علی ـ بیهقیعلی ـ بیهقی (قرن ششم هجری)

ابوالحسن علی بن سختویه بیهقی خسروجردی.

او اهل خسروجرد از نواحی سبزوار بود و در شمار بزرگان، فضلا و شاعران آن دیار قرار داشت و دیوان شعری که بالغ بر ده هزار بیت دارد از آنِ اوست. 1 در منابع کهن از زیست نامه وی چیزی نیامده است. بر همین اساس زمان دقیق مرگ وی دانسته نیست؛ هرچند عمر رضا کحاله او را از رجال قرن ششم هجری به حساب آورده است. 2

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بیهق 171. 2 ـ معجم المؤلفین 7 / 98.

دیگر منابع: لغتنامه دهخدا 10 / 14270.

محمود هیئتی

علی ـ تلمسانی

علی ـ تلمسانی (م 557ه )

ابوالحسن علی بن عبدالرحمان بن ابی قنون ( بهتون ) تلمسانی.

از دوران کودکی و رشد و نمو او اطلاعی به دست نیامد. تلمسانی حدیث را از بزرگانی مانند ابوالحسن شریح، ابوعبداللّه احمد خولانی، ابوعلی صدفی و ابوعمران بن ابی تلید آموخت. او در فقه نیز تبحر خاصی داشت و اصول فقه را به خوبی تحقیق و بررسی نموده بود و شاگردانی همچون ابوالحسن بن محمد بن خیار، ابوالخطاب بن جمیل، ابوطالب عقیل بن عطیه، ابوعبداللّه بن عبدالحق و ابومحمد قاسم بن حشا تربیت نمود. او که فاضلی معروف، خیرخواه و بلندهمت بود، پس از ابویوسف بن حجاج قضاوت تلمسان، از شهرهای مغرب را به عهده گرفت. گفته شده وی آثار فراوانی داشت که مهم ترین آن کتاب المقتضب الأشفی فی اختصار المستصفی می باشد. ابوالحسن در سال 557ه درگذشت. 1

پی نوشت ها

[1] ـ تعریف الخلف برجال السلف 263.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 7 / 119.

محمود هیئتی

علی ـ جذامی

علی ـ جذامی (44
[1] ـ 532ه )

ابوالحسن علی بن عبداللّه بن محمد بن موهوب جذامی معروف به ابن زقاق.

اهل مریه از شهرهای اندلس بود و در ماه رمضان سال 441ه در آنجا به دنیا آمد. او پس از رشدونمو به فراگیری علم و دانش پرداخت و از ابوالعباس احمد بن عمر عذری، محدث اندلسی احادیث بسیاری آموخت و از ملازمان او گردید. او همچنین از قاضی ابواسحاق ابن وردون و قاضی ابوبکر بن صاحب الاحباس روایت نمود و از ابوعمر بن عبدالبر، ابوالولید باجی1 و ام الخیر فاطمه بنت علی بن مظفر بغدادیه مقرئه اجازه روایت گرفت. 2 ابن ابار او را دارای هوش و ذکاوتی خاص و شناختی قوی و آشنا با مسائل اصول دین و حج دانسته و می نویسد: من از او اجازه روایت گرفته ام. 3 محدثانی نیز همچون قاضی ابوالقاسم عبدالرحمان بن محمد، ابومحمد عبداللّه بن محمد بن عبیداللّه و ابوجعفر احمد بن احمد ازدی از او روایت کرده اند. 4 ابن زقاق مالکی مذهب بود5 و در ماه جمادی الاولی سال 532ه درگذشت. 6 کتاب های تفسیر القرآن و کتاب الاصول اثر اوست. 7

پی نوشت ها

[1] ـ کتاب الصلة 2 / 426. 2 ـ مرآة الجنان 3 / 199. 3 ـ کتاب الصلة 2 / 426. 4 ـ بغیة الملتمس 423. 5 ـ هدیة العارفین 1 / 696. 6 ـ کتاب الصلة 2 / 426. 7 ـ معجم المؤلفین 7 / 140.

دیگر منابع: العبر 2 / 442؛ شذرات الذهب 4 / 99؛ سیر اعلام النبلاء 20 / 48؛ تاریخ الاسلام 36 / 287؛ الوافی بالوفیات 21 / 209؛ طبقات المفسرین ( سیوطی ) 68؛ طبقات المفسرین ( داودی ) 1 / 413؛ الاعلام 4 / 304؛ معجم المفسرین 1 / 368.

محمود هیئتی

علی ـ جعفری

علی ـ جعفری (قرن ششم هجری)

ابوتراب علی بن عبداللّه بن علی بن عبداللّه بن احمد بن حمزه تاج الدین جعفری زینبی قزوینی.

از دانشمندان متبحر، ادیب و زاهد شیعه امامیه و برخاسته از خاندانی دانشور بود و سالیانی نزد سیدضیاءالدین ابوالرضا فضل اللّه بن علی حسنی راوندی ( حیات 548 ه ) شاگردی نمود. قزوینی از طبع شعر نیز برخوردار بود و ده هزار بیت در مدح خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله و موضوعات دیگر سرود. 1 کتاب الصرف و قواعده اثر اوست. 2 زمان دقیق مرگ او مشخص نیست؛ ولی با توجه به زمان حیات استادش سیدضیاءالدین، می توان او را از رجال قرن ششم هجری دانست.

پی نوشت ها

[1] ـ فهرست منتجب الدین 115. 2 ـ الذریعه 15 / 41.