بشکوال اشاره کرد. 4 رجال شناسان اهل سنت او را متدین، بافضیلت و زاهد معرفی کرده اند. 5 همچنین آورده اند خط بسیار زیبایی داشت و بیشتر کتاب های خود را با خط خویش نگاشته است. به علاوه در شعر هم دستی داشت و سروده های اندکی دارد. ابن باذش سرانجام در 528ه در غرناطه از دنیا رفت و در آرامگاه باب البیره دفن شد و مزارش زیارتگاه مریدان او بود. 6 وی آثار و تألیفاتی از خود بر جای گذارد که عبارت اند از: شرح اصول ابن السراج در نحو، شرح الایضاح لابی علی الفارسی، شرح جمل الکبیره، شرح الکافی لابی جعفر النخاس، شرح کتاب سیبویه، المقتضب من کلام العرب یا شرح آنکه از تألیفات عثمان بن جنی است. 7

پی نوشت ها

[1] ـ بغیة الملتمس 419. 2 ـ کتاب الصله 2 / 425 ـ 426. 3 ـ غایة النهایه 2 / 518. 4 ـ المعجم 286 ـ 287. 5 ـ بغیة الوعاة 2 / 142. 6 ـ الاحاطة فی اخبار غرناطه 4 / 100 ـ 101. 7 ـ هدیة العارفین 1 / 696.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 19 / 609؛ روضات الجنات 1 / 260؛ الکنی و الالقاب 1 / 223؛ ریحانة الادب 7 / 403؛ کشف الظنون 1 / 212 و 2 / 1379، 1428، 1793؛ الاعلام 4 / 255؛ معجم المؤلفین 7 / 15.

اسماعیل اسماعیلی

علی ـ فتحی

علی ـ فتحی (قرن ششم هجری)

علی بن محمد فتحی ترمذی غزنوی حکیم.

از جزییات زندگی وی چیزی در دست نیست، تنها آورده اند وی از شعرای نامی بلکه از حکمای عهد سلطان بهرام شاه غزنوی بود و با عثمان مختاری غزنوی و سنایی غزنوی شاعر معروف ـ که هر دو در حدود اواسط قرن ششم وفات یافته اند ـ معاشرت داشت. 1 درباره وی می گوید: استعارات شیرین او به دل نزدیک و عبارات دلگشایش مطبوع است. فتحی قصیده ای در توحید دارد. 2 اشعارش در دیوانی به نام دیوان فتحی ترمذی جمع است. 3

پی نوشت ها

[1] ـ ریحانة الادب 4 / 294 و 5 / 261. 2 ـ لباب الالباب 545 و 546. 3 ـ الذریعه 9 / 3 / 808.

دیگر منابع: ریاض العارفین 384؛ مجمع الفصحاء 2 / 930؛ فرهنگ بزرگان 379؛ فرهنگ سخنوران 432؛ تاریخ نظم و نثر در ایران و زبان فارسی 1 / 79؛ لغتنامه دهخدا 10 / 14966.

سیدمهدی حسینی عربی

علی ـ فزاریعلی ـ فزاری (509 ـ 552ه )

ابوالحسن علی بن محمد بن ابراهیم فزاری غرناطی معروف به ابن بَقَری یا ابن نَفَزی.

ولادت وی را در سال 509ه دانسته اند. 1 او اهل غرناطه، از شهرهای بزرگ و مشهور اندلس بود. ابن فرحون با اشاره به این نکته وی را معروف به ابن نفزی خوانده و می نویسد: او از فقهای مالکی و از محدثان و متکلمان بنام این فرقه محسوب می شد. دانش خویش را از بزرگانی همچون علی بن باذش، ابوالقاسم بن ورد، عیاض بن موسی و ابوطاهر سلفی فرا گرفت. وی همچنین تألیفاتی گوناگون در علوم گوناگون دارد. 2 فزاری خود شاگردان بسیاری را تربیت کرده که از آن میان می توان به کسانی چون ابوبکر بن ابی زمنین، ابوجعفر بن شراحیل و ابوالحسن بن جابر اشاره کرد. 3 ابن ابّار، غرناطی را فردی خوش خط، منقولاتش را صحیح و محدثی ضابط دانسته است. وی در سال 5524 یا 557ه از دنیا رفت. 5

آثارش عبارت اند از: نزهة الاصفیاء و سلوة الاولیاء فی فضل الصلاة علی خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله، شمائل النبی ( الشمائل بالنور الساطع الکامل )، منهاج ( منهج ) السداد فی شرح الارشاد، مدارک الحقائق فی اصول الفقه، 6 تحقیق المقصد السنی فی معرفة الصمد العلی، نتائج الافکار فی ایضاح ما یتعلّق بمسائل الاقوال من الغوامض و الاسرار، تنبیه المتعلمین علی المقدمات و الفصول و شرح المبهمات منها و الاصول، السباعیات، تبیین مسالک العلماء فی مدارک الاسماء، وسائل الابرار، ذخائر اهل الخطوة و الایثار فی انتخاب الادعیة المستخرجة من الاخبار و الآثار، الاعلام فی استیعاب الروایة عن الائمة الاعلام، 7 برنامج، ردّ علی مقالات فی انواع شتّی، اجوبة علی مسائل اقتضی منه الجواب علیها. 8

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 4 / 329. 2 ـ الدیباج المذهب 303 ـ 304. 3 ـ تاریخ الاسلام 38 / 93. 4 ـ التکمله لکتاب الصله 3 / 196. 5 ـ الدیباج المذهب 304. 6 ـ معجم المؤلفین 7 / 177. 7 ـ الدیباج المذهب 303 ـ 304. 8 ـ الاعلام 4 / 329.

دیگر منابع: کشف الظنون 2 / 1059؛ هدیة العارفین 1 / 698.

اسماعیل اسماعیلی