کتابی است که در آن اختلاف رأی ابوحنفیه و پیروان او را یادآور شده است. 4 وی همچون تبار خویش شیعه بود5 و با دیگر مسلمانان به نیکی رفتار می کرد؛ به همین علت در کتاب های اهل سنت از او و خاندانش به نیکی یاد شده است. 6 گویا به همین علت و همچنین تألیف او درباره اختلاف نظر ابوحنفیه با پیروانش، سبب شده قرشی او را حنفی بداند؛ 7 ولی دلایلی وجود دارد که تشیع او را ثابت می کند. 8 از حوادث زندگی او آنکه هنگام اعزام به حج، به همراه گروهی از حلبیان در منطقه تبوک به دست اعراب اسیر شد. 9 دیگر آنکه او دو سال آخر عمر خود را به اجبار ابوعلوان معزالدوله در قلعه حلب به سر برد؛ پس از آنکه از قلعه بیرون آمد، در اواخر سال 442ه در حلب درگذشت. 10 برخی او را در گذشته سال 44411 و برخی به اشتباه 424 دانسته اند. 12

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادباء 16 / 205. 2 ـ بغیة الطلب 3 / 1223. 3 ـ معجم الادباء 16 / 20. 4 ـ بغیة الطلب 3 / 1223 و 1224. 5 ـ اعیان الشیعه 3 / 206. 6 ـ ریحانة الادب 8 / 369. 7 ـ الجواهر المضیئه 1 / 132. 8 ـ اعیان الشیعه 2 / 217 و 3 / 206. 9 ـ الجواهر المضیئه 1 / 350. 10 ـ بغیة الطلب 3 / 1225. 1
[1] ـ اعیان الشیعه 3 / 206. 12 ـ معجم المؤلفین 2 / 203.

دیگر منابع: تاج التراجم 16؛ الوافی بالوفیات 8 / 249؛ الاعلام 1 / 268؛ ریحانة الادب 8 / 107 و دایرة المعارف بزرگ اسلامی 1 / 544.

مرتضی نجفی

احمد ـ غافقی

احمد ـ غافقی (426ه)

ابوالقاسم احمدبن عبداللّه بن عمر غافقی اندلسی قرطبی مشهور به ابن صفار.

احمد در قرطبه اندلس چشم به جهان گشود. ابوالقاسم مسلمه بن احمد مجریطی استاد او بود. از قاضی ابن مفرّج و دیگران روایت کرد و از استادان طراز اول زمان خود بود. شاگردانی را تربیت نمود؛ از جمله ابوعمربن مهدی. 1 از معروف ترین شاگردان او ابن برغوث و ابن عطار بوده اند. وی در دانش هندسه، ریاضیات، پزشکی، نجوم سرآمد و صاحب نظر بود. پس از فتنه ای که در قرطبه روی داد، او به دانیه واقع در ساحل شرقی اندلس که پایتخت امیر مجاهد عامری بود، رفت و اقامت گزید. ابن صفار تدریس ریاضیات را که در قرطبه بدان اشتغال داشت، در دانیه نیز ادامه داد. آثار او زیج
مختصر علی مذهب السندهند، العمل بالاسطرلاب، 2 الادویه3 می باشد. غافقی سال 426ه در دانسیه از دنیا رفت. 4

پی نوشت ها

[1] ـ کتاب الصله 1 / 42. 2 ـ طبقات الامم 9
[1] ـ 93. 3 ـ عیون الانباء 459. 4 ـ الوافی بالوفیات 7 / 111.

دیگر منابع: لغت نامه دهخدا 1 / 288؛ الاعلام 1 / 157؛ معجم المؤلفین 1 / 296؛ تاریخ الادب العربی (بروکلمان) 4 / 227؛ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 4 / 112.

محمدجعفر مرادی

احمد ـ فارسی

احمد ـ فارسی (م449ه)

ابومحمد احمدبن میمون بن عباس فارسی.

احمد از فقیهان مذهب شافعی بود. 1 ابومحمد فارسی هموست که در منابع، دو نظر فقهی به او نسبت داده شده که بر خلاف نظر دیگر عالمان و منحصر به فرد می باشد. 2 او دیه زخم صورت را پنج شتر دانسته و تعیین ارش جنایت را برعهده حاکم می داند و باید هر کدام که بیشتر است، پرداخت شود. 3 اثر فقهی او الادلة فی تعلیل مسائل التبصره نام دارد. ابومحمد فارسی در سال 449ه درگذشت. 4

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الفقهاء الشافعیه (عبادی) 45. 2 ـ الحاوی الکبیر فی فقه الامام الشافعی 12 / 230. 3 ـ طبقات الشافعیه (اسنوی) 2 / 120. 4 ـ طبقات الشافعیه (ابن هدایه ا) 157.

دیگر منابع: طبقات الشافعیه (ابن قاضی شهبه) 1 / 126؛ المغنی 12 / 159؛ طبقات الشافعیة الکبری 2 / 185؛ معجم المؤلفین 2 / 191.

پژوهشکده

احمد ـ فنّاکی

احمد ـ فنّاکی (358 ـ 448ه)

ابوالحسین احمدبن حسین فنّاکی رازی.

فناکی از فقهای بزرگ شافعیه بود1 که در سال 358ه2 در شهر ری به دنیا آمد. 3 علم فقه را نزد ابوحامد اسفرایینی آموخت؛ سپس به بخارا رفت و نزد ابوعبداللّه حلیمی و سهل صعلوکی به تحصیل علم پرداخت؛ 4 سپس به بروجرد رفت و در آنجا به تدریس پرداخت و همانجا ماندگار شد. اثر او المناقضات است که درباره حصر و استثناء می باشد. 5 فناکی سال 448ه در بروجرد درگذشت. 6

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 30 / 169. 2 ـ معجم المؤلفین 1 / 207. 3 ـ طبقات