احمد ـ

بزازاحمد ـ بزاز (حدود 330 ـ 423ه)

ابوعبداللّه احمدبن عبداللّه لواحدبن احمد بزاز مشهور به ابن عبدون و ابن حاشر.

از محدثان معروف امامیه و از استادان و مشایخ اجازه نجاشی و شیخ طوسی1 که از حیات فردی و اجتماعی او اطلاع چندانی نداریم. وی در حدود 330ه متولد شد. 2 کتب ادبیات را نزد بزرگان اهل ادب آموخت و ادیب ماهری شد. 3 او در طلب علم و سماع حدیث به مناطق گوناگونی از جمله تفلیس (تنیس)، اهواز و بغداد مسافرت کرد4 و از محضر ابوالحسن علی بن محمدبن زبیر قرشی (م348ه)، ابوالحسین عبداللّه لکریم بن عبداللّه بن نصر بزاز، احمدبن ابی رافع صیمری، 5 ابوبکر احمدبن عبداللّه بن احمد دوری ورّاق، 6 ابومحمد حسن بن محمدبن یحیی علوی معروف به ابن اخی طاهر، 7 احمدبن محمد بن حسن بن ولید8 و برخی دیگر حدیث شنید و روایت کرد. 9 رجال نویسان شیعه، ابن عبدون را فردی ثقة و مورد اعتماد10 و احادیث او را صحیح دانسته اند؛ 11 همچنین علامه حلی و ابن داود نام او را در قسم ثقات و ممدوحان آورده اند. 12 شیخ طوسی در دو کتاب فقهی خویش روایات فراوانی از او نقل کرده13 و در کتاب الامالی نیز بسیاری از احادیث او را یک جا آورده است. 14 همچنین شیخ طوسی و نجاشی بسیاری از کتاب های امامیه از جمله تمام مصنفات و روایات کلینی را از او روایت کرده اند. 15 ابن عبدون در سال 423ه درگذشت. 16 آثار او عبارت اند از: اخبار السیدبن محمد [سید اسماعیل محمد ] حمیری، تفسیر خطبة فاطمه علیهاالسلام، التاریخ، عمل الجمعه، الحدیثین المختلفین، 17 ادب الحکماء؛ 18 همچنین شیخ طوسی در شرح حال ابراهیم بن محمدبن سعید ثقفی برخی کتاب های او را از فهرست خود ابن عبدون نقل می کند19 که معلوم می شود ابن عبدون کتابی به نام الفهرس (الفهرست) داشته است. آقابزرگ تهرانی از این اثر با عنوان رجال ابن عبدون و رجال ابن حاشر نام برده و گفته است: از عبارت شیخ روشن می شود فهرست ابن عبدون بزرگ بوده و زیاداتی بر غیرخود داشته است. 20 البته نجاشی در ذکر کتاب های ابن عبدون از این اثر یاد نکرده و شاید به این دلیل باشد که از قلم او افتاده و فراموش کرده است. 21 شاید هم منظور نجاشی از کتاب التاریخ همان کتاب فهرست ابن عبدون باشد.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1 / 228؛ رجال الطوسی 450. 2 ـ مستدرکات علم رجال الحدیث 1 / 360. 3 ـ رجال النجاشی 1 / 228. 4 ـ الفهرست (طوسی) 271 و 327. 5 ـ الاستبصار 1 / 16 و 98؛ 4 / 309. 6 ـ الفهرست (طوسی) 273. 7 ـ طبقات اعلام الشیعه 2 / 18. 8 ـ الاستبصار 4 / 312. 9 ـ الفهرست (طوسی) 12؛ مستدرکات علم رجال الحدیث 5 / 312. 10 ـ تنقیح المقال 1 / 66. 1
[1] ـ الوجیزه 10. 12 ـ خلاصة الاقوال 20؛ رجال ابن داود 30. 13 ـ الاستبصار 1 / 151، 223 و ... و 2 / 2، 54، 56 و ...؛ تهذیب الاحکام 1 / 153، 156، 163 و .... 14 ـ الامالی 67
[1] ـ 678. 15 ـ الفهرست (طوسی) 9، 18، 52 و ...؛ رجال نجاشی 1 / 361، 366 و .... 16 ـ رجال طوسی 450. 17 ـ رجال نجاشی 1 / 228. 18 ـ هدیة العارفین 1 / 73. 19 ـ الفهرست (طوسی) 16. 20 ـ الذریعه 10 / 84 و 86. 2
[1] ـ مصفی المقال 19.

دیگر منابع: الغیبة (طوسی) 257؛ الدروع الواقیه 268؛ ایضاح الاشتباه 103 و 104؛ نقد الرجال 24؛ منتهی المقال 1 / 280 ـ 282؛ منهج المقال 2 / 98 ـ 101 و 102؛ قاموس الرجال 1 / 504 ـ 506؛ معجم رجال الحدیث 2 / 143؛ مجمع الرجال 1 / 124؛ حاوی الاقوال 3 / 13؛ جامع الرواة 1 / 53؛ طرائف المقال 1 / 147؛ اعیان الشیعه 2 / 263 و 3 / 18؛ مستدرکات اعیان الشیعه 2 / 225؛ ریاض العلماء 1 / 45 و 6 / 15؛ امل الآمل 2 / 16؛ ریحانه الادب 8 / 104؛ الکنی و الالقاب 1 / 255 و 353؛ معجم المؤلفین 1 / 305.

سیدمحمدحسین میرعبداللّه للهی

احمد ـ بغدادی

احمد ـ بغدادی (م421ه)

ابوالحسین احمدبن علی بن عثمان بن جنید بغدادی معروف به ابن سوادی.

او در باب اَزَجْ بغداد سکونت داشت و از ابوبکربن مالک قطیعی و ابوالحسن لؤلؤ و دیگران حدیث آموخت. خطیب بغدادی به واسطه ابن ابی الفوارس از او روایت می کند. رجال نویسان اهل سنت او را از راویان ثقه دانسته اند. او کتاب خُطَبْ داشت. ابن سوادی در سال 421ه از دنیا رفت و در مقبره باب حرب بغداد مدفون گردید. 1

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 4 / 322.

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 29 / 47؛ الوافی بالوفیات 7 / 241؛ معجم المؤلفین 2 / 14.

عبداللّه لعلی باقری