در دریای کلام شنا کرده و درّ معانی را به دست می آورد و از معانی بدیع با الفاظی زیبا تعبیر می نمود ». 3 ابن حمدیس در سال 471ه وارد اندلس شد و به مدح پادشاهان آنجا پرداخت؛ سپس به اشبیلیه رفت و به محمد بن عباده پیوست و ملتزم دربار گردید و روزگارش به خوشی گروید. او همواره مصاحب ابن عباده بود و بیشتر اشعارش را درباره او می سرورد تا اینکه ملثمون، ابن عباده را در سال 482ه خلع کرد و ابن حمدیس در بلاد مغرب به سفر پرداخت که با مشکلاتی نیز روبه رو شد. او سپس به آفریقیه رفت و به مدح پادشاه آنجا یحیی بن تمیم صنهاجی و فرزند و نوه اش پرداخت. 4 در کهنسالی، زمانی که دیگر بینایی خود را از دست داده بود، در بونه بر کرامة بن منصور وارد شد و صله ای ستاند. 5 ابن حمدیس سرانجام در ماه رمضان سال 527ه در جزیره میورقه ( مایورکا ) درگذشت و در کنار قبر ابن لبابه شاعر معروف دفن گردید. 6 برخی زمان فوت او را در سال 516ه نیز ثبت کرده اند. 7 آثار او عبارت اند از: تاریخ الجزیرة الخضراء من بلادالاندلس، دیوان شعر. 8

پی نوشت ها

[1] ـ دایرة المعارف الاسلامیه 1 / 145. 2 ـ التکملة الکتاب الصله 3 / 104. 3 ـ وفیات الاعیان 3 / 212. 4ـ التکمله الکتاب الصله 3 / 104. 5 ـ اخبار و تراجم اندلسیه 86. 6 ـ وفیات الاعیان 3 / 212. 7 ـ الوافی بالوفیات 18 / 41. 8 ـ کشف الظنون 1 / 290 و 779.

دیگر منابع: البدایة و النهایة 12 / 206؛ رایات المبرزین و غایات الممیزین 149؛ تاریخ الاسلام 36 / 153؛ نفح الطیب 1 / 491؛ الاعلام 3 / 274؛ هدیة العارفین 1 / 499؛ معجم المؤلفین 5 / 79.

محمود هیئتی

عبدالجبار ـ اموی

عبدالجبار ـ اموی (450 ـ 516ه )

ابوطالب عبدالجبار بن عبداللّه بن احمد بن اصبغ اموی قرشی مروانی هشامی قرطبی معروف به ابن مطرف.

وی اهل قرطبه بود و در سال 450ه متولد شد. از دوران رشد و کودکی او اطلاعی در دست نیست. در منابع کهن آمده است وی از راویانی همچون محمد بن فرج فقیه، ابوجعفر بن رزق، ابوالقاسم خلف بن رزق و ابوعبید بکری حدیث شنید و چون فردی بااستعداد و تیزهوش بود در زمینه های لغت، شعر، ادبیات عرب و تاریخ تبحر یافت و کتابی بزرگ در موضوع تاریخ جمع آوری نمود و آن را عیون الامامه و نواظر السیاسه نام نهاد1 که برخی از آن با عنوان عنوان الآثار و نواظر السیاسه یاد کرده اند. 2 ابن بشکوال ازجمله کسانی است که ابوطالب را ملاقات کرده و اجازه روایت مطالب کتاب او را گرفته است. 3 اشعاری نیز داشته است. 4 او سرانجام در ماه رمضان سال 5165 و بنا به قولی 510ه درگذشت. 6

پی نوشت ها

[1] ـ کتاب الصله 2 / 379. 2 ـ الوافی بالوفیات 18 / 35. 3 ـ کتاب الصله 2 / 379. 4 ـ الاعلام 3 / 275. 5 ـ کتاب الصله 2 / 379. 6 ـ الوافی بالوفیات 18 / 35.

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 35 / 400؛ بغیة الوعاة 2 / 72؛ معجم المؤلفین 5 / 80؛ ایضاح المکنون 2 / 133؛ هدیة العارفین 1 / 499.

محمود هیئتی

عبدالجبار ـ خَرقَی

عبدالجبار ـ خَرقَی (477 ـ 553ه )

ابومحمد عبدالجبار بن عبدالجبار بن محمد بن ثابت خرقی شاشی مروزی.

فقیه مورخ و محدث شافعی مذهب. در ماه ربیع الاول سال 477ه در یکی از روستاهای مرو به نام خَرَق متولد شد. 1 از زیست نامه او اطلاعات چندانی در اختیار نیست. گفته اند او فقه شافعی را نزد ابوبکر سمعانی و ابواسحاق ابراهیم بن احمد مروروذی فرا گرفت؛ سپس به حساب و هندسه روی آورد و پس از آن به فلسفه و دیگر علوم پرداخت. ابومحمد احادیث بسیاری از محدثان شنید2 و ازجمله استادان او می توان از ابوبکر محمد بن سمعانی، ابوعلی اسماعیل بن احمد بیهقی و عمویش ابومحمد عبدالرحمان بن محمد بن ثابت خرقی یاد کرد. 3 عبدالرحیم بن سمعانی نیز از شاگردان او می باشد. خرقی سرانجام در روز عید فطر سال 553ه در مرو درگذشت. 4 آثار او عبارت اند از: تاریخ مرو، فضائل الاوقات، 5 منتهی الادراک فی تقاسیم الافلاک. 6

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الشافعیه الکبری 7 / 143. 2 ـ تاریخ الاسلام 38 / 121. 3 ـ طبقات الشافعیه الکبری 7 / 143. 4 ـ تاریخ الاسلام 38 / 121. 5 ـ هدیة العارفین 1 / 499. 6 ـ معجم المؤلفین 5 / 80.

دیگر منابع: طبقات الشافعیه ( اسنوی ) 1 / 160؛ الوافی بالوفیات 18 / 39؛ کشف الظنون 1 / 303.

محمود هیئتی