نفح الطیب 4 / 21. 8 ـ التکملة لکتاب الصله 1 / 30؛ بغیة الملتمس 182.

دیگر منابع: المعجم (ابن ابّار) 10.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ بخاری

احمد ـ بخاری (م حدود 500ه)

احمدبن عبداللّه لرشیدبن حسین بخاری قوام الدین.

قوام الدین از فقهای بزرگ حنفی بود. 1 اثر او شرحی بر الجامع الصغیر تألیف محمدبن حسن شیبانی می باشد. 2 احمد حدود سال 500ه از دنیا رفت. 3

پی نوشت ها

[1] ـ الجواهر المضیئه 1 / 188. 2 ـ کشف الظنون 1 / 561. 3 ـ هدیة العارفین 1 / 81.

دیگر منابع: لغت نامه دهخدا 1 / 1021.

احسان آذرکمند

احمد ـ بَرَدانی

احمد ـ بَرَدانی (426 ـ 498ه)

ابوعلی احمدبن محمدبن احمدبن محمد بردانی.

او در سال 426ه چشم به جهان گشود و در سال 433ه استماع حدیث را آغاز کرد و دو سال در دروس پدر خویش شرکت نمود. 1 ابوعلی همچنین از ابویعلی محمدبن حسن بن فراء قاضی و ابوالحسن علی بن عمر قزوینی زاهد بهره برد و افرادی چون ابوالقاسم اسماعیل بن محمدبن فضل که خود حافظ حدیث در اصفهان بود، و دیگران، در اصفهان و بغداد از او استفاده کردند. بردانی خطی زیبا داشت و به عقیده رجالیون سنی از حافظان حدیث، مورد اعتماد در ضبط و نقل احادیث به حساب می آمد. وی شخصاً در جستجوی حدیث بود و احادیث بسیاری را نقل نمود. سرانجام در ماه شوال سال 498ه از دنیا رفت و در محله باب حرب بغداد به خاک سپرده شد. 2 المنامات النبویّه و جزء فی صلاة النبی صلی الله علیه و آله خلف ابی بکر الصدیق تألیفات اوست. 3

پی نوشت ها

[1] ـ الذیل علی طبقات الحنابله 3 / 95. 2 ـ الانساب 1 / 313. 3 ـ الذیل علی طبقات الحنابله 3 / 95.

دیگر منابع: معجم البلدان 1 / 298؛ المنتظم 17 / 92؛ الکامل فی التاریخ 10 / 396؛ طبقات الحنابله 2 / 253؛ الوافی بالوفیات 7 / 322؛ العبر 2 / 376؛ سیر اعلام النبلاء 19 / 219؛ اللباب فی تهذیب الانساب 1 / 135؛ تاریخ الاسلام 34 / 271؛ مرآة
الجنان 3 / 123؛ المستفاد من ذیل تاریخ بغداد 67 ـ 68؛ شذرات الذهب 3 / 408؛ تذکرة الحفّاظ 4 / 1232؛ معجم المؤلفین 2 / 77.

پژوهشکده

احمد ـ برقانی

احمد ـ برقانی (336ـ 425ه)

ابوبکر احمدبن محمدبن احمدبن غالب خوارزمی شافعی برقانی.

وی در سال 336ه به دنیا آمد. اهل خوارزم و ساکن بغداد بود. در نوجوانی فقه را آموخت و در این زمینه تألیف نمود؛ سپس به علم حدیث مشغول شد و در این علم سرآمد عصر خویش گردید. 1 او حافظ قرآن، عارف به فقه و علم نحو نیز بود و در آموختن علم حریص بود و تمام همت خود را در آن مصروف می داشت. برقانی در شهر خود از استادانی همچون ابوالعباس نیشابوری، محمدبن علی حسانی و احمدبن ابراهیم خوارزمی بهره علمی برد. او برای آموختن علم و حدیث به شهرهای بغداد، جرجان، اسفراین، نیشابور، هرات، مرو و دیگر شهرها سفر کرد و از بسیاری از بزرگان استفاده نمود. او سرانجام به بغداد بازگشت و در آنجا اقامت نمود بزرگانی مانند احمدبن علی خطیب از وی روایت کرده اند. او بسیار حدیث می گفت و به آن بصیرت داشت. تا هنگام مرگ به تألیف کتاب مشغول بود و از جمله آثار وی کتاب مسندی است که مشتمل بر صحیح بخاری و مسلم است. رجال نویسان وی را فردی مورد اعتماد و اطمینان، پارسا و خوش فهم توصیف نموده اند. او سرانجام در روز چهارشنبه اول ماه رجب سال 425ه در بغداد درگذشت. قاضی ابوعلی ابی موسی هاشمی در جامع منصور بر وی نماز گزارد و در دروازه محله خرق، مقبره جامع شهر دفن شد. 2 برقانی به غیر از مسند اثر دیگری تحت عنوان التخریج لصحیح الحدیث دارد. 3

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الفقهاء (شیرازی) 134. 2 ـ تاریخ بغداد 4 / 373. 3 ـ الاعلام 1 / 212.

دیگر منابع: طبقات الشافعیة الکبری 4 / 47؛ الوافی بالوفیات 7 / 331؛ تاریخ مدینة دمشق 5 / 195؛ توضیح المشتبه 1 / 458؛ طبقات الحفّاظ 418؛ المشتبة فی الرجال 1 / 66؛ تاریخ جرجان 111؛ وفیات الاعیان 1 / 29؛ الکامل فی التاریخ 9 / 439؛ تقیید العلم 30؛ مرآة الجنان 3 / 35؛ اللباب 1 / 140؛ المنتظم 15 / 242؛ معجم البلدان 1 / 387؛ تذکرة الحفّاظ 3 / 1074؛ تاریخ الاسلام 29 / 142؛ الانساب 1 / 323.

محمود هیئتی