سال 406ه به دنیا آمد. وی آگاه به علوم حدیث و علل آن، فرایض (میراث)، حساب، لغت و نحو بوده و در تفسیر مهارت داشت. ابوبکر خلف بن احمد و ابومحمدبن عباس از استادان وی بودند. احمد در سال 459ه در 53 سالگی2 و به نظر برخی در سال 457ه درگذشت. 3 کتاب المقنع در عقد شروط از اوست. 4

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات المفسرین (داودی) 1 / 94. 2 ـ الصله 1 / 60. 3 ـ انباه الرواة 1 / 170. 4 ـ الصله 1 / 60.

دیگر منابع: تاریخ اسلام 30 / 466؛ الدیباج المذهب 103؛ طبقات المفسرین (سیوطی) 23؛ کشف الظنون 2 / 1809؛ هدیة العارفین 1 / 78؛ معجم المؤلفین 2 / 181.

معصومه اخلاقی

احمد ـ صفّار

احمد ـ صفّار (زنده پیش از 456ه)

ابوالفضل اللّه حمدبن علی صفّار خوارزمی.

از فرهیختگان، ادیبان خوش سخن و نویسندگان خوارزم بود و اشعاری زیبا داشت. وی دارای رسائلی بود که ابوحفص عمربن حسن ادبی آنها را جمع کرده و در پانزده باب قرار داده است. 1 یکی از آنها رساله ای است که به عمیدالملک کُندری (م456ه) نوشته است؛ 2 بنابراین وی پیش از 456 می زیسته است.

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادباء 4 / 67 و 68. 2 ـ معجم المؤلفین 2 / 9.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 7 / 215؛ لغت نامه دهخدا 1 / 625.

پژوهشکده

احمد ـ صنعانی

احمد ـ صنعانی (م 460ه)

ابوالعباس احمدبن عبداللّه بن محمد صنعانی یمنی رازی.

اصل و تبار وی از ری بوده و در صنعای یمن متولد شد و در آنجا اقامت داشت. او فردی مورخ بوده و کتابی درباره یمن با عنوان تاریخ الیمن1 و کتابی دیگر به نام درة السحابة فی مواضع وفیات الصحابة از تألیفات وی می باشد. سرانجام در سال 460ه درگذشت. 2 تاریخ وفات او را مختلف نقل کرده اند. 3

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 1 / 158. 2 ـ ایضاح المکنون 1 / 458. 3 ـ کشف الظنون 1 / 310؛ الاعلام 1 / 158.

دیگر منابع: هدیة العارفین 1 / 79؛ تاریخ الادب العربی (بروکلمان) 6 / 80؛ معجم المؤلفین 1 / 294.

محمود هیئتی

احمد ـ صوفی

احمد ـ صوفی (392 ـ 476ه)

ابوالخطاب احمدبن علی بن عبداللّه صوفی بغدادی معروف به ابوالخطاب صوفی.

وی در سال 392ه به دنیا آمد. علوم قرائت و نیز قرائت های هفت گانه را نزد ابوالحسن حمامی مُقّرئ آموخت و خود از علمای برجسته در علم قرائت گردید. ابوالفضل اللّه بن مهتدی شاگردش در قرائت و ابوبکربن عبداللّه لباقی راوی احادیث اوست. او کتابی در قرائت های هفت گانه، قصیده ای در سنت و قصیده ای در شمار آیات قرآن دارد که اولی را عبداللّه لوهاب انماطی و دومی را قاضی مَرستان روایت نمود. 1 بغدادی ابتدا شافعی مذهب بود؛ ولی گویند پس از آنکه احمدبن حنبل (م241) را در خواب دید، به مذهب حنبلی گروید و کتابی در اعتقادات حنبلی نوشت2 وی سرانجام روز سه شنبه 26 ماه رمضان سال 476ه در بغداد درگذشت و در مقبره باب حرب به خاک سپرده شد. 3

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 32 / 183. 2 ـ شذرات الذهب 3 / 353. 3 ـ ذیل طبقات الحنابله 3 / 45 و 46.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 7 / 203؛ الاعلام 1 / 172؛ معجم المؤلفین 2 / 13؛ غایة النهایه 1 / 85؛ هدیة العارفین 1 / 76؛ کشف الظنون 2 / 1342 و 1343.

عبداللّه لعلی باقری

احمد ـ صیدلانی

احمد ـ صیدلانی (م423ه)

ابوالحسن احمدبن رضوان بن محمد صیدلانی تمیمی بغدادی.

صیدلانی در بغداد می زیست1 و علم قرائت را نزد ابوالحسن بن علاّف و ابوالفرج نهروانی2 و ادبیات را نزد شاگردان ابوعلی فارسی فرا گرفت. 3 ابوالحسن از قاریان ممتاز بغداد بود و در اتقان روایات و حفظ آنها بسیار مهارت داشت. عبداللّه لسیدبن عتّاب از او قرائت آموخت. اثر او الواضح فی القرائات العشر می باشد. صیدلانی در سال 423ه و در جوانی درگذشت. 4