عفیف ـ یهودیعفیف ـ یهودی (زنده در 584ه )

عفیف بن عبدالقادر بن سکرة یهودی.

از پزشکان یهودی و اهل حلب بود که در این فن مهارت داشته و آن را پیشه خود ساخته بود. تبحر و تخصص او در این دانش در دیار وی زبانزد همگان بود؛ ازاین رو مردم از دور و نزدیک برای معالجه و کارهای پزشکی به او مراجعه می کردند. می توان گفت پزشکی در نسب و خانواده عفیف از سابقه بسیاری برخوردار بوده است تا جایی که در حلب و اطراف آن، خاندان او را با این شغل و علم می شناختند و بیشتر بستگان و فرزندان او نیز به این شغل اشتغال داشتند. 1 از ایشان تنها یک اثر به ثبت رسیده است و آن رساله ای درباره مرض قولنج است که آن را در سال 584ه نگاشته و به ملک ناصر صلاح الدین یوسف بن ایوب هدیه کرده است. 2 این امر نشانگر شهرت علمی و پزشکی او از یک سو و تعامل با حکومت و سیاست از دیگر سوست. زمان درگذشت وی همانند زمان ولادت، کودکی و رشدش نامشخص است؛ ولی از زمان نگارش کتاب به دست می آید وی تا اواخر قرن ششم در قید حیات بوده است.

پی نوشت ها

[1] ـ عیون الانباء، 2 / 162 ـ 164. 2 ـ معجم المؤلفین 6 / 288.

حافظ فرزانه

علاء الدین سمرقندی

علاء الدین سمرقندی محمد ـ سمرقندی علاء الدین غوری حسین ـ غوری

علاءالملک ـ جامی

علاءالملک ـ جامی (قرن ششم هجری)

خواجه علاءالملک جامی.

درباره وی جز آنچه منزوی ارایه کرده آگاهی دیگری در دست نیست. وی می نویسد: جامی دارای تألیفی به نام خلاصة المقامات بود و ظاهرا در زمان احمد جام یا احمد ژنده پیل، از بزرگان مشایخ تصوف ایران می زیست. 1 به نظر می رسد مؤلف با محمود بن احمد بن ابی الحسن فاریابی بخاری ( درگذشته 607ه ) که دارای کتاب خلاصة المقامات است. 2 ارتباطی ندارد؛ چه اینکه قرینه ای بر اتحاد این دو وجود ندارد.

پی نوشت ها

[1] ـ فهرست نسخه های خطی فارسی 2 / 1151. 2 ـ الاعلام 7 / 161؛ هدیة العارفین 2 / 404 و ....

اسماعیل اسماعیلی

علی ـ اسبیجانی

علی ـ اسبیجانی (454 ـ 535ه )

علی بن محمد بن اسماعیل بن علی بهاءالدین اسبیجانی سمرقندی.

قرشی وی را در زمره فقهای حنفی ذکر کرده، ومی نویسد: اسبیجانی منسوب به اسبیجان، شهری میان تاشکند و سیرام و ملقب به شیخ الاسلام و ساکن سمرقند بود. در ماه جمادی الاولی 454 به دنیا آمد. از چگونگی رشد و آموزش وی اطلاع بسیاری در دست نیست. گفته اند: وی در تبلیغ مذهب ابوحنیفه در منطقه ماوراء النهر بی نظیر بود و مفتی این مکتب فقهی در روزگار خویش به شمار می آمد؛ بدین دلیل بسیاری از طالبان فقه حنفی را سوی خود کشانده و شاگردان فراوانی را تربیت کرده است. از معروف ترین ایشان ابوسعد سمعانی صاحب الانساب است که از وی اجازه نقل روایت اخذ نموده است و برهان الدین علی بن ابی بکر مرغینانی ( م 593 ) نیز با وی رفت وآمد داشته و به گفته خویش مدت مدیدی از مجالس درس و نظریات و فتاوای او بهره برده است. 1 به هر حال وی پس از عمری طولانی و سعی و کوشش در راه ترویج مذهب حنفی سرانجام در 23 ذی القعده 535ه در سمرقند از دنیا رفت. 2 وی آثاری از خود بر جای گذاشت که عبارت اند از: الزیادات، المبسوط، الجامع، 3 شرحی بر کتاب مختصر الطحاوی در فروع فقه حنفی، الفتاوی، 4 الزاد. 5

پی نوشت ها

[1] ـ الجواهر المضیئه 2 / 591. 2 ـ تاج التراجم 44. 3 ـ الجواهر المضیئه 2 / 591. 4 ـ معجم المؤلفین 7 / 183. 5 ـ هدیة العارفین 1 / 697.

دیگر منابع: مفتاح السعادة 2 / 250؛ الاعلام 4 / 329؛ کشف الظنون 2 / 1581 و 1627.

اسماعیل اسماعیلی

علی ـ اشبیلی

علی ـ اشبیلی (م 514ه )

ابوالحسن علی بن عبدالرحمان بن مهدی اشبیلی تنوخی معروف به ابن اخضر.

اهل اشبیلیه از شهرهای اندلس بود. لغت و ادبیات عرب را نزد