امیرالمؤمنین که کتابی بزرگ در مناقب علی علیه السلاماست جمع آوری و بازسازی شده است. 14 ابن طاووس چنین به دست آورده که کتاب مزبور مشتمل بر 182 روایت در فضایل امیرالمؤمنین علیه السلاممی باشد. او اشاره می کند نسخه ای به دست آورد که شامل سه مجلد بوده است؛ 15 الابواب، الشیوخ، 16 معجم البلدان و جزء فیه انتقاء من حدیث اهل البصره17 می باشد.

پی نوشت ها

[1] ـ تذکرة الحفاظ 3 / 1051؛ تاریخ التراث العربی 1 / 1 / 462. 2 ـ المناقب (خوارزمی) 130؛ تذکرة الحفاظ 3 / 1051. 3 ـ سیر اعلام النبلاء 17 / 309. 4 ـ تذکرة الحفاظ 4 / 1212. 5 ـ طبقات المفسرین (داودی) 1 / 94 ـ 95. 6 ـ الوافی بالوفیات 8 / 201. 7 ـ کتابخانه ابن طاووس 395. 8 ـ کشف الغمه 1 / 326. 9 ـ ذکر اخبار اصفهان 271. 10 ـ سیر اعلام النبلاء 17 / 309. 1
[1] ـ هدیة العارفین 1 / 71. 12 ـ معجم المؤلفین 2 / 190. 13 ـ الاعلام 1 / 261. 14 ـ الذریعه 22 / 322. 15 ـ کتابخانه ابن طاوس 396. 16 ـ الوافی بالوفیات 8 / 201. 17 ـ تاریخ التراث العربی 1 / 1 / 462.

دیگر منابع: المنتظم 15 / 135؛ الکامل فی التاریخ 9 / 313؛ تاریخ اسلام 28 / 200؛ العبر 2 / 219؛ البدایة و النهایه 8 / 12؛ المعین فی طبقات المحدثین 124؛ النجوم الزاهره 4 / 245؛ الانساب 1 / 175؛ شذرات الذهب 5 / 57؛ اعیان الشیعه 2 / 280؛ ریحانة الادب 8 / 200.

معصومه اخلاقی

احمد ـ اُقلیشی

احمد ـ اُقلیشی (363 ـ 410ه)

ابوالعباس احمدبن قاسم بن عیسی اُقلیشی لخمی مقرئی.

او منسوب به اقلیش شهری در نواحی طُلُیطله در بخش غربی مرز روم است. 1 در ماه صفر سال 363ه چشم به جهان گشود و از محضر استادانی چون ابوالطیب ابن غلبون که خود از قاریان بود بهره برد. نیز برای کسب دانش سفرهایی به قرطبه، بغداد و مصر نمود. او در مسجد غازی طُلیطله برای مردم از ملاقات با بزرگان سخن می گفت. ابوعبداللّه بن سلّم خولانی، ابن عبداللّه لبر و دیگران که همه از عالمان بنام بودند از دانش او بهره برده اند. وی فردی نیکوکار، دانشمند و از قاریان مورد اعتماد اهل سنت بود. ابوالعباس کتاب معانی القرائات را از خود به جای گذاشت. سرانجام در ماه رجب سال 410ه در شهر طُلیطله از دنیا رفت. 2

پی نوشت ها

[1] ـ جذوة المقتبس / 133. 2 ـ کتاب الصله 1 / 3
[1] ـ 32.

دیگر منابع: بغیة الملتمس 201؛ معجم البلدان 1 / 237؛ تاریخ الاسلام 28 / 199؛ غایة النهایه 1 / 97؛ معجم المفسرین 1 / 55؛ هدیة العارفین 1 / 72؛ الاعلام 1 / 197؛ معجم المؤلفین 2 / 49.

پژوهشکده

احمد ـ اموی

احمد ـ اموی (348 ـ 420ه)

ابوعمر احمدبن عفیف بن عبداللّه بن مَریُوال اموی قرطبی.

از اهالی قرطبه به شمار می رفت که در ماه ربیع الآخر سال 348ه متولد شد. او در سال 359 به جمع آوری روایات و کسب علم پرداخت و از ابوزکریا یحیی بن هلال بن فطر، محمدبن عبیدون، محمدبن احمدبن مسور و علی بن محمد انطاکی حدیث شنید. همچنین به آموختن علوم فقه، عقد وثائق (عهدنامه و عقد قرارداد) و شروط ـ علمی درباره چگونگی ثبت احکام، به گونه ای که بعد از انقضای شهود احتجاج به آن صحیح باشد ـ همت گماشت و در این زمینه ها فردی ماهر و مشهور شد. او از علوم دیگر نیز بهره ای کافی داشت. حاتم بن محمد، ابوعباس عذری، ابوبکر مصحفی و طاهربن هشام از جمله کسانی هستند که از او روایت کرده اند. ابوعمر فردی زاهد، مهربان، خوش برخورد و خوش اخلاق بود و در مسجد خود در قرطبه به آموزش قرآن و موعظه مردم می پرداخت. او در زمان حکومت محمدالمهدی بر قرطبه، متولی تنظیم عهدنامه ها برای وی بود؛ سپس از قرطبه به مریّه ـ از شهرهای اندلس ـ رفت و مورد احترام حاکم آنجا، خَیران صقلبی قرار گرفت و قضاوت لورقه اندلس را به عهده گرفت. همچنین امامت جماعت و خواندن خطبه را در مسجد جامع آنجا به عهده داشت و تا آخر عمر در آنجا ساکن بود. سرانجام در ماه ربیع الآخر سال 420ه درگذشت. 1 کتاب های الاحتفال فی اعلام الرجال، اخبار القضاة و الفقهاء بقرطبه، آداب المتعلمین و غسل الاموات اثر وی می باشد. 2

پی نوشت ها

[1] ـ کتاب الصله 1 / 38. 2 ـ هدیة العارفین 1 / 73.

دیگر منابع: جذوة المقتبس 375؛ ترتیب المدارک 1 / 57؛ بغیة المتلمس 162؛ معجم المؤلفین 2 / 128.

محمود هیئتی