احمد ـ

انصاریاحمد ـ انصاری (489ه)

ابوجعفر احمدبن عبداللّه لرحمن بن مطاهر انصاری قرطبی اندلسی ابن مطاهر.

در طلیطله اندلس چشم به جهان گشود و همانجا رشد کرد. 1 از ابوبکر جماهربن عبداللّه لرحمن، ابومحمد شارقی، قاضی یوسف بن خضر روایت کرده است. ابوالحسن ابی بقی علی بن عبداللّه لرحمن از او روایت کرده است. احمد فردی دانشمند و علاقه مند به تاریخ بود و عزم جدی به دیدن استادان و فرا گرفتن علوم آنها را داشت. ابن بشکوال ضمن ثقه دانستن او، وی را ستوده است. تاریخ طلیطله و قضاتها اثر او می باشد. 2 برخی از متأخران او را مورخ و مالکی مذهب شمرده و کتاب دیگری با عنوان تاریخ فقهاء قرطبه به وی نسبت داده اند. 3 ابن مظاهر در سال 489ه در طلیطله از دنیا رفت. 4

پی نوشت ها

[1] ـ معجم المؤلفین 1 / 269. 2 ـ کتاب الصله 1 / 70. 3 ـ هدیة العارفین 1 / 81. 4 ـ کتاب الصله 1 / 70.

دیگر منابع: بغیة الملتمس 189؛ معجم البلدان 4 / 39؛ توضیح المشتبه 8 / 191؛ الاعلام 1 / 146.

پژوهشکده

احمد ـ باجی

احمد ـ باجی (م493ه)

ابوالقاسم احمدبن سلیمان بن خلف باجی اندلسی تجیبی.

نیاکان و اجداد وی از قرطبه از شهرهای بزرگ اندلس بودند و خود در سرقسطه ـ شهری دیگر در اندلس ـ می زیست. تحصیلات و علوم خویش را نزد استادانی چند فرا گرفت. فقه و بیشتر علوم خویش از جمله حدیث را نزد پدر آموخت و از او روایاتی را نیز نقل کرده و پس از مرگ پدر جانشین وی گردید. نیز از حاتم بن محمد، عقیلی و ابن حیان در قرطبه علومی را آموخت. به همین منظور برای ادامه تحصیلات و انجام فریضه حج1 مسافرتی به بغداد، بصره، بحرین و یمن کرد. تذکره نویسان گفته اند: تجیبی در علم اصول و کلام مهارت بیشتری داشت، در زمینه ادبیات و شعر نیز فردی مسلط بود و اختلاف آرا و فتاوا را به خوبی می دانست، بر همین اساس بسیار به مناظره علمی با دیگر دانشمندان می پرداخت. او که از فقیهان مالکی بود، به تدریس نیز پرداخت. 2 شاگردان بسیاری چون ابوعلی بن سکره، 3 ابوعلی صدفی وحیانی که از شاگردان و اصحاب پدرش نیز بودند از
وی بهره برده و روایاتی را از او نقل کرده اند. 4 وی فردی فاضل و دیندار و فهیم بود. 5 تألیفات او العقیدة فی المذاهب السدیده و الاستعداد للخلاص فی المعاد، 6 الرحله، 7 معیار النظر، سرالنظر و البرهان می باشد. وی در راه بازگشت از حج در سال 493 در جدّه درگذشت. 8

پی نوشت ها

[1] ـ کتاب الصله 1 / 71. 2 ـ تاریخ الاسلام 34 / 142. 3 ـ بغیة الملتمس 169 یا 181. 4 ـ الدیباج المذهب 103. 5 ـ کتاب الصله 1 / 71. 6 ـ تاریخ الاسلام 34 / 142. 7 ـ معجم المؤلفین 1 / 237. 8 ـ الدیباج المذهب 104.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ باطرقانی

احمد ـ باطرقانی (372 ـ 460ه)

ابوبکر احمدبن فضل بن محمدبن احمد اصفهانی باطرقانی.

احمد منسوب به باطرقان از روستاهای اصفهان بود. او آگاه به علم قرائت و از محدثانی می باشد که بسیار حدیث نوشته و نقل کرده است. او از محمدبن اسحاق بن منده، ابواسحاق بن خورشید و ابوعبداللّه محمد یزدی بهره بُرد و نزد بسیاری از قرّای مشهور، علم قرائت آموخت و در این زمینه تألیفاتی دارد؛ از جمله طبقات القراء و الشواذ ابوعبداللّه دقاق، ابوعبداللّه خلال، ابوالفرج سعید اصفهانی، ابوعلی وخشی و ابومحمد نخشی از وی روایت کرده اند. 1 دقاق در رساله خود درباره وی می گوید: من در اصفهان فردی بهتر از باطرقانی که جامع بین علم قرآن، قرائات، روایات، و فردی که بسیار حدیث آموخته و نوشته باشد ندیدم.

باطرقانی دارای خلقی نیکو، قرائتی زیبا، خوش قیافه، زیرک و در نقل حدیث موثق بود؛ 2 همچنین خطی زیبا و دقیق داشت. او بعد از ابومظفربن شبیب، سالیانی امامت جماعت مسجد جامع کبیر اصفهان را به عهده داشت و سال 460ه در اصفهان درگذشت. 3 اثر دیگر او المسند فی الحدیث می باشد. 4

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 1 / 259. 2 ـ معرفة القراء الکبار 1 / 424. 3 ـ تاریخ اسلام 30 / 479. 4 ـ هدیة العارفین 1 / 73.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 18 / 182؛ معجم الادباء 4 / 100؛ العبر 2 / 310؛ الاعلام بوفیات الاعلام 1 / 305؛ الوافی بالوفیات 7 / 288؛ غایة النهایه فی طبقات القراء 1 / 96؛ شذرات الذهب 3 / 308؛ معجم المؤلفین 2 / 45؛ الاعلام 1 / 195؛