پی نوشت ها

[1] ـ ریاض العلماء 3 / 281. 2 ـ الاعلام 4 / 177. 3 ـ کشف الظنون 1 / 616. 4 ـ اسماء الکتب 64. 5 ـ معجم المؤلفین 6 / 213. 6 ـ معالم العلماء 81. 7 ـ مناقب آل ابی طالب 1 / 34. 8 ـ مقدمة بحار الأنوار 219. 9 ـ فرهنگ بزرگان 325. 10 ـ معجم المؤلفین 6 / 213. 1
[1] ـ تاریخ الادب العربی 1 / 179. 12 ـ روضات الجنات 5 / 173. 13 ـ مقدمه بحار الأنوار 219.

دیگر منابع: طبقات اعلام الشیعه 6 / 169؛ معجم المطبوعات 1 / 9؛ الذریعة 16 / 38؛ هدیة العارفین 1 / 635؛ ایضاح المکنون 1 / 414؛ ریحانة الادب 1 / 62؛ فوائد الرضویة 259؛ الکنی و الالقاب 2 / 7؛ معجم رجال الحدیث 11 / 37؛ لغتنامه دهخدا 1 / 613.

محمود هیئتی

عبدالواحد ـ رویانی

عبدالواحد ـ رویانی (415 ـ 502ه )

ابوالمحاسن عبدالواحد بن اسماعیل بن احمد رویانی طبری.

محدث، اصولی و فقیه شافعی مذهب. در سال 415ه متولد شد و منسوب به رویان از شهرهای طبرستان قدیم بود و در آمل می زیست. 1از فرایند تعلیم و تربیت وی اطلاعات مبسوطی در دست نیست. گفته اند فقه را نزد پدر و جدش در شهر خود و ناصر مروزی در نیشابور و محمد بن بیان کازرونی در میافارقین فرا گرفت. 2 علم اصول را نیز در نیشابور آموخت3 و از کسانی مانند محمد بن عبدالرحمان طلاس، عبداللّه بن جعفر خبازی، ابراهیم بن محمد مطهری، عبدالغافر بن محمد فارسی و محمد قنطری حدیث شنید. 4 او مدتی به بخارا رفت و در آنجا اقامت گزید؛ سپس به غزنه و نیشابور سفر کرد و با شماری از دانشمندان آن دیار ملاقات نمود؛ سپس به ری رفت و در آنجا آموزه های خود را تدریس کرد. همچنین مدتی در اصفهان اقامت نموده و در جامع اصفهان مجلس املا برقرار نمود. 5 رویانی از پیشوایان بزرگ شافعیه در زمان خود و فردی فاضل و میان مردم دیار خود از قدر و منزلت والایی برخوردار بوده و در دیگر بلاد نیز شهرت و آوازه او پیچیده بود. او نزد نظام الملک و ارکان دولت او به دلیل فضل و راه و روش نیکویی که داشت، از احترام خاصی برخوردار بود. 6 همچنین پشتکار و حافظه ای قوی داشت؛ چنان که خود مدعی است: « اگر تمام کتاب های شافعی از بین برود، من تمام آنها را دوباره از حفظ می نویسم ». 7 محدثانی مانند زاهر بن طاهر شحامی، ابوسعد سلیمان کرجی، ابومحمد تمیمی، ابوبکر فوشنجی، رستم بن هاشم و شماری دیگر از او روایت کرده اند. 8 رویانی علاوه بر علم ورزی، در عرصه فعالیت اجتماعی نیز وارد شد و مدتی در طبرستان قدیم متولی امر قضاوت گردید. 9 سرانجام در سال 50110 یا 502ه در مسجد جامع آمل به قتل رسید. 11 آثار او عبارت اند از: الکافی، حلیة المؤمن، الفروق، عوامل فی الحدیث، 12 التنجیز، التهذیب، 13 مناصیص الشافعی، حقیقة القولین، المبتدأ، 14 التجربه، الشافی، البحر. یاقوت حموی درباره کتاب اخیر می نویسد: « من عده ای از فقهای خراسان را دیدم که کتاب البحر او را بر تمام کتاب هایی که در مذهب شافعی نوشته شده ترجیح می دادند ». 15

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 3 / 106. 2 ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 194. 3 ـ المنتخب من السیاق 520. 4 ـ الانساب 3 / 106. 5 ـ وفیات الاعیان 3 / 198. 6 ـ المنتخب من السیاق 520. 7 ـ المنتظم 17 / 112. 8 ـ الانساب 3 / 106. 9 ـ معجم المؤلفین 6 / 206. 10 ـ المنتخب من السیاق 520. 1
[1] ـ الانساب 3 / 106. 12 ـ معجم المؤلفین 6 / 206. 13 ـ هدیة العارفین 1 / 634. 14 ـ طبقات الشافعیة الکبری 7 / 194. 15 ـ معجم البلدان 3 / 104.

دیگر منابع: شذرات الذهب 4 / 4؛ ایضاح المکنون 2 / 130؛ تاریخ الاسلام 35 / 62؛ اللباب فی تهذیب الانساب 2 / 44؛ الکامل فی التاریخ 10 / 473؛ تهذیب الاسماء و اللغات 2 / 277؛ دول الاسلام 259؛ العبر 2 / 384؛ الاعلام بوفیات الاعلام 1 / 334؛ طبقات الشافعیة ( ابن قاضی شهبه ) 1 / 287؛ سیر اعلام النبلاء 19 / 260؛ مرآة الجنان 3 / 131؛ طبقات الشافعیه ( اسنوی ) 1 / 277؛ النجوم الزاهره 5 / 197؛ الاعلام 4 / 175؛ کشف الظنون 1 / 226.

محمود هیئتی

عبدالواحد ـ ولاشجردی

عبدالواحد ـ ولاشجردی (440 ـ 502ه )

ابوعمر عبدالواحد بن محمد بن عمر بن هارون هروی ولاشجردی.

او منسوب به ولاشجرد از روستاهای کنگاور ـ شهری بین همدان و کرمانشاه ـ می باشد؛ 1 اما اینکه در کجا به دنیا آمده باشد، اختلاف است. گفته اند در سال 440ه در آن روستا یا تبریز متولد شد و در آنجا پرورش یافت. 2 عبدالواحد با محدث همدان، اسماعیل بن محمد قومسانی برای سفر به بغداد همراه شد و در آنجا از محدثانی همچون ابوالحسین بن فریق هاشمی و ابومحمد بن هزار مرد صریفینی حدیث شنید. 3 او خود می گوید: « پدرم از اصفهان بود و من برای کسب حدیث به بغداد سفر نمودم و به خط خود بیش از صد جزء ( کتاب ) را از ابن مسلم، جابر بن یاسین حنّائی، خطیب بغدادی، ابن مهندس و