قشیری به کسب دانش پرداخت. 2 علاوه بر اینها از دیگر دانشمندان آن دوره علوم گوناگون را کسب نمود. سنن دارقطنی را از ابوالقاسم فضل بن محمد ابیوردی، 3 سنن ابوداود را از عبدالغافر فارسی4 ( م529ه ) و کتاب المختصر محمد بن اسلم طوسی را در نیشابور از عبدالرحمان جیز باران آموخت. 5 وی از فقهای شافعی مذهب و در فقه و اصول عالمی متبحر بود و در مدرسه شرق نیشابور کرسی تدریس داشت. 6 شماری از وی کسب علم نمودند که می توان به پسرش قاسم، بدل بن معمر تبریزی، اسماعیل بن ظفر نابلسی و نجم الدین کبری خیوقی اشاره کرد. 7 او درنهایت در سال ششصد هجری در نیشابور وفات یافت. 8 اثر وی الاربعون من مسانید المشایخ العشرین عن الاصحاب الاربعین می باشد. 9

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 42 / 437. 2ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 160. 3 ـ العبر 3 / 129. 4 ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 173. 5 ـ تاریخ الاسلام 35 / 442 پاورقی شماره 3. 6 ـ طبقات الشافعیه ( اسنوی ) 2 / 48. 7 ـ طبقات الشافعیة الکبری 8 / 156. 8 ـ العبر 3 / 129. 9 ـ المستدرک علی معجم المؤلفین 426.

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 44 / 359؛ تذکرة الحفاظ 4 / 1369؛ شذرات الذهب 4 / 345؛ النجوم الزاهره 6 / 186.

قهرمان کرمی

عبداللّه ـ طوسی

عبداللّه ـ طوسی (487 ـ 578ه )

ابوالفضل عبداللّه بن احمد بن محمد بن عبدالقاهر مجدالدین طوسی بغدادی معروف به خطیب موصل.

در سال 487ه. ق در طوس متولد شد1 و بعد از پشت سرگذاشتن سنین کودکی برای کسب علم و دانش راهی بغداد شد و نزد دانشمندان و علمای عصر خود همچون زینبی، حسین بن طلحه نعالی، طریثیثی، جعفر سراج و ابوعلی حداد دانش آموخت. 2 او را در نقل روایت ثقه توصیف کرده اند. 3 وی در فقه پیرو شافعی بود و نزد کیاهراسی و ابوبکر شاشی فقه آموخت و در ادبیات و بعضی از علوم متداول دوران خویش فردی عالم محسوب می شد. 4 وی همچنین برای کسب علم از دانشمندان گوناگون به شهرهای گوناگون و مراکز علمی متعدد سفر نمود؛ طوری که گفته شده وی به عراق و خراسان و شهرهای ماوراء النهر سفر نمود و درنهایت در موصل سکونت اختیار نمود و متولی خطابه در جامع عتیق موصل شد؛ 5 لذا به خطیب موصل معروف گشته است. افراد بسیاری از علوم و دانش وی استفاده کرده اند که می توان برای نمونه به ابوسعد سمعانی، دبیثی، عبدالقادر رُهاوی، ابومحمد بن قدامه و بهاء بن عبدالرحمان اشاره کرد که از طوسی روایت نقل کرده اند. 6 وی شعر نیز می سرود و پس از عمری طولانی در سال 578ه وفات یافت. 7 آثار علمی وی عبارت اند از: المشیخه، 8 روض الاسرار فی عیون الاخبار. 9

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 119. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 21 / 87. 3 ـ العبر 3 / 76. 4 ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 119. 5 ـ المستفاد من ذیل تاریخ بغداد 19 / 138؛ تذکرة الحفاظ 4 / 1341. 6 ـ سیر اعلام النبلاء 21 / 87 ـ 88. 7 ـ النجوم الزاهره 6 / 95. 8 ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 119. 9 ـ کشف الظنون 1 / 917.

دیگر منابع: اسد الغابه 5 / 269 و 296 و 4 / 90 و 233؛ مرآة الزمان 3 / 313؛ شذرات الذهب 4 / 262؛ هدیة العارفین 1 / 456؛ ذیل تاریخ بغداد ( ابن نجار ) 1 / 109؛ معجم المؤلفین 6 / 45؛ ذیل کشف الظنون 100.

قهرمان کرمی

عبداللّه ـ عُکْبَری

عبداللّه ـ عُکْبَری (م 510ه )

ابوالقاسم عبداللّه بن محمد بن احمد عکبری، ملقب به ابن معلم.

عالم، محدث، مقری و شاعر قرن پنجم و ششم است. چنان که از لقب او برمی آید، از منطقه عُکْبَری، شهری در ده فرسخی بغداد بود. گفته شده اشعار زیبایی می سرود. وی شافعی مذهب بود و فقه را نزد شیخ ابواسحاق شیرازی آموخت. عبداللّه در سال 510ه درگذشت. کتاب الانتصار لحمزه الزیات را که در موضوع مشکل قرآن است، تألیف اوست. 1

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 128؛ طبقات الشافعیه السنوی 2 / 421.

دیگر منابع: کشف الظنون 1 / 173؛ هدیة العارفین 1 / 454؛ معجم المؤلفین 1 / 109.

معصومه اخلاقی

عبداللّه ـ فارقی

عبداللّه ـ فارقی (م 590ه )

ابوالفضل عبداللّه بن محمد بن عبدالوارث فارقی ملقب به ابن أزرق.

درباره مؤلف اطلاعات اندکی در دست است. وی اهل میافارقین،