هجری به شمار می رفت. او در نظم اشعارش پیرو طریقه یعقوبی بود. بعضی از اشعارش در منابع آمده است:

رکن الدین دارای دیوان شعری بوده است و حدود سال 440ه از دنیا رفت. 1

پی نوشت ها

[1] ـ فرهنگ سخنوران 660؛ لغت نامه دهخدا 14 / 21127.

دیگر منابع: الذریعه 9 / 1318؛ ریحانة الادب 7 / 133.

رضا جعفری نوقاب

یوسف ـ خویی

یوسف ـ خویی (م 459ه)

ابویعقوب یوسف بن طاهربن یوسف خویی.

از علما و ادبای قرن ششم بود. بسیاری از منابع او را با لقب خوی منسوب به خوی آذربایجان معرفی کرده اند، 1 اما برخی لقب او را خوبی منسوب به خَوب به معنای فقر می دانند. 2 وی در نوقان یکی از روستاهای توس3 سکونت داشت و نیابت قضا را عهده دار بود. 4 ابوالفضل اللّه حمدبن محمد میدانی از استادان او بود. 5 منابع ابن طاهر را نیک سیرت، رقیق الطبع و دارای اشعاری زیبا می دانند. 6 ابوسعد سمعانی، شاگرد خویی معتقد است او در وقعه العرب در سال 459ه یا کمی قبل از آن کشته شد.

آثار وی عبارت اند از: شرح سقط الزند تألیف ابوالعلامعرّی که در سال 451ه آن را به اتمام رساند؛ فرائد الخراید در امثال و حکم که بر اساس حروف معجم تألیف شد. زرکلی می گوید: نسخه ای از آن در دارالکتب مصوره موجود است. تألیف این کتاب در سال 532ه پایان یافت؛ تنزیه القرآن الشریف عن و صمة اللحن و التحریف. 7

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 2 / 420؛ الاعلام 8 / 235؛ معجم البلدان 2 / 408. 2 ـ الکنی و الالقاب 2 / 222. 3 ـ معجم البلدان 5 / 311. 4 ـ الانساب، 2 / 420. 5 ـ کشف الظنون 2 / 1242. 6 ـ معجم البلدان 2 / 408. 7 ـ الاعلام 8 / 235.

دیگر منابع: کشف الظنون 2 / 992؛ معجم المؤلفین 13 / 306؛ هدیة العارفین 2 / 552؛ معجم مطبوعات العربیه 1 / 145 و 328 و 357.

معصومه اخلاقی

یوسف ـ

دینورییوسف ـ دینوری (م 405ه)

ابوالقاسم یوسف بن احمد بن یوسف بن کجّ دینوری، مشهور به ابن کج.

او اهل دَیْنوَر بود. علم فقه و حدیث را نزد بزرگان وطنش چون ابوحسین بن قطّان، عبداللّه لعزیز دارکی و قاضی ابوحامد مروزی آموخت. 1 برخی از فقیهان وی را در دانش فقه بر شیخ ابوحامد اسفراینی در بغداد ترجیح می دادند. تذکره نویسان اهل سنت او را مردی فاضل، فقیهی معروف، راوی حدیث و مورد اعتماد و اطمینان توصیف کرده اند. 2 او در شهر گرگان به نقل حدیث می پرداخت، ابوطیب طاهربن عبداللّه بن طاهر طبری، ابوخَیِمَة محمدبن احمدبن ابی جعفر حنظلی خُلمی و عده ای دیگر از شاگردان وی به شمار می آمدند. 3 او عالمی ثروتمند، سخاوتمند و قاضی شهر خود بود و بدین سبب توانست جامع ریاست مادی و معنوی در عصر خود باشد. مردم از نقاط گوناگون برای بهره مندشدن از دانش و ثروت وی بار سفر می بستند. 4 او رییس مذهب شافعی در شهر خود به شمار می آمد و برای حفظ مذهب به وی مثال می زدند. 5 کتب تألیف شده وی، مورد استفاده فقها قرار می گرفته است. سرانجام عده ای از سارقان وی را در شب 27 ماه رمضان در سال 405ه در دینور به قتل رساندند. 6 اثر او کتاب التجرید است. 7

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 5 / 36. 2 ـ تاریخ الاسلام 28 / 134؛ طبقات الشافعیة الکبری 5 / 359. 3 ـ طبقات الفقهاء (شیرازی) 127. 4 ـ المنتظم 15 / 110. 5 ـ طبقات الشافعیه (ابن قاضی شهبه) 1 / 198. 6 ـ وفیات الأعیان 7 / 65. 7 ـ شذرات الذهب 3 / 177 و 178.

دیگر منابع: طبقات الفقهاء الشافعیّه (عبّادی) 107؛ اللباب 3 / 85؛ الکامل فی التاریخ 9 / 251؛ المختصر فی اخبار البشر 2 / 144؛ سیر اعلام النبلاء 17 / 183 و 184؛ تاریخ ابن وردی 1 / 316؛ مرآة الجنان و عبرة الیقظان 3 / 10؛ طبقات الشافعیة الکبری 5 / 359؛ طبقات الشافعیه (ابن هدایه ا) 126؛ هدیة العارفین 2 / 550؛ معجم المؤلفین 13 / 273.

سیدمحمد علوی

یوسف ـ رباحی

یوسف ـ رباحی (367 ـ 448ه)

ابوعمر یوسف بن سلیمان بن مروان رباحی انصاری.

او از مردم اندلس بود. در سال 367ه در آنجا به دنیا آمد و در شهر