2 / 373. 5 ـ لباب الألباب 417. 6 ـ تذکرة الشعراء 106. 7 ـ تاریخ ادبیات در ایران (صفا) 2 / 37
[1] ـ 373. 8 ـ ویس و رامین 1 - 22؛ لباب الالباب، حواشی و تعلیقات 708 و 709. 9 ـ سخن و سخنوران 365. 10 ـ تاریخ ادبیات در ایران (صفا) 2 / 376. 1
[1] ـ آتشکده آذر 804 و 805؛ لباب الالباب 712 و 788. 12 ـ لباب الالباب 417.

دیگر منابع: مجمل التواریخ و القصص 94؛ تذکره مجالس النفائس 333؛ تذکره میخانه 14؛ تذکره مخزن الغرائب 26
[1] ـ 282؛ المعجم فی معاییر أشعار العجم 82، 104 و 175؛ ستیغ سخن 100؛ گنج سخن 150؛ کشف الظنون 2 / 2025؛ الذریعه 19 / 336؛ فرهنگ سخنوران 435؛ تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی (نفیسی) 1 / 51؛ تاریخ ادبیات ایران، نیمه دوم (ادوارد براون) 170؛ تاریخ ادبیات ایران از آغاز تا امروز (جرج موریسن و ...) 19، 34، 45، 49 ـ 51 و 64.

سیدمحمدحسین میرعبداللّه للهی

اسماعیل ـ استرآبادی

اسماعیل ـ استرآبادی (375 ـ 448ه)

ابوسعد اسماعیل بن علی بن حسن صوفی استرآبادی عنبری ملقب به ابن مثنی.

اسماعیل در سال 375 در اسفراین زاده شد. 1 وی از علمای شافعی مذهب بود2 و از ابوعبداللّه سلمی و دیگران روایت کرده است برای آموختن و روایت حدیث، به دمشق، 3 بغداد، مکه، بیت المقدس4 و نیشابور سفر کرد و در نیشابور برای اصحاب شافعی مدرسه ای دایر نمود. 5 گفته اند ابن مثنی در نقل حدیث موثق نبود. خطیب بغدادی، 6 رُمیلی، شیخ الاسلام هکّاری و دیگران از استرآبادی روایت کرده اند. 7 کتاب ذم الدنیا و الزهد فیها و العزلة عن الناس تألیف اوست. 8 او سرانجام در سال 4489 یا حدود 440 در بیت المقدس درگذشت. 10

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 6 / 316. 2 ـ طبقات الشافعیة الکبری 4 / 293. 3 ـ تاریخ مدینة دمشق 9 / 18. 4 ـ تاریخ بغداد 6 / 316. 5 ـ طبقات الشافعیة الکبری 4 / 293. 6 ـ تاریخ بغداد / 316. 7 ـ تاریخ الاسلام 30 / 172. 8 ـ المستدرک علی معجم المؤلفین 125. 9 ـ تاریخ بغداد 6 / 316. 10 ـ طبقات الشافعیة الکبری 4 / 293.

دیگر منابع: مختصر تاریخ دمشق 4 / 367؛ لسان المیزان 1 / 422؛ میزان الاعتدال 1 / 239؛ تاریخ نیشابور (المنتخب من السیاق) 175 شماره 305؛ تهذیب تاریخ دمشق الکبیر 3 / 37.

ابراهیم اسفندیار

اسماعیل ـ

اشبیلیاسماعیل ـ اشبیلی (م حدود 440ه)

ابوولید اسماعیل بن محمدبن عامر حمیدی عامری اشبیلی.

اهل اشبیلیه اندلس و ساکن آنجا بود. 1 او در اشبیلیه وزیر، نویسنده ای ادیب و سیاستمدار به شمار می رفت و اشعارش نشان از درجه والای دانش و علم اوست. برخی اشبیلی را در آغاز دوره نوجوانی هم دارای طبع شعر، فصاحت و بلاغت و هوش سرشار معرفی کرده اند. 2 اثر او البدیع فی فصل الربیع است. 3 49 بیت آن موجود و درباره اشعار شاعران اندلس می باشد که در قرن هشتم در 78 ورقه از روی نسخه خطی آن در مراکش منتشر شد. 4 ابوولید به دست معتضدبن عباد حدود سال 440ه در 295 یا 22 سالگی به قتل رسید. 6

پی نوشت ها

[1] ـ تکلمة الصله 1 / 152. 2 ـ جذوة المقتبس 152. 3 ـ معجم الادباء 7 / 273. 4 ـ تاریخ التراث العربی 5 / 2 / 33. 5 ـ الوافی بالوفیات 9 / 209. 6 ـ تکملة الصله 1 / 152.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 2 / 291؛ الذخیرة فی محاسن اهل الجزیره 1 / 125؛ بغیة الملتمس 228؛ الاعلام 1 / 323؛ معجم البلدان 1 / 195.

احسان آذرکمند

اسماعیل ـ اشبیلی

اسماعیل ـ اشبیلی (377 ـ 421ه)

ابوالقاسم اسماعیل بن محمدبن خزرج اشبیلی.

در سال 377ه در اشبیلیه به دنیا آمد. علم حدیث را نزد پدرش محمدبن خزرج و دایی اش ابواسحاق ابراهیم بن سلیمان صاحب کتاب النصائح آموخت و از آنان حدیث نقل کرد. اشبیلی اهل علم و عمل و زهد شمرده شده و از علوم و فنون بی شماری بهره مند بود؛ ولی بیشتر تخصص او در علم حدیث و رجال گزارش شده است. این فقیه مالکی در زمان مظفر عبداللّه لملک بن ابی عامر (حاکم قرطبه) وارد قرطبه شد و از شیوخ و بزرگان آن دیار بهره علمی برد؛ سپس در سال 410ه به مشرق زمین سفر کرد و در سال 411ه مناسک حج به جای آورد و در مکه مکرمه اقامت گزید و از علمای آنجا علوم بسیاری را بهره برد و در سال 412ه به وطن خویش اشبیلیه بازگشت. اثر او الانتقاء در چهار جزء می باشد که در آن، اسامی و احوال یکصد و هفتاد تن از استادان و بزرگان اندلس را برشمرده است. اسماعیل در سال 421ه درگذشت. 1