پی نوشت ها

[1] ـ فهرست منتجب الدین 14. 2 ـ طبقات اعلام الشیعه 2 / 21.

دیگر منابع: الذریعه 3 / 175 و 331؛ معجم الرجال الحدیث 2 / 175.

رضا جعفری نوقاب

احمد ـ مخزومی

احمد ـ مخزومی (394 ـ 463ه)

ابوولید احمدبن عبداللّه بن احمد قرطبی مخزومی، مشهور به ابن زیدون.

وی در سال 394ه در خانواده ای توانگر و اهل علم در رصافه ـ حومه قرطبه ـ به دنیا آمد. نسب ابن زیدون از پدر به بنی مخزوم از تیره های قریش می رسید. او از محضر ابوبکر مسلم بن احمد نحوی بهره برد و در جوانی با بسیاری از مشاهیر علم و سیاست دوستی و مجالست داشت که از آن میان می توان از ابوولیدبن جهور (از حکمران اندلس) و ابوبکربن ذکوان نام برد که یکی در سیاست و دیگری در فقه و قضا مشهور بوده است. ابوولید هرچند شغل کتابت داشت، 1 از فقها و برجستگان شعرای بنی مخزوم و فردی ادیب، دارای اشعاری زیبا و صاحب نظم و نثر بود. 2 مدتی منصب وزارت و مناصب دیگری را در دربار ابن جهور و فرزندش ابوولیدبن جهور در قرطبه3 و در دربار معتضد و فرزندش معتمد در اشبیلیه به عهده داشت و مورد توجه و تکریم اینان قرار گرفت. 4 دیوان شعر، رسالة هزلیه و التبیین فی خلفاء بنی امیه بالاندلس، 5 و قصیده اضحی التنائی بدایلامن تدانینا آثار ابن زیدون می باشد. وی نامه ای به ابن جهور نوشته بود که چاپ شده است. 6 او سرانجام در اول ماه رجب سال 463ه در اشبیلیه درگذشت. 7

پی نوشت ها

[1] ـ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 3 / 643، 644 و 648. 2 ـ الذخیرة فی محاسن اهل الجزیره 1 / 1 / 336، 337 و 419. 3 ـ المعجب فی تلخیص اخبار المغرب 163. 4 ـ اعتاب الکتاب 213. 5 ـ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 3 / 643، 644 و 648. 6 ـ الاعلام 1 / 158. 7 ـ الذخیرة فی محاسن اهل الجزیره 1 / 1 / 336، 337 و 419.

دیگر منابع: قلائد العقیان 1 / 209 و 73؛ الحلة السیراء 1 / 250 و 2 / 43؛ جذوة المقتبس 121؛ ایضاح المکنون 3 / 485؛ سیر اعلام النبلاء 18 / 240؛ المُغرب فی حلی المغرب 1 / 63؛ شذرات الذهب 3 / 312؛ نفح الطیب 1 / 627؛ بغیة الملتمس 186؛ وفیات الاعیان 1 / 139؛ المختصر فی اخبار البشر 2 / 187؛ العبر 2 / 315؛
البدایة و النهایه 12 / 104؛ الوافی بالوفیات 7 / 87؛ تاریخ ابن الوردی 1 / 362؛ النجوم الزاهره 5 / 88؛ تاریخ الاسلام 31 / 113.

محمود هیئتی

احمد ـ مخلدی

احمد ـ مخلدی (قرن 5ه)

ابوشریف احمدبن علی مخلدی گرگانی.

او از شاعران دربار آل زیار بود. 1 گویند: چون او در دو بیت معروف خود از آنچه از دولت سامانیان باقی مانده بود سخن گفته و نام آن دولت را مثل دولتی که عمرش به سرآمده همراه دولت ساسانی ذکر کرده، پس معلوم می شود پس از حکومت سامانیان زندگی می کرده است؛ لذا او از شاعران اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری به حساب آورده اند. 2 اثر او دیوان شعر می باشد. 3

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی 1 / 23. 2 ـ تاریخ ادبیات در ایران 1 / 558. 3 ـ الذریعه 9 / 1020.

دیگر منابع: فرهنگ سخنوران 529؛ لغت نامه دهخدا 12 / 17938.

احسان آذرکمند

احمد ـ مرزوقی

احمد ـ مرزوقی (م421ه)

ابوعلی احمدبن محمدبن حسن مرزوقی اصفهانی.

اهل اصفهان و از شاگردان ابوعلی فارسی بود و کتاب سیبویه را نزد ایشان خواند. او از بزرگان و پیشوایان ادبیات عرب و دارای هوش و ذکاوت سرشاری بود. 1 حدیث را نزد عبداللّه بن جعفربن فارس آموخت. 2 برخی از رجال نویسان شیعه، او را مردی فاضل، ادیبی ماهر، شاعری خوش ذوق و از شعرای اهل بیت علیهم السلام دانسته اند. 3 افرادی چون سعیدبن محمدبن بقال4 و ابوالفتح محمد زجاج از جمله شاگردان او بودند. 5 او در اصفهان معلم خاندان شیعی بویه بود؛ ازاین رو او را شیعه دانسته اند. 6 گفته اند روزی صاحب بن عباد بر او وارد شد؛ ابوعلی از جایش بلند نشد و احترام نکرد؛ به همین دلیل پس از مدتی که صاحب بن عباد به مقام وزارت رسید، بر او جفا روا داشت و بر او سخت گرفت. آثار او به شرح ذیل است: شرح الحماسه و شرح الفصیح، شرح اشعار هذُیل، شرح الموجز، شرح المفضلیات، کتاب الازمنه و شرح النحو. او سرانجام در ماه ذیحجّه سال 421ه7 درحالی که قریب نود سال داشت، درگذشت. 8