسم ملکی و التعلیقة علی کتاب ابن الموّاز در فقه مالکی می باشد. 11

پی نوشت ها

[1] ـ الدیباج المذهب 144. 2 ـ هدیة العارفین 1 / 8. 3 ـ تراجم المؤلفین تونسیین 1 / 263. 4 ـ الدیباج المذهب 144. 5 ـ نزهة الانظار 1 / 342؛ تراجم المؤلفین التونسیین 1 / 263. 6 ـ معجم البلدان 3 / 282. 7 ـ نزهة الانظار 1 / 342. 8 ـ هدیة العارفین 1 / 8. 9 ـ نزهة الانظار 1 / 342. 10 ـ ترتیب المدارک 4 / 766 و 769. 1
[1] ـ الدیباج المذهب 144.

اسماعیل اسماعیلی