ابومنصور

سمعانیابومنصور سمعانی محمد ـ سمعانی

ابونصر خوارزمی منصور ـ خوارزمی

ابویعلی جعفری محمد ـ جعفری

احمد ـ ابن بغدادی

احمد ـ ابن بغدادی (406 ـ 488ه)

ابوالفضل اللّه حمدبن حسن بن احمدبن خیرون بغدادی مشهور به ابن باقلانی (باقلاوی).

در 27 جمادی الآخر سال 4061 یا 404ه متولد شد. 2 او از حافظان حدیث و محدثان بغداد به شمار می رفت. 3 احادیث بسیاری شنیده و آنها را به رشته تحریر درآورد و به روایات شناخت کامل داشت. 4 از افرادی مانند ابوبکر برقانی، ابوعلی بن شاذان، ابوالقاسم حُرْفی و دیگران حدیث شنید و از محمد غوری، ابن زرقویه و دیگران اجازه روایت گرفت. برخی از بزرگان نیز تنها به او اجازه روایت داده بودند. او روایات خود را نزد ابوالعلاء واسطی و علی بن طلحه قرائت می نمود؛ چنان که پسر برادرش محمدبن عبداللّه لملک بن خیرون و ابوعلی صدفی نزد او قرائت کردند و ابوعامر عبدری، عبداللّه لوهاب أنماطی5 و خطیب بغدادی از جمله کسانی هستند که از او روایت کرده اند. او فردی مورد اعتماد بود6 و خطیب بغدادی به او اجازه داد بر کتاب تاریخ بغداد حاشیه بزند. 7 او بزرگان عصر خویش را جرح و تعدیل می کرد؛ لذا او را یحیی بن معین عصر خویش می دانستند. 8 ابن باقلانی زادروز و درگذشت بزرگان را از سال 406 تا زمانی که زنده بود جمع آوری کرد و آنچه نقل می کرد از استحکام خوبی برخوردار بود. 9 او نزد ابوعبداللّه للّه دامغانی فردی امین بود و سرپرستی امور خزانه غلات را به عهده داشت. 10 ابن باقلانی هزار جزء از ابوعلی بن شاذان نوشت. 11 کتاب الفوائد العوالی و الاحادیث و الغرائب از اوست. 12 سرانجام وی در چهاردهم ماه رجب سال 488ه در بغداد درگذشت و در مقبره باب حرب دفن شد. 13

پی نوشت ها

[1] ـ المنتظم 17 / 18. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 106. 3 ـ دول الاسلام 250. 4 ـ المنتظم 17 / 18. 5 ـ تاریخ الاسلام 33 / 231 و 232. 6 ـ المنتظم 17 / 18. 7 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 106. 8 ـ تاریخ الاسلام 33 / 232. 9 ـ الوافی بالوفیات 6 / 320. 10 ـ المنتظم 17 / 18. 1
[1] ـ تاریخ
الاسلام 33 / 232. 12 ـ المستدرک علی معجم المؤلفین 44. 13 ـ المنتظم 17 / 19.

دیگر منابع: الکامل فی التاریخ 10 / 253؛ المعین فی طبقات المحدثین 146؛ تذکرة الحفّاظ 4 / 1207؛ العبر 2 / 357؛ لسان المیزان 1 / 155؛ غایة النهایة 1 / 46؛ شذرات الذهب 3 / 383؛ البدایة و النهایه 12 / 149؛ الاعلام بوفیات الاعلام 1 / 323؛ مرآة الجنان 3 / 112؛ میزان الاعتدال 1 / 227

محمود هیئتی

احمد ـ ابن غضایری

احمد ـ ابن غضایری (نیمه اول قرن پنجم هجری)

ابوالحسین (ابوالحسن) احمدبن حسین بن عبیداللّه للّه معروف به ابن غضایری.

منسوب به غضایر جمع غضاره (سفال یا ظرف غذاخوری) یا جمع مخضیره (منطقه ای حاصلخیز) است و بدان دلیل که جد او سازنده یا فروشنده این گونه ظروف بوده یا در مکانی خوش آب وهوا می زیستند، به غضایری معروف شده است. 1 پدرش از مشایخ نجاشی (م450ه) و شیخ طوسی (م460ه) بوده و در سال 411ه درگذشته است. 2 از حیات فردی و اجتماعی ابن غضایری اطلاع چندانی در دست نیست و نجاشی و شیخ طوسی که معاصر وی بوده اند در کتاب های خود هیچ نامی از او نیاورده اند؛ گرچه نجاشی در برخی موارد از او نقل کرده است. 3 وی از بزرگان امامیه و از محدثان مورد اعتماد و ثقه بود. 4 برخی ابن غضایری را در رجال شناسی برتر از نجاشی و علامه حلی (م726ه) دانسته اند. 5 یاقوت شخصی با همین نام و نسب را ادیب، فاضل و دارای خطی خوش به سبک ابن مُقله (م338ه) شمرده6 که ظاهراً منظور او همین فرد است. نجاشی به همراه ابن غضایری از محضر پدر ابن غضایری7 و ابن عبدون (م423ه) استفاده کرده اند؛ 8 ولی اینکه خود ابن غضایری نیز از مشایخ نجاشی باشد قطعی و مسلم نیست. گرچه از برخی تعبیرهای نجاشی بر می آید وی شاگرد احمد بوده9 و برخی از اهل رجال نیز شاگردی او را نزد احمد تأیید کرده اند. 10 ابن غضایری در حیات شیخ طوسی و نجاشی و در نیمه اول قرن پنجم بدرود حیات گفت. نجاشی در موارد متعدد در رجال خود بر او رحمت فرستاده11 و از گفته شیخ طوسی در مقدمه الفهرست، وفات او قبل از چهل سالگی استظهار می شود. 12 شکی نیست وی تألیفاتی در علم رجال داشته است. شیخ طوسی متذکر شده است احمدبن حسین دو کتاب یکی در مصنفات و