منطقه را می دانست. 5 علوم حدیث را نیز نزد ابواسحاق مرورودی و ابونصر عبدالکریم قشیری کسب کرد. 6 از لحاظ خصوصیات اخلاقی مورد ستایش تراجم نویسان اهل سنت قرار گرفته و با الفاظ صالح، عفیف و متعبد از وی یاد شده است. از شاگردان و راویان بوشنجی می توان به عبدالرحیم بن سمعانی اشاره کرد. 7 بوشنجی به همراه پسرش عبدالرزاق در هجوم غزها به مرو و به همراه شمار بسیاری از مردم مرو در آتش سوزی آن شهر در سال 548 کشته شد. 8 بوشنجی دو جزء حدیثی داشته است. 9

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 2 / 342. 2 ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 155. 3 ـ تاریخ الاسلام 37 / 310. 4 ـ الانساب 2 / 342. 5 ـ طبقات الشافعیه 7 / 155. 6 ـ شذرات الذهب 4 / 149. 7 ـ تاریخ الاسلام 37 / 310. 8 ـ معجم البلدان 2 / 358. 9 ـ هدیة العارفین 1 / 519.

دیگر منابع: طبقات الشافعیه ( اسنوی ) 1 / 211؛ معجم المؤلفین 5 / 170.

قهرمان کرمی

عبدالرحمان ـ حلوانی

عبدالرحمان ـ حلوانی (490 ـ 546ه )

ابومحمدعبدالرحمان بن محمد بن علی حُلونی بغدادی.

وی در سال 490ه در بغداد متولد شد و نزد پدرش و همچنین ابوالخطاب، علی بن ایوب بزاز و مبارک بن عبدالجبار به تعلیم و کسب دانش پرداخت. 1 وی در زمینه های گوناگون ازجمله فقه و تفسیر و اصول تبحر یافت و پیرو مذهب حنبلی بود. 2 علاوه بر کسب علم و تربیت شاگرد، به کار تجارت سرکه نیز می پرداخت و از این طریق درآمدی برای خود و خانواده اش به دست می آورد. 3 افرادی چون یحیی بن طاهر بن نجار واعظ را از شاگردان وی ذکر کرده اند. 4 حلوانی بعد از 56 سال عمر در ماه ربیع الاول 544ه وفات یافت. 5 آثار به جامانده از وی عبارت اند از: التبصره در فروع فقه، الهدایه در اصول فقه، تفسیر القرآن در 41 جزء، تعلیقه ای در خلاف. 6

پی نوشت ها

[1] ـ المنتظم 18 / 82. 2 ـ هدیه العارفین 1 / 519. 3 ـ المنتظم 18 / 82. 4 ـ طبقات الحنابله 3 / 221. 5 ـ شذرات الذهب 4 / 144. 6 ـ معجم المؤلفین 5 / 159.

دیگر منابع: ایضاح المکنون 1 / 304.

قهرمان کرمی

عبدالرحمان ـ خازنعبدالرحمان ـ خازن (زنده در 525ه )

ابوالفتح عبدالرحمان بن منصور خازن.

دانشمند، حکیم، منجم و ریاضیدان بود. وی در آغاز به عنوان غلامی رومی در خانه علی خازن مروزی خدمت می کرد؛ اما به دنبال تحصیل علم رفت و با تلاش و پشتکار خویش در علم معقول، علوم هندسی و علم نجوم مهارت کاملی پیدا کرد و در این مقولات به مقام استادی دست یافت و شاگردانی را تربیت نمود که ازجمله حکیم حسین سمرقندی است. عبدالرحمان خازن در عین حال مردی زاهد، عابد و پارسا بود؛ به گونه ای که مکرر سلطان سنجر سلجوقی ( حکومت 51
[1] ـ 522 ) یا برخی از اعیان و اشراف، اموالی را برای او فرستادند؛ ولی او آن اموال را بازگرداند. 1 از تاریخ وفات وی اطلاعی در دست نیست؛ اما بر اساس دسته ای از داده های مآخذ متأخر، وی تا سال 525ه زنده بوده است. 2 آثار خازن عبارت اند از: الزیج السنجری ( المعتبر السنجری ) 3 یا زیج شاهی که به نام سلطان سنجر سلجوقی تألیف شده است. 4 نسخه ای از این کتاب در واتیکان موجود است. 5 آقابزرگ تهرانی نیز از این کتاب به عنوان زیج عبدالرحمان یاد کرده و می گوید: « نسخه ای از آن در کتابخانه سپهسالار وجود دارد و شاید همان زیج شاهی باشد که آن را مشترکا با اوحدالدین انوری و شخصی به نام حسام الدین نوشته اند؛ 6 میزان الحکمه، در وزن مخصوص اجسام است این میزان منسوب به ارشمیدس است7 و به گفته سعید نفیسی میزان الحکمه اصطلاحی بود که ریاضیدانان اسلامی به ترازوی ارشمیدس اطلاق می کرده اند؛ زیرا آن ترازو با حکمت و تدبیر، مقدار طلا و نقره را در یک جسم بدون دست زدن به ترکیب جسم معیّن می کرده است. عبدالرحمان خازن رساله ای در کیفیت صنعت آن میزان نوشته و تصویر آن را کشیده که به گفته نفیسی قسمت هایی از این رساله نزد او بوده است؛ 8 رسالة فی الالات العجیبه در شرح بعضی از آلات رصد می باشد. 9

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ حکماء الاسلام 181. 2 ـ لغت نامه دهخدا 20 / 47. 3 ـ تاریخ حکماء الاسلام. 4 ـ لغت نامه دهخدا 8 / 11517. 5 ـ لغتنامه دهخدا 20 / 47. 6 ـ الذریعه 12 / 87. 7 ـ تاریخ حکماء الاسلام. 8 ـ مجله شرق، دوره اول، شماره 8، مرداد 1310. 9 ـ لغتنامه دهخدا 20 / 47.

دیگر منابع: الذریعة 23 / 310؛ معجم مؤلفی الشیعه 151؛ معجم المؤلفین 5 / 196؛ الاعلام 3 / 305.

سیدممدحسین میرعبداللهی عبدالرحمان ـ خطیب مغربی (م 597ه )