اقامت گزید و همانجا همسری اختیار کرد. احمد روزگار خود را به خوش گذرانی و باده خواری سپری می کرد. ابن منظور او را شاعری مشهور معرفی می کند و اخلاق او را می ستاید. 2 او سفری به بغداد نیز داشت و در آنجا اشعار خود را خواند. 3 او اشعاری در هجای قاضی طرابلس فخرالملک بن عمار و برادرش سرود و این امر سبب شد تا به دستور قاضی ابن عمار چندان او را زدند که جان سپرد. مرگ ابن خراسان در سال 496ه و در شهر طرابلس رخ داد. 4 دیوان شعر اثر اوست. 5

پی نوشت ها

[1] ـ النجوم الزاهره 5 / 188. 2 ـ مختصر تاریخ دمشق 3 / 52 و 53. 3 ـ الوافی بالوفیات 6 / 351. 4 ـ مختصر تاریخ دمشق 3 / 53. 5 ـ معجم المؤلفین 1 / 204.

دیگر منابع: الاعلام 1 / 116؛ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 3 / 407.

محمود هیئتی

احمد ـ طرابلسی

احمد ـ طرابلسی (م 497ه)

ابوالحسین احمدبن حسین بن حیدره طرابلسی معروف به ابن خراسان.

با اینکه ابن خراسان شرح حال روشنی ندارد، به احتمال فراوان اهل طرابلس بوده است. در جوانی به دمشق رفت، مدتی در این شهر اقامت گزید و همسری اختیار کرد. 1 سفری به بغداد هم داشت. 2 ظاهراً در این مدت، روزگار خود را به خوش گذرانی و باده گساری سپری می کرده است. او را شاعری مشهور و معروف توصیف نموده و ستوده اند. زمانی بین او و قاضی طرابلس (فخرالملک بن عمار) و برادرش اختلافی رخ داد و این امر موجب شد اشعاری در هجو آن بسراید؛ ازاین رو به دستور قاضی او را چندان زدند که در سال 497ه جان سپرد و در طرابلس مدفون شد. دیوان شعر اثر اوست. 3

پی نوشت ها

[1] ـ مختصر تاریخ دمشق 3 / 52. 2 ـ الوافی بالوفیات 6 / 351. 3 ـ مرآة الزمان ج1 جزء 8 / 10.

دیگر منابع: النجوم الزاهره 5 / 188؛ معجم البلدان 4 / 26؛ الاعلام 1 / 116؛ فرهنگ زندگی نامه ها 1 / 393؛ معجم المؤلفین 1 / 204؛ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 3 / 407.

ابراهیم اسفندیاری

احمد ـ

طلمنکیاحمد ـ طلمنکی (340 - 429ه)

ابوعمر احمدبن محمدبن عبداللّه معافری أندلسی طلمنکی.

اصل و تبار او از شهر طلمنکه اندلس بود و خود نیز در سال 340 در آن شهر به دنیا آمد. او در شهر قرطبه رشد یافت و در تحصیل علم از دانشمندان آن شهر بهره برد. 1 روایات بسیاری از احمدبن عون ا شنیده و نقل کرد. در سفری که به حجاز و به عزم انجام حج داشت، بزرگانی مانند محمد عجیفی و یحیی مطلبی را ملاقات کرد و در راه بازگشت نیز با ابوالقاسم جوهری و محمد أدفوی و دیگر عالمان مصری دیدار داشت. ابوبکر محمدبن یحیی بن عمار را در شهر دمیاط دید و محتوای کتاب های ابن منذر را از او فرا گرفت. در شهر قیروان نیز از عالمان آن شهر مانند احمدبن دحمون بهره برد. این محدث اندلسی بر علوم حدیث اهتمام داشت و روایات را با آگاهی از ناقلان آن اخذ و روایت می کرد2 و آنچه را روایت می کرد، به خوبی ضبط کرده بود. گروهی مانند حاتم طرابلسی و ابن عتاب، شاگردان روایی وی هستند. 3 او مفسر قرآن بود4 و از علم لغت و نحو نیز بهره داشت. 5 عالم به علوم قرآن بود، قرائت های مختلف قرآن، اعراب کلمات، احکام و معانی آیات را به خوبی می دانست و آیات ناسخ و منسوخ را تشخیص می داد. 6 او در زمینه فن قرائت از علی أنطاکی و عمربن عراک بهره برده بود و عبداللّه بن سهل، محمد مغامی و یحیی بن بیاز دست پرورده های او در فن قرائت هستند. 7 وی در دفاع از اعتقادات خود قاطع بود و به شدت با مخالفانش برخورد می کرد. 8 سخت گیری های او مخالفانش را واداشته بود تا او را حروری ـ از خوارج ـ بدانند. 9 طلمنکی مالکی مذهب بود10 و در مسجد متعه شهر قرطبه امام جماعت بود. وی کرسی نقل حدیث و تعلیم قرائت داشت. 11 کتاب های الوصول الی معرفة الاصول و رجال الموطأ اثر اوست. او سال های آخر عمر خود را به شهرهای مریه، البیره و سرقسطه رفت و سرانجام در سال 428 یا 429ه در زادگاهش درگذشت. 12

پی نوشت ها

[1] ـ ترتیب المدارک 2 / 749. 2 ـ کتاب الصله 1 / 44. 3 ـ ترتیب المدارک 2 / 749. 4 ـ طبقات المفسرین (سیوطی)؛ طبقات المفسرین (داودی) 12 / 79. 5 ـ معجم المؤلفین 2 / 123. 6 ـ کتاب الصله 1 / 45. 7 ـ غایة النهایه 1 / 120. 8 ـ ترتیب المدارک 2 / 750. 9 ـ سیر اعلام