شهفیروز ـ اصفهانیشهفیروز ـ اصفهانی (530 ه )

ابوالهیجا شهفیروز بن شعیب ( سعد ) بن عبدالسید اصفهانی بغدادی.

وی اهل اصفهان1 و فردی ادیب و شاعر بود و در نظم و نثر نظیری نداشت. 2 ابوالهیجا از استادانی چون: ابوجعفر محمد بن احمد بن مسلمه و عبدالواحد بن محمد بن احمد حمامی استفاده نمود. 3 ابن ناصر، یحیی بن بوشی و ابوعلی بردانی ازجمله شاگردان وی بودند. اصفهانی در ماه ربیع الاول سال 530ه در بغداد درگذشت. 4 وی اشعار بسیاری سروده و کتاب المقالات را در سال 490ه تألیف نمود. 5

پی نوشت ها

[1] ـ معجم المؤلفین 4 / 310. 2ـ معجم الادباء 11 / 272. 3ـ فوات الوفیات 2 / 107. 4 ـ تاریخ الاسلام 36 / 181. 5 ـ الاعلام 3 / 179.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 16 / 196.

سیدمهدی حسینی عربی

شیث ـ قناوی

شیث ـ قناوی (51
[1] ـ 599 ه )

ابوالحسن شیث بن ابراهیم بن محمد بن حیدره ضیاءالدین قناوی قفطی عبادی ملقب به ابن حجاج.

ابوالحسن در سال 511ه در قریه قِفط یکی از قُرای مصر متولد شد. 1 فقیه، نحوی، لغوی، عروضی و نیز فردی زاهد بود. ملوک مصر همواره وی را بزرگ داشته و برای او احترام خاصی قایل بودند. شیث از افرادی چون عبدالرحمان بن حسن بن حباب، اسماعیل بن عوف و ابوالحجاج اجازه روایت داشت و از ابوطاهر سلفی روایت نمود. وی تعلیقه هایی در فقه و موضوعات دیگر تألیف کرد که عبارت اند از: المختصر، المعتصر ( المقتصر ) فی المختصر و حزّ الغلاصم، لطائف السیاسة فی احکام الرئاسه، فی افحام المخاصم، 2 تهذیب ذهن الواعی فی اصلاح الرعیة و الراعی قناوی این کتاب را برای صلاح الدین ایویی نوشت؛ اللؤلؤة المکنونة و الیتیمة المصونه قصیده ای درباره اسمای مذکر در هفتاد بیت است؛ 3 شهاب الدین قوصی که یکی از شاگردان قناوی می باشد، این قصیده را شرح نموده و شرح هر بیت را در آخر آن آورده است. وی در سال 590ه این قصیده را از خود ابوالحسن شنیده است. شیث در سال 599ه وفات یافت. 4

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 3 / 181. 2 ـ الدیباج المذهب 208. 3 ـ معجم الادباء 11 / 277. 4 ـ الوافی بالوفیات 16 / 203.

دیگر منابع: بغیة الوعاة 2 / 6؛ فوات الوفیات 2 / 108؛ معجم المؤلفین 4 / 311؛ کشف الظنون 1 / 514 و 515، 2 / 1344، 1570، 1636 و 1793.

سیدمهدی حسینی عربی

شیخ اشراق

شیخ اشراق یحیی ـ سهروردی

شیرویه ـ دیلمی

شیرویه ـ دیلمی (445 ـ 509ه )

ابوشجاع ( ابوحافظ ) شیرویه بن شهردار بن شیرویه بن فناخسرو دیلمی همدانی.

ابوشجاع در سال 445ه متولد شد. نسبت او به ضحاک بن فیروز صحابی می رسد. 1 وی برای کسب علوم حدیث به مناطق: همدان، اصفهان، بغداد و قزوین رفت و از محمد بن عثمان تومانی، احمد بن عیسی دینوری، ابوعمرو بن منده و دیگران حدیث شنید، فرزندش شهردار و نیز محمد بن فضل اسفرایینی، ابوموسی مدینی و ابوالعلاء احمد بن حسن عطار ازجمله شاگردان وی بودند. شیرویه فردی خوش خلق و کم حرف بود. وی در نوزده رجب سال 509ه درگذشت. 2 تألیفات دیلمی عبارت اند از: الفردوس، تاریخ همدان، حکایات المنامات، 3 المخرج علی کتاب الشهاب، ریاض الأنس لعقلاء الإنس این کتاب در بیان احوال پیامبر و تاریخ خلفا می باشد. 4 شهردار دیلمی فرزند شیرویه، مشایخ پدرش را در کتاب الفردوس به ترتیب زیبا در کتابی تحت عنوان الفردوس الکبیر جمع نمود و شهاب الدین احمد بن علی بن حجر عسقلانی آن را تلخیص کرد و سدید القوس فی مختصر مسند فردوس نام نهاد. 5

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الشافیعه « ابن قاضی شهبه » 1 / 285. 2 ـ تذکرة الحفاظ 4 / 1259. 3ـ شذرات الذهب 4 / 23. 4ـ الاعلام 3 / 183. 5ـ شذرات الذهب 4 / 182.

دیگر منابع: سیراعلام النبلاء 19 / 294؛ العبر 2 / 393؛ الاعلام بوفیات الاعلام 1 / 337؛ الاشاره الی وفیات الاعیان 258 و 259؛ طبقات الشافعیة الکبری « سبکی » 7 / 111؛ طبقات الشافعیه « اسنوی » 2 / 21؛ الوافی بالوفیات 16 / 217؛ مرآة الجنان 3 / 158؛ طبقات الحفاظ 457؛ النجوم الزاهره 5 / 211؛ معجم المؤلفین 4 / 313؛ ایضاح المکنون 1 / 599؛ کشف الظنون 2 / 1254.

سیدمهدی حسینی عربی